Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde bir değişikliğe tabi tutulmadan satılmak amacı ile alınan ticari mallar ve benzeri kalemlerin izlenmesi için 153 Ticari Mallar Hesabının kullanılmadığı tespit edilmiştir.

Vilayetler Birliği Ana Tüzüğü’nün 5’inci maddesinin (j) bendinde;

“Ekonomik, turistik, kültürel, sportif, eğitim ve sosyal amaçlı tesisler yapmak, yaptırmak, işlettirmek, işletmeler ve şirketler kurmak ve bu konuda da gerektiğinde merkezi idare ile işbirliği yapmak. Kamuya ait kültür varlıklarını korumak amacıyla tarihi eser konumundaki binaların restorasyon çalışmalarına destek olmak. Ayrıca vakıf kurmak ve mevcut vakıflara ortak olmak,” ifadesine yer verilmektedir.

Aynı Tüzüğün 8’inci maddesinin (p) bendinde ise;

“Bütçe içi işletmeler ile Türk Ticaret Kanununa tabi ortaklıklar kurmak veya bu ortaklıklardan ayrılmaya karar vermek.” denilmektedir.

14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Defter tutma ve envanter” başlıklı 64’üncü maddesinin 1’inci bendinde;

“Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.”,

Aynı maddenin 5’inci bendinde;

“...Bu Kanunun defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümleri 213 sayılı Kanun ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmez.” hükümlerine yer verilmektedir.

26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Seri No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap

Planı Açıklamaları” başlıklı (c) bendinde;

“...

153. TİCARİ MALLAR

Herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile işletmeye alınan ticari mallar (emtia) ve benzeri kalemler bu hesapta yer alır.

İşleyişi:

Satın alınan ticari mallar (emtia) maliyet bedeli ile bu hesaba borç, satılması veya herhangi bir nedenle ambardan çekilmesinde ise maliyet bedeli ile alacak kaydedilir.” denilmektedir.

Belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca, bir değişikliğe tabi tutulmadan satılmak amacı ile alınan ticari mallar ve benzeri kalemlerin izlenmesi için 153 Ticari Mallar Hesabı kullanılacaktır.

Yukarıda ayrıntısı belirtildiği üzere, Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde yapılacak muhasebe işlemleri Genel Tebliğ’de belirtilen mevzuat hükümleri doğrultusunda gerçekleştirilmelidir. Dolayısıyla herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile alınan ticari mallar ve benzeri kalemlerin izlenmesi için 153 Ticari Mallar Hesabı yerine 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabının kullanılmaması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Şirketimizin tüm satışları konaklama hizmeti, restoran hizmeti gibi hizmet satışlarından ibaret olup, ticari mal satışımız bulunmamaktadır. Hizmetin ifasında kullanılmak üzere satın alınan muhtelif mal ve malzemeler hizmetin sunulması ile birlikte dönemsel olarak yapılan sayım sonuçlarına göre hizmet üretim maliyetleri hesabına aktarılmaktadır. Bu nedenle ticari mallar hesabı kullanılmamıştır. Raporda yer alan bulgu ve öneriler doğrultusunda söz konusu hesabın kullanılmasına dikkat edilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında, konaklama hizmeti, restoran hizmeti gibi hizmet satışlarının dışında ticari mal satışı bulunmadığını, hizmet ifasında kullanılan muhtelif mal ve malzemeler olduğunu ve raporda yer alan bulgu ve öneri de dikkate alınarak bu konuda daha dikkatli davranılacağı belirtilmiştir.

Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde restoran hizmetlerinde, bir değişikliğe tabi tutmadığı ve satılmak amacıyla alınmış olan kapalı kutu su ve alkolsüz içecekler ile

benzeri kalemlerin satışı yapılmaktadır. Bulguda, kamu idaresinin bahsetmiş olduğu hizmet ifasında kullanılan muhtelif mal veya malzemeler değil; tamamen ticari amaç ile edinilen ve hiçbir işleme tabi tutulmaksızın doğrudan satışa sunulan kapalı kutu su ve alkolsüz içeceklerden bahsedilmektedir. Bahsi geçen mallar ticari mal mahiyetinde olup mevzuat hükümleri gereğince 153 Ticari Mallar Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir. Restoran hizmetinde satışa konu olan kapalı kutudaki alkolsüz içecekler ile suların 153 Ticari Mallar Hesabına kaydedilmemesi bilanço hesaplarının doğru bilgi üretmesine engel olmaktadır.