Yer altına döşenen boruların korozyona uğramasını önlemek amacıyla yapılan katodik koruma işleminin, boruların döşendiği ihaleler ile birlikte yapılmayıp uzun yıllar sonra ayrı ihaleler ile gerçekleştirildiği ve bu durumun önceden kazılan zeminin yeniden kazılması, çevre düzenlemesi yapılmış bir alana tekrar aynı işlemin yapılması gibi ilave maliyetler meydana getirdiği tespit edilmiştir.

12.10.2017 tarih ve 30208 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçme ve Kullanma Suyu Temini ve Dağıtımı Hakkında Yönetmelik’in “Korozyon ve Kirlenmelere Karşı Koruma” başlıklı 45’inci maddesine göre, risk görülen bölgelerde borular ve diğer malzemeler korozyon ve kirlenmelere karşı koruma altına alınmaktadır. Koruma amacıyla plastik maşon, bitümlü kaplama, koruyucu bantlar vs. kullanılabileceği gibi metalik borulara katodik koruma sistemi de tasarlanabilmektedir. Yönetmelik’e göre katodik koruma, korunacak olan metal yüzeyin, kendisini çevreleyen ortama göre katodik bir durumda tutulmasıyla sağlanan koruma metodu olarak tanımlanmıştır. Bu doğrultuda katodik korumanın temel amacı, toprağın altında kalan metal boruların her tür korozyondan korunması ve böylece daha uzun ömürlü kullanımının sağlanmasıdır.

BUSKİ tarafından yapımı gerçekleştirilen içme suyu dağıtım sistemlerinde kullanılan çelik boruların, içme suyu isale hatlarının, yatay delgilerin korozyona uğramaması için 1995

yılından bu yana çeşitli zamanlarda hatların döşenmesine ait ihalelerden ayrı ihaleler ile farklı zamanlarda katodik koruma uygulaması yapılmıştır.

Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Dairesi Başkanlığı tarafından 2022/984071 ihale kayıt numarası ile 25.10.2022 tarihinde ihale edilen “2022-2023 Yılları Merkez ve İlçeler Çelik Boru Hatları Katodik Koruma Yapım İşi” bunlardan en sonuncusu olup, Bursa’nın muhtelif ilçelerinde daha önce yapımı gerçekleştirilen toplam 199 km’lik içme suyu hattının katodik korumasının tesis edilmesini içermektedir. Bu kapsamda 2015-2018 döneminde başlayıp bitirilen çok sayıda içme suyu yapım işi ile ilgili 2022 yılı sonunda katodik koruma ihalesi yapıldığı dikkate alındığında, aradan geçen altı-yedi yıllık süreden sonra korozyona karşı önlem alındığı görülmektedir. Bu durum, bahsedilen süre zarfında boru hatlarının korozyona maruz kalma ve dolayısıyla kullanım sürelerinin azalma tehlikesini meydana getirmektedir.

Konu ile ilgili Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Dairesi Başkanlığı tarafından 06.05.2019 tarihinde İçme Suyu Daire Başkanlığına ve 12.02.2021 tarihinde Planlama Yatırım ve İnşaat Dairesi Başkanlığına gönderilen yazılarda özetle, katodik koruma ihalesinin farklı bir ihale ile yapılması dolayısıyla boru bağlantısı için çevre düzenlemesi yapılmış, asfaltı kazılmış yerlerin yeniden kazıldığı ve işlem bitirildikten sonra tekrardan çevre düzenlemesi yapılmak durumunda kalındığı ve bu durumun ilave maliyet meydana getirdiği, boruların korozyona karşı korunamadığına dikkat çekilmiştir. Ancak bu konuda işleyişte bir değişikliğe gidilmemiş olup, katodik koruma ilk imalat aşamasındaki ihalelerle birlikte değil sonradan yapılan ayrı ihaleler ile gerçekleştirilmiştir.

Bu uygulamanın 5108 sayılı Kanun’un temel prensiplerinden olan kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılması ilkesine uygun düşmediği değerlendirilmektedir. Bu bakımdan boruların katodik olarak korunabilmesi ve dolayısıyla kullanım ömürlerinin uzatılması, tekrardan kazı ve kazı sonrası çevre düzenlemesi yapılması gibi ilave maliyetlerin önlenmesi adına, içme suyu boru hatlarının döşenmesi ile ilgili ihalelerin içeriğinde katodik koruma tesislerinin yapılmasına dönük işlemlere de yer verilmesi ve bu işlerin aynı anda yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.