İdare tarafından üst yapı kapsamında yaptırılan prefabrik beton parke döşeme kaplaması malzemesinin dayanımı için, hem Türk Standartları Enstitüsü’nin belirlemiş olduğu standarttı hem de bu su standarttan daha düşük olan değerin sözleşmelerin eki birim fiyat tariflerinde yer aldığı ve sözleşmeler ile standartta yer alan deneylerin hiçbirinin yapılmadığı görülmüştür.

Yapım işleri sözleşmeleri kapsamında Üst Yapı İçin Kullanılan Prefabrik beton parke malzemesi ile ilgili olarak sözleşmelerin ekinde yer alan birim fiyat tariflerinde; “Birim Fiyata Dahil Olan Masraflar: …Döşenen parke taşlarının üzerine (0,25-3)mm ince kum serilerek boşlukların doldurulması, kalan kumların süpürülerek temizlenmesi, kaldırımların başlangıcında ve sonunda şartnamesine göre engelli arabası giriş ve çıkışı bırakılması, inşaat ve imalat yerindeki her türlü yatay ve düşey taşıma ve boşaltmalar, numune alınması ve laboratuvar deneylerinin yapılması, bütün işlerin yapılması için lüzumlu her türlü işçilik, malzeme, makine, alet ve edevat masrafları ile yüklenici karı ve genel masraflar. Proje ve teknik şartnamelere uygun yapılmış parke kaplamanın Genel Açıklamalar Madde 2 şartlarında 1 m2'sinin fiyatıdır... Not 1-) Malzeme; TS 2824 EN 1338 standardına göre 1 inci sınıf şartlarına uyacak şekilde dizayn edilecek ve trafik kompozisyonuna (Yaya Trafiği Etkisi, Hafif Yaya Trafiği Etkisi, Ağır Taşıt Trafiği Etkisi) bakılmaksızın, minimum 3 adet ’ten oluşan numunelerin sayısal çoğunluk ve ortalama bakımından Karakteristik Yarmada Çekme Dayanımı minimum 3.5 MPa’lı sağlayacaktır.” denilmektedir.

Türk Standartları Enstitüsü’nün belirlemiş olduğu TS 2824 EN 1338 standardında parke taşlarına ilişkin “…karakteristik yarmada çekme dayanımı T, 3,6 MPa’dan daha küçük olmamalıdır. Tek deney sonuçlarından hiçbiri 2,9 MPa’dan daha küçük olmamalı ve mumune kırılma yüklerinden hiçbiriside 250 N/mm’den daha küçük olmamalıdır.” hükmü yer almaktadır.

Yapılan incelemede, detayı aşağıdaki tabloda yer alan 9 adet yapım işinde; Birim Fiyata Dahil Olan Masrafların içinde numune alınması ve laboratuvar deneylerinin yapılması yer almasına rağmen hiçbir deneyin yapılmadığı görülmüştür. Bununla birlikte dayanıma ilişkin Türk Standartları Enstitüsü’nin standardına atıf yapılmış söz konusu standartta elde edilen dayanım değerinin (T) 3,6 MPa’dan düşük olamayacağı belirtilmesine rağmen yine sözleşmede bu standarttan daha düşük olan dayanım değeri (T) 3,5 MPa olarak belirlenerek sözleşmede dayanım değerlerine ilişkin çelişkiler tespit edilmiştir.

Biçim ve boyutları, buz çözücü tuz etkisi nedeniyle yıpranmaya karşı direnç, aşınmaya karşı direnç, toplam su emme tayini ve performans karakteristik yarmada çekme dayanımı gibi deneylerinin yapılmaması halinde parke taşlarının dayanımları standartların altında kalabilecek ve bu nedenle üst yapıların (yol, kaldırım vs.) erken bozulmasına, idarenin ek mali külfete katlanılmasına sebep olunabilecektir.

Kamu İdaresi tarafından verilen cevapta, her ne kadar parke dayanım testlerinin TSE standartları esas alınarak yapıldığını ve testlerin Fen İşleri Dairesi Başkanlığının standart bir uygulaması olduğu ifade edilse de bulguda detaylı açıklandığı üzere 9 adet yapım işinde dayanıma ilişkin hiçbir deneyin yapılmadığı, bununla birlikte dayanım değerine ilişkin Türk Standartları Enstitüsü’nin standardına atıf yapılmasına rağmen yine sözleşmede bu standarttan daha düşük belirlenerek sözleşmede çelişkiler görülmüştür.

Sonuç olarak, parke taşı döşeme malzemelerinin dayanımlarına ilişkin standartın, Türk Standartları Enstitüsü’nin, TS 2824 EN 1338 çerçevesinde değerlendirilmesi, testlerin sonucunda uygun malzemeler ile imalatların yapılmasına onay verilmesi gerekmektedir.

Kararla ilgili sorunuz mu var?