İdare tarafından yaklaşık maliyet hesabına ilişkin oluşturulan nakliye analizlerinde, taşınan malzemenin cinsi ton olarak belirlenmesine rağmen taşıma formülüne malzeme yoğunluğu katsayısının da dâhil edildiği görülmüştür.

Yapı İşleri İnşaat, Makine ve Elektrik Tesisatı Genel Teknik Şartnamelerine Dair Tebliğ’in eki olan “İnşaat, Makine Tesisatı ve Elektrik Tesisatı Genel Teknik Şartnamesi”nin “II- İnşaat Genel Teknik Şartnamesi” kısmının “Y-2 Taşıma İşleri” bölümünde; kazıdan çıkan her tür malzemenin, yıkımdan çıkan her türlü enkazın, sözleşme ve eklerinde satın alma yeri ocak, fabrika veya depo olarak gösterilen ve taşıma, yükleme-boşaltma bedellerinin ayrıca ödeneceği belirtilen her tür malzemenin ne şekilde taşınacağı, taşıma bedellerinin taşıma yolu uzunluğu ve formüllerine göre nasıl hesaplanacağı, dikkate alınacak birim hacim ağırlıkları ve tesviye işlerindeki taşıma işleri ile ilgili esaslar düzenlenmiştir.

Söz konusu Bölüm’ün 2.3.10’uncu maddesinde aynen;

“Taşıma formülleri taşınan malzemenin bir tonunun bedelini verdiğinden; m3 olarak taşınan malzemenin, kazı için projesindeki ölçülere göre 1 nolu cetvelde, ihzar edilmiş malzemenin figüredeki ölçülere göre 2 nolu cetvelde, kullanılmış malzeme cinsine bağlı olarak mevcut yapı imalatları hacim miktarlarına göre ise 3 nolu cetvelde, gösterilen birim hacim ağırlıklarıyla çarpılarak taşıma bedeli hesaplanır.

…”

Denilmektedir.

Bahse konu maddenin devamında ilgili cetvellere yer verilerek söz konusu cetvellerde m3 cinsinden taşınan malzemenin birim hacim ağırlıklarına yer verilmiştir. Örneğin m3 cinsinden taşınacak olan “ Her cins tahkimat taşı, moloz taşı, dolgu taşı”nın birim hacim ağırlığı 1,8 olarak belirlenmiştir.

Yine aynı Bölüm’ün “Taşıma Birim Fiyatlarının Hesaplanması” başlıklı 2.3.12’nci maddesinde; metreküp ile ölçülen taşımalarda, 1 metreküp malzeme taşımanın, F= (Bir ton taşıma fiyatı) x (Taşınan malzeme birim hacim ağırlığı) şeklinde hesaplanacağı ifade edilmiştir.

Nakliye analizlerinde genellikle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı) tarafından her yıl yayımlanan inşaat birim fiyatlarına esas

işçilik-araç ve gereç rayiç listesinin açıklamalar bölümünde yer alan taşıma formülleri kullanılmaktadır.

Bahse konu bölümde 10 kilometreden daha fazla mesafe için yapılacak nakliyenin analizinde F=A*K*(0,0007M+0,01) TL/TON formülünün kullanılacağı belirtilmiştir. Formülde yer alan (A); taşınan yolun özelliklerine ve hava koşullarına göre kendisine ait özel bir formülle belirlenen katsayıyı, (K); Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayımlanan rayiç cetvelinde yer alan “Her cins ve tonajda motorlu araç için taşıma katsayısını”, (M); ise taşınan mesafeyi (km) ifade etmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde taşıma formüllerinin taşınan malzemenin bir tonunun bedelini verdiği bu nedenle metreküp olarak malzeme taşındığı durumda, söz konusu formül sonucunda çıkan rakamın ilgili malzemenin birim hacim ağırlığı ile çapılarak taşıma bedelinin hesaplanması gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede; 2020/156949 ihale kayıt numaralı “Kartal İlçe Sınırlarında Bulunan Cadde ve Sokakların Asfaltlanması” ve 2021/258568 ihale kayıt numaralı “Kartal İlçesi Muhtelif Cadde, Sokak ve Yol Yapım Amirliği Depolama Alanında Bulunan Moloz, Hafriyat Atığının Alınarak Bertaraf Edilmesi” işlerinde yaklaşık maliyet hesabına ilişkin olarak oluşturulan nakliye analizlerinde taşınan malzemenin ölçü birimi “ton” olarak ifade edilmesine rağmen taşıma formülüne, taşınan malzeme birim hacim ağırlığı da dâhil edilerek birim fiyat olması gerekenden daha fazla hesaplanmıştır. Söz konusu analizde taşınan malzeme metreküp cinsinden ifade edilmediğinden formül sonucunda çıkan sonucun, taşınan malzemenin birim hacim ağırlığı ile çarpılmasına gerek bulunmamaktadır. Taşıma formülü zaten taşınan malzemenin bir ton fiyatını hesaplamaktadır.

Örneğin; “Kartal İlçe Sınırlarında Bulunan Cadde ve Sokakların Asfaltlanması” kapsamında iş kalemlerinden “ASF 07” poz numaralı “Asfalt Kaplama Yapılacak Yüzeylerin Hazırlığında Çıkan Moloz Malzemenin Döküm Yerine Nakli” analizinde taşınacak olan malzeme “ton” cinsinden ifade edilmesine rağmen, yoğunluk katsayısı olan 1,8 değeri formüle dâhil edilerek kârsız birim fiyat olması gerekenden 11,55 TL fazla hesaplanmıştır.

Söz konusu durum ihale hazırlık aşamasında yaklaşık maliyetin olması gerekenden fazla hesaplanmasına yol açmaktadır. Ayrıca ihale aşamasında da söz konusu iş kaleminin revize birim fiyat hesaplamasını gerektirecek kadar artması veya bahse konu analizin yeni birim fiyat

tespiti için yapılması durumunda analiz sonucunda hatalı olarak yüksek fiyat tespit edildiği için kamu zararı riski ortaya çıkacaktır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; bahse konu nakliye formüllerindeki hataların sehven yapıldığı, bundan sonraki ihale süreçlerinde bulguda belirtilen tespitlerin dikkate alınacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; bulguda bahsedilen hususlara İdarece iştirak edilmiştir. Nakliye analizlerinde taşınan malzemenin ölçü biriminin “ton” olarak belirlendiği durumlarda taşıma formülü sonucunda “Bir ton taşıma fiyatı” elde edileceği için söz konusu fiyatın malzeme ağırlık katsayısı ile çarpılmaması gerekmektedir.