Kartal Belediyesi tarafından 2018 yılı içerisinde, Belediye taşınmazlarını kiralayıp belirtilen sürelerde kiralarını yatırmayan kişilere, sözleşmede ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nda öngörülen yaptırımların uygulanmadığı görülmüştür.

Kartal Belediyesi ile kiracılar arasında imzalanan kira sözleşmelerinin “Kira bedeli ve ödenme şekli” başlıklı ortak nitelikteki 5’inci maddelerinde; kiracıların, kiralananın kira bedelini, her ayın birinci ila beşinci günleri arasında Belediye Mali Hizmetler Müdürlüğündeki vezneye aylık olarak yatıracağı, herhangi bir aylığın ödenmemesinin, yıllık kira bedelinin geri kalan bölümünün peşin ve tam olarak ödenmesi zorunluluğunu doğuracağı, kiracının ise muaccel hale gelen bu kira bedellerini 10 gün içerisinde def’aten yatırması gerektiği aksi halde akde aykırılık sebebiyle tahliye davası açılacağı belirtilmiştir.

2018 yılı sonu itibariyle yapılan inceleme neticesinde, Belediye tarafından kiraya verilen taşınmazların 12 tanesinin kira ödemelerinde uzun gecikmeler meydana geldiği tespit edilmiştir. Söz konusu taşınmazlara ve gecikmelere ilişkin bilgilere aşağıdaki tabloda yer verilmiştir:

Tablo 8: Kiracılarının Sözleşme Yükümlülüklerini Yerine Getirmediği Taşınmazlar

Söz konusu taşınmazların birden fazla aylık kira ödemeleri yapılmamasına karşın Belediye tarafından yukarıda aktarılan sözleşme hükmünün uygulanmadığı ve kiracıların hâlen kiraladıkları taşınmazları kullandıkları tespit edilmiştir.

Ayrıca 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Müteahhit veya müşterinin sözleşmenin bozulmasına neden olması” başlıklı 62’nci maddesinde; sözleşme yapıldıktan sonra 63’üncü maddede yazılı hükümler dışında müteahhit veya müşterinin taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, idarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatının gelir kaydedilmesi ve sözleşme feshedilerek hesabının genel hükümlere göre tasfiye edilmesi gerektiği, gelir kaydedilen kesin teminatın ise, müteahhit veya müşterinin borcuna mahsup edilemeyeceği belirtilmiştir.

Anılan Kanun’un “İdarelerce İhalelere Katılmaktan Geçici Yasaklama” başlıklı 84’üncü maddesinin üçüncü fıkrasında da; üzerine ihale yapıldığı halde usulüne göre sözleşme yapmayan istekliler ile sözleşme yapıldıktan sonra taahhüdünden vazgeçen ve mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmeyen müteahhit veya müşteriler hakkında, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili bakanlık tarafından, bir yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verileceği ve bu kararların Resmi Gazete'de ilan ettirildiği gibi ilgililerin müteahhitlik sicillerine işleneceği ifade edilmiştir.

Yapılan inceleme ve denetimler esnasında söz konusu gecikmelere ilişkin yapılması gereken işlemlerin yapılmadığı tespit edilmiş ve tarafımızca ilgili birimle söz konusu husus paylaşılmıştır. Ancak mevzuatta öngörülen ihtar yazılarının sadece yukarıdaki tabloda yer alan 1, 2 ve 3 sıra numaralı taşınmazlar için 12.09.2018 tarihinde yazıldığı diğer gecikmeler için ise herhangi bir işlem yapılmadığı görülmüştür.

12.09.2018 tarihinde yazılan ihtar yazısı sonucunda 3 sıra numaralı taşınmazın kira bedellerinin kiracı tarafından Eylül ayı dahil olmak üzere ödendiği fakat ardından yıl sonuna kadar başkaca herhangi bir ödeme yapılmadığı tespit edilmiştir. 2018 yılı sonu itibariyle söz konusu taşınmaza ait 3 aylık ödenmemiş kira bedeli olmasına rağmen Belediye tarafından kiracıya ilişkin herhangi bir işlem yapılmadığı görülmüştür.

1 ve 2 sıra numaralı taşınmazların kiracılarına tebliğe gönderilen ihtar yazıları sonucunda ise, herhangi bir tahsilat yapılmadığı ve Belediye tarafından söz konusu kiracılar için de başkaca bir işlem yapılmadığı tespit edilmiştir.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri ve yapılan tespitler birlikte değerlendirildiğinde, sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmeyen 12 adet kiracı için sözleşmede ve Kanun’da öngörülen yaptırımların uygulanması gerektiği düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Tablo 7’de belirtilen kiracılardan 3,5,6,7,8,9,12inci sıradaki kiracılar 2018 yılına ait kira borçlarını ödemişlerdir. 1,2,4,11inci sıradaki kiracılara ise ödemedikleri kira bedelleri için ihtarname çekilmiş olup ödememeleri halinde kira alacağı ve tahliye davası açılacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında, kiracılardan bir kısmının 2018 yılına ait kira borçlarını ödediği, kirasını ödemeyen kişilere ise kira bedelleri için ihtarname çekildiği, ödememeleri halinde kira alacağı ve tahliye davası açılacağı ifade edilmiş ise de, bulguda aktarılan sözleşme hükümlerinde kiracıların, kiralananın kira bedelini, her ayın birinci ila beşinci günleri arasında Belediye Mali Hizmetler Müdürlüğündeki vezneye aylık olarak yatıracağı, herhangi bir aylığın ödenmemesinin, yıllık kira bedelinin geri kalan bölümünün peşin ve tam olarak ödenmesi zorunluluğunu doğuracağı, kiracının ise muaccel hale gelen bu kira bedellerini 10 gün içerisinde def’aten yatırması gerektiği aksi halde akde aykırılık sebebiyle tahliye davası açılacağı belirtilmiştir. Ayrıca 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun bulguda aktarılan hükümlerinde taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmeyen müteahhit veya müşteriler hakkında, bir yıla kadar ihalelere katılmaktan

yasaklama kararı verileceği ifade edilmiştir. Sözleşmelerde ödenmeyen kira bedelleri için ihtarname öngörülmediği gibi kiracıların tahakkuk eden yılın geri kalan tüm kira bedellerini ödememesi halinde kiralananı tahliye etmeleri gerektiği öngörülmüştür.

Dolayısıyla sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmeyen kiracılar için sözleşmede ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nda öngörülen yaptırımların uygulanması gerektiği değerlendirilmektedir.