06.02.2023 tarihinde meydana gelen deprem afeti nedeniyle afetten etkilenen bölgelere gönderilmek üzere alınan uyku tulumu ve barınma çadırı malzemelerinin bölgeye gönderilmeyerek İdareye ait depolarda bekletilmesine rağmen 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabına alacak kaydı yapılarak muhasebe kayıtlarından çıkarıldığı görülmüştür.

Taşınır Mal Yönetmeliği'nin 13’üncü maddesinin birinci fıkrasında; taşınırlar, edinme şekline bakılmaksızın kamu idaresince kullanılmak üzere teslim alındığında girişinin yapılacağı; tüketime verildiğinde, satıldığında, başka harcama birimlerine devredildiğinde, bağışlandığında veya yardım yapıldığında, çeşitli nedenlerle kullanılamaz hale geldiğinde, hurdaya ayrıldığında veya kaybolma, çalınma, canlı taşınırın ölümü gibi yok olma hallerinde çıkışının kaydedileceği belirtilmiştir.

Aynı Yönetmelik’in “Taşınır giriş ve çıkış işlemlerinin muhasebe birimine bildirilmesi” başlıklı 30’uncu maddesinde ise, muhasebe kayıtlarında 150 İlk madde ve malzemeler hesabında izlenen tüketim malzemelerinden satınalma suretiyle edinilenlerin giriş işlemleri için düzenlenen taşınır işlem fişlerinin bir nüshasının ödeme emri belgesi ekinde, muhasebe birimine gönderileceği, çıkış işlemleri için ise genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde üç aylık dönemler itibarıyla, diğer idarelerde ise üç ayı geçmemek üzere üst yöneticiler tarafından belirlenen sürede kullanılmış tüketim malzemelerinin taşınır II’nci düzey detay kodu bazında düzenlenen onaylı bir listesinin, en geç ilgili dönemin son iş günü mesai bitimine kadar muhasebe birimine gönderileceği hükmü yer almıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin stoklara ilişkin “Hesap grubuna ait işlemler” başlıklı 114’üncü maddesinin dördüncü fıkrasına göre 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı”nda izlenen tüketim malzemelerinden kullanılmış olanların, muhasebeleştirme işlemleri kullanıma ilişkin taşınır işlem fişleri yerine üç ayı geçmemek üzere üst yöneticiler tarafından belirlenen sürede taşınır işlem fişlerindeki çıkışları gösteren onaylı bir liste ile en geç ilgili dönemin son iş günü mesai bitimine kadar muhasebeleştirilmesi zorunludur.

Aynı Yönetmelik'in 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 115'inci maddesinde, kullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilen ilk madde ve malzeme, mamul, ticari mal gibi faaliyet dönemi içinde tüketilecek varlıkların izlenmesi için bu hesabın kullanılacağı; “Hesabın işleyişi” başlıklı 116'ncı maddesinde, satın alınan ilk madde ve malzemelerin ilk olarak maliyet bedelleri ile bu hesaba borç kaydedileceği; tüketilmek amacıyla ilgili birimlere verilen veya kullanılan ilk madde ve malzemelerin ise bu hesaba alacak, 630 Giderler Hesabına borç kaydedileceği belirtilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere taşınırlar İdare tarafından teslim alındığında taşınır işlem fişi düzenlenmek suretiyle taşınır kayıt sistemine girişlerinin yapılması ve 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabına borç kaydedilerek muhasebeleştirilmesi; tüketime verildiğinde ise yine taşınır işlem fişi düzenlenmek suretiyle taşınır kayıt sisteminden çıkışlarının yapılması ve 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabına alacak kaydedilerek muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.

Yapılan inceleme neticesinde, 06.02.2023 tarihinde yaşanan deprem sebebiyle afet bölgesine gönderilmek üzere 09.03.2023 tarih ve 32099 mükerrer sayılı karar sayısı 6787 olan Cumhurbaşkanı Kararında geçen limitler doğrultusunda doğrudan temin yöntemiyle elde edilen uyku tulumu ve barınma çadırı malzemelerinin taşınır işlem fişi düzenlenmek suretiyle taşınır sistemine girişlerinin yapıldığı, 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabına borç kaydedilerek muhasebeleştirildiği fakat 31.12.2023 tarihi itibarıyla afet bölgesine gönderilmeyerek İdare depolarında muhafaza edilmesine rağmen taşınır işlem fişi düzenlemek suretiyle çıkış kayıtlarının yapıldığı ve 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabına alacak ve 630 Giderler Hesabına borç kaydedilerek muhasebeleştirildiği tespit edilmiştir. Söz konusu hatalı kayıt sebebiyle 630 Giderler Hesabı ve dolayısıyla 690 Faaliyet Sonuçları Hesabında 6.378.999,84-TL tutarında fazlalığa, 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabında ise aynı tutarda eksikliğe sebebiyet verilmiştir.

Kamu idaresi cevabında, bulgu konusu hususa ilişkin gerekli muhasebe kayıtlarının yapıldığı belirtilmiştir. Ancak bulgu konusuna yönelik 2024 yılında yapılan kayıtların, 2023 yılı dönem sonu mali tablolarındaki hatayı düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır.

Bu itibarla tüketimi gerçekleştirilmeyen taşınırların çıkış kayıtlarının yapılmaması ve 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabına alacak kaydedilmemesi mali tabloların doğru, güvenilir bilgi verecek şekilde hazırlanması gerekmektedir.