Encümen üyelerinin birim amirleri arasından görevlendirilmesi gereken üyelerinin genel sekreter yardımcılarından görevlendirildiği ve bu kişilere mevzuata aykırı şekilde ödenek ödendiği tespit edilmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir belediye encümeni” başlıklı 16’ıncı maddesinde;

“Büyükşehir belediye encümeni, belediye başkanının başkanlığında, belediye meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri genel sekreter, biri malî hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşur.

Belediye başkanının katılamadığı toplantılarda, encümen toplantılarına genel sekreter başkanlık eder.

Büyükşehir belediye encümeninin başkanı ve seçilmiş üyelerine, (12000) gösterge rakamının devlet memur aylıkları için belirlenen katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık brüt ödenek verilir. Encümenin memur üyelerine bu miktarın yarısı ödenir” denilmektedir.

“Büyükşehir belediyesi teşkilâtı” başlıklı 21’inci maddesinde ise;

“Büyükşehir belediyesi teşkilâtı; norm kadro esaslarına uygun olarak genel sekreterlik, daire başkanlıkları ve müdürlüklerden oluşur.

Birimlerin kurulması, kaldırılması veya birleştirilmesi büyükşehir belediyesi meclisinin kararı ile olur.

Büyükşehir belediyesinde başkan yardımcısı bulunmaz. Hizmetlerin etkili ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için, genel sekretere yardımcı olmak üzere, norm kadroya uygun olarak genel sekreter yardımcısı atanabilir.

Büyükşehir belediyesinde hizmetlerin yürütülmesi belediye başkanı adına onun direktifi ve sorumluluğu altında mevzuat hükümlerine, belediyenin amaç ve politikalarına, stratejik plânına ve yıllık programlarına uygun olarak genel sekreter ve yardımcıları tarafından sağlanır” denilmektedir.

Yukarıya alınan madde hükmüne göre büyükşehir belediyesi teşkilatındaki birimler, genel sekreterlik, daire başkanlıkları ve müdürlüklerden oluşur. Teşkilatlanma yapısında genel sekreter yardımcıları birim amiri olmayıp, hizmetlerin yürütülmesinde genel sekretere yardım eden görevlilerdir. Anılan Kanunun 16’ncı maddesinde geçen “birim amiri” tanımına girmemektedirler. Encümen üyeleri 21’inci maddede sayılan birim amirleri arasından görevlendirilmelidir.

Diğer taraftan İdarenin 2019-2023 yılları iş ve işlemlerinin incelendiği İçişleri Bakanlığı Teftiş Raporu’nda “seçilmiş üyeler dışındaki encümen üyelerinin birim amirlerinden oluşturulması sağlanmalıdır” denilmektedir.

Kurum tarafından verilen cevapta özetle; belediye başkanının seçimi ve bu konudaki emir ve direktifleri doğrultusunda, kamu hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi amacına matuf olarak belediye encümen üyeliğine seçilen genel sekreter yardımcılarının kasıt, kusur veya ihmali bulunmadığı gibi, encümen üyesi sıfatı ile yapmış oldukları görevlerinden dolayı kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri de bulunmamaktadır. Encümen toplantılarına katıldıkları kararlar ve işlemler sonucunda kamu kaynaklarında artışa engel veya azalışa neden de olmadıkları, encümen üyeliği nedeni ile ödenen ödenek kamu zararı niteliği taşımamakta olup, icra edilen kamu hizmetinin karşılığıdır. Kaldı ki, Anayasamıza göre; “Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.” (T.C. Anayasası m.18) İcra ettikleri Encümen üyeliğinden dolayı 5018 Sayılı Kanun'un 71’inci maddesinde düzenlenen kamu zararı da oluşmamıştır. Nisan 2024 tarihinde 3 encümen üyeliğine genel sekreter yardımcıları yerine birim amirleri arasından atama yapıldığı bildirilmiştir.

Yöneticilerin yapacakları atamalarda yürürlükteki mevzuata uymaları gerekmektedir. Dolayısıyla encümen üyeliklerine genel sekreter yardımcıları arasından yapılan atamalar mevzuata aykırı olup, mevzuata aykırı atama nedeniyle alınan encümen ödenekleri de kamu zararı niteliği taşımaktadır. Bu göreve atanan kişiler mevzuata aykırı atama işlemi nedeniyle bu görevi kabul etmek zorunda değildirler. Nisan 2024 tarihinde encümen üyeliğine genel sekreter yardımcıları yerine birim amirleri arasından atama yapıldığı, ancak 2023 yılı içerisinde mevzuata aykırı atamaların devam ettirildiği görülmektedir.

Sonuç olarak, encümen üyelerinin birim amirleri arasından görevlendirilmesi gereken üyelerinin genel sekreter yardımcılarından görevlendirilmesi, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’na aykırılık teşkil etmektedir. Dolayısıyla, seçilmiş üyeler dışındaki encümen üyelerinin birim amirlerinden oluşturulması gerekmektedir.