Karar Künyesi
Atamalara yönelik yapılan inceleme neticesinde, eşitlik, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde atama yapılması gereken şube müdürlüğü kadrolarına, bu ilkeler gözetilmeden ve mevzuatında belirlenen şartlar dikkate alınmadan atamalar gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun “Temel ilkeler” başlıklı 3’üncü maddesinde
“Bu kanunun temel ilkeleri şunlardır:
Sınıflandırma:
Liyakat:
C) Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini liyakat sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkânlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmaktır.” denilmektedir.
Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde;
“(1) Bu Yönetmeliğin amacı, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumları memurlarının görevde yükselme ve unvan değişikliğine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.”
“Görev grupları” başlıklı 5’inci maddesinde;
“(1) Bu Yönetmelik kapsamında görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadro unvanları aşağıda gösterilmiştir.
(2) Görevde yükselmeye tabi kadrolar:
Yönetim Hizmetleri Grubu;
..., şube müdürü,…”
“Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aranacak genel şartlar” başlıklı 6'ncı maddesinde;
Bu Yönetmelikte belirtilen kadrolara görevde yükselme suretiyle atanabilmek için;
(Değişik:RG-11/3/2017-30004) İlan edilen kadrolar için belirlenen başvuru süresinin son günü itibarıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen hizmet şartlarını taşımak,
(Değişik:RG-11/3/2017-30004) İlan edilen kadrolar için belirlenen başvuru süresinin son günü itibarıyla, ilgilinin başvurulan kadroya ilişkin 7’nci maddede belirtilen alt görevlerde toplam en az üç yıl hizmeti bulunmak, ilan edilen kadro için bu şartı sağlayan
personel bulunmaması durumu hariç olmak üzere, bu hizmet süresinin en az bir yılını kurumda geçirmiş olmak, gerekir.”
“Görevde yükselme sınavı sonucu atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 7’nci maddesinde;
“(1) Bu Yönetmeliğe tabi kadrolara görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda aranacak özel şartlar aşağıda belirtilmiştir.
..., şube müdürü kadrolarına atanabilmek için;
En az dört yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak,
İlan edilen kadrolar için belirlenen başvuru süresinin son günü itibarıyla, yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarında şef, koruma ve güvenlik şefi, uzman, sivil savunma uzmanı, araştırmacı, basın ve halkla ilişkiler müşaviri, müze araştırmacısı, çözümleyici, başhemşire, müdür yardımcısı kadrolarından birinde veya en az lisans düzeyinde öğrenim gerektiren unvan değişikliğine tabi kadrolardan birinde çalışıyor olmak,”
“Görev grupları arasındaki geçişler ve sınavsız atanma” başlıklı 20’nci maddesinde;
“(1) 5 inci maddede belirtilen görev grupları arasındaki atamalar aşağıdaki esaslara göre yapılır.
Gruplar arasındaki görevde yükselme ve unvan değişikliği niteliğindeki atamalar görevde yükselme sınavı veya unvan değişikliği sınavına tabidir. Ancak, Kurumda veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarında daha önce bulunulan görevler ile bu görevlerle aynı düzey görevlere veya alt görevlere, görevde yükselme sınavı veya unvan değişikliği sınavına tabi tutulmadan atama yapılabilir.
d) Şube müdüründen daha üst görevlere, en az dört yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak kaydıyla, genel hükümlere göre sınavsız atama yapılır.” hükümleri yer almaktadır.
657 sayılı Kanun'un yukarıda değinilen 3'üncü maddesinde de ifade edildiği üzere, Devlet Memurlarının sınıfları içerisinde ilerlemeleri ve yükselebilmeleri hususlarında eşit imkânlara sahip olması ve bu konudaki haklarının garanti altına alınmış olması gerekmektedir.
Bu amaca dönük olarak düzenlenen Görevde Yükselme Yönetmeliği ile de, üniversitelerde çalışan devlet memurlarının görevde yükselebilmeleri objektif kriterlere bağlanmış ve bu husus Yönetmelik'in 1’inci maddesinde geçen “liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde” ifadesi ile de açıkça ortaya konulmuştur.
Her ne kadar görevde yükselebilme genel olarak sınav şartına bağlanmış olsa da, Yönetmelik buna bir istisna getirmiş ve şube müdüründen daha üst görevlere en az dört yıllık yükseköğrenim mezunu olmak kaydıyla, genel hükümlere göre sınavsız atama yapılabileceği, yine söz konusu üst görevlerde bulunanların sınav şartı aranmaksızın şube müdürlüğü gibi alt görevlere atanabileceği hüküm altına almıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de açıkça anlaşılacağı üzere, asıl olan memurun eşitlik ve liyakat esasları doğrultusunda objektif kriterler dâhilinde görevinde yükselebilmesidir.
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesindeki şube müdürlüğü kadrolarına yapılan atamalar incelendiğinde mevcut bulunan 13 adet şube müdürlüğünden sadece 1 tanesine görevde yükselme sınavı ile atama yapıldığı, diğer şube müdürlüklerine ise istisnai hükümlerin uygulanması yoluyla yüksekokul veya enstitü sekreterliğinden sınavsız olarak atama yapıldığı görülmüştür.
Söz konusu istisna, bu tür atamalarda sadece sınav şartını ortadan kaldırmaktadır. Bu şekilde ataması yapılacak kişilerin 657 sayılı Kanun ve Yönetmelik'te belirlenen genel ve özel şartları taşıyor olması gerekmektedir.
Ataması yapılan kişilerin hiçbiri, Yönetmelik'in 5’inci maddesinde ifade edilen ve şube müdürlüğü görevinden daha alt görev grubu içerisinde üç yıl süreyle çalışma şartını taşımamaktadır.
Söz konusu uygulama, Üniversitenin Kanunlarla belirlenmiş amaçlarına ulaşması ve memurların eşitlik ve liyakat esasları dâhilinde görevlerini yerine getirebilmeleri açısından riskler barındırmaktadır.
2020 yılı Sayıştay Denetim Raporunda bulgu konusu yapılan hatalı uygulama 2021 yılında da devam etmektedir.
Kamu İdaresi cevabında özetle;
Üniversitedeki Fakülte/Yüksekokul Sekreteri kadrolarından Şube Müdürü kadrolarına yapılan atamaların; Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin “Görev Grupları Arasındaki Geçişler ve Sınavsız Atama” başlıklı 20’nci maddesi hükmüne uygun olarak yapıldığı, mevzuata göre gruplar arasındaki görevde yükselme ve unvan değişikliği niteliğindeki atamaların görevde yükselme sınavı veya unvan değişikliği sınavına tabi olduğu, ancak, Kurumda veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarında daha önce bulunulan görevler ile bu görevlerle aynı düzey görevlere veya alt görevlere, görevde yükselme sınavı veya unvan değişikliği sınavına tabi tutulmadan atama yapılabileceği şeklinde hüküm bulunduğu, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına resmi yazı ile başvurularak 2022 yılı içerisinde merkezi olarak “Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Sınavı” nın yapılıp yapılmayacağının sorulduğu; ancak alınan cevabi yazıda, YÖK tarafından 2022 yılı için merkezi yazılı sınav yapılmasının planlanmadığının belirtildiği, 2023 yılında YÖK tarafından merkezi olarak sınav yapılması halinde Üniversitenin ilgili sınava katılım sağlayacağı bildirilmiştir.
Kurum tarafından verilen cevaba katılınmamıştır. Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin “Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı Üçüncü Bölümünde yer alan 10’uncu madde ve devam eden maddelerde;
Görevde yükselme suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerektiği, yazılı sınava ilişkin duyuru ve başvuruların nasıl yapılacağı,
Yazılı sınavın kurumlarca yapılabileceği gibi, yükseköğretim kurumlarından birine de yaptırılabileceği, ayrıca, kurumlarca talep edilmesi halinde kurumların yazılı sınavının, Başkanlıkça Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığına veya Anadolu Üniversitesine merkezi olarak yaptırılabileceği, sınavın kurumlarca müstakil olarak yapılması durumunda ise yazılı sınav konularının kurumlarca belirleneceği
şeklinde düzenlemeler yapılmış olup; devam eden maddelerde yazılı sınav sonuçlarının açıklanması ve itiraz süreçleri ile sözlü sınav süreçleri, sınav kurulunun görevleri ve görevde yükselme suretiyle atanmaya ilişkin düzenlemeler yer almıştır.
Görüleceği üzere Üniversite, gerek kendisi gerekse YÖK Başkanlığı kanalıyla görevde yükselme sınavı yapma yetkisine sahiptir. Başkanlık kanalıyla sınavı gerçekleştirmek istediğinde mevzuatta yer alan düzenlemelere göre Başkanlığın bunu kabul etmeme yetkisi
yoktur. Yazılı sınav Başkanlıkça Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığına veya Anadolu Üniversitesine merkezi olarak yaptırılabilecektir. Dolayısıyla; Kurumun YÖK Başkanlığına başvurarak 2023 yılında merkezi bir yazılı sınav yapıp yapmayacağını sorması ve aldığı olumsuz yanıt üzerine herhangi bir işlem tesis etmediğini bildirmesi kabul edilebilir bir açıklama değildir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle, şube müdürlüklerine görevde yükselme sınavı yapılarak yeterlilik ve objektiflik kriterlerine göre atama yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.