Zemin tahrip bedellerinin süresi içinde Büyükşehir Belediyesine aktarılmadığı tespit edilmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir belediyesinin giderleri” başlıklı 24’üncü maddesinde; her türlü alt yapı, yapım, onarım ve bakım giderlerinin

büyükşehir belediyesinin giderlerinden olduğu belirtilmiştir. Aynı Kanun’un “Alt yapı hizmetleri” başlıklı 8’inci maddesinde de, büyükşehir belediyesi içindeki alt yapı hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla alt yapı koordinasyon merkezlerinin kurulacağı; koordinasyon merkezleri tarafından alınan ortak yatırım ve toplu taşımayla ilgili kararların, belediye ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcı olduğu; alt yapı koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcilerinin, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

Bu bağlamda çıkarılan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin Alt Yapı Koordinasyon Merkezlerinin görev ve yetkilerinin düzenlendiği 8’inci maddesinde, AYKOME’nin, büyükşehir dâhilindeki alt yapı hizmetlerini etkili ve koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, alt yapı ile ilgili kazı yapacak gerçek ve tüzel kişilere izin ve kazı ruhsatı vereceği ve buna ilişkin bedeli belirleyeceği belirtilmiştir.

Aynı Yönetmelik’in Alt Yapı Yatırım Hesabı’nın oluşumunu ve gelirlerini düzenleyen 14’üncü maddesinde; Büyükşehir ve ilçe belediyeleri cadde, bulvar, meydan ve sokaklarında yapılacak tüm kazılardan elde edilecek gelirlerin büyükşehir belediyesi bünyesinde Açılacak Alt Yapı Yatırım Hesabı’nda toplanacağı, sokakların kazısından elde edilen gelirlerin ilgili belediyeye aktarılacağı ve bu paraların büyükşehir ilçe belediyeleri tarafından sadece cadde, bulvar, meydan ve sokakların asfalt ve kaldırımların yapımında kullanılacağı hükmü yer almaktadır.

Mersin Büyükşehir Belediyesi Alt Yapı Koordinasyon Merkezi Kuruluş, Görev, Çalışma Usulleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Ruhsat İşleri” başlıklı 17’nci maddesinde; Kazı ruhsatı başvuru yazısı ve eklerinden oluşan dosyanın eksiksiz olarak Alt Yapı Koordinasyon Merkezi Şube Müdürlüğüne iletilmesinden sonra Alt Yapı Koordinasyon Merkezi Şube Müdürlüğünce ruhsat düzenleneceği ve başvuru sahibi hesaplanan zemin tahrip masrafını belediyece açılan Altyapı Yatırım Hesabı’na yatıracağı belirtilmiştir.

1. Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’nde yapılan incelemeler neticesinde İdarenin su hatları bakım, onarım ve inşasında mevzuat gereği Büyükşehir Belediyesinden ruhsat aldığı, Büyükşehir Belediyesinin ilgili personelleri ile İdare ilgili personellerin kazı yapılan alanın zemin cinsi, miktarı, kazı genişliği, kazı alanı ve birim fiyat göstergeleri kullanılmak suretiyle zemin tahrip bedeli hesapladığı ve iki kurumun hesaplamalarda mutabık kaldığı tespit edilmiştir.

   
   

   Fakat İdarenin hesaplarının kontrolü neticesinde 2020 yılında 19.248.780,37 TL olmak üzere devreden dahil toplamda 61.203.617,38 TL zemin tahrip bedelinin Büyükşehir Belediyesine aktarılmadığı tespit edilmiştir.

2. Mahalli idareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 234’üncü maddesinde, 303-Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı’nın; diğer kamu idarelerine olan kısa vadeli mali borçlar ile uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki kamu idarelerine mali borçlar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılacağı hükmü yer almaktadır.

Mevzuat hükmünden anlaşılacağı üzere 303-Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı’nda nakden alınan mali borçlar takip edilir. Zemin tahrip bedellerinin nakden alınan borç niteliğinde olmadığı ve dolayısıyla borcun bu hesapta takip edilemeyeceği aşikârdır.

İdare mali tablolarının incelenmesi neticesinde; Büyükşehir Belediyesine aktarılmak üzere muhasebe kayıtlarına alınan 61.203.617,38 TL zemin tahrip bedelinin 303-Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı’nda takip edildiği tespit edilmiştir.

Söz konusu denetim tespiti sonrasında idare tarafından bulgu konusu tespitlere iştirak edildiği ifade edilmiştir.

Zemin tahrip bedellerinin süresi içinde Büyükşehir Belediyesine aktarılması gerekmektedir.