Karar Künyesi
Hayvanları Koruma Kanunu’nda öngörülen, İdare tarafından yapılması gereken iş ve işlemlerde eksiklerin bulunduğu görülmüştür.
Hayvanların rahat yaşamı ve hayvanlara iyi ve uygun muamele edilmesini, acı, ıstırap ve eziyet çekmelerini engellemek ve mağduriyetlerinin giderilmesini amaçlayan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’na 09.07.2021 tarihli ve 7332 sayılı Kanun’un 16’ncı maddesi ile geçici 4’üncü madde eklenmiştir. Buna göre; büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu yetmiş beş bini aşan belediyelere 31/12/2022, diğer belediyelere ise 31/12/2024 tarihine kadar hayvan bakımevlerini kurma, maddenin yürürlüğü girmesinden itibaren üç yıl süreyle bu amaç ve rehabilitasyon işlemlerini gerçekleştirmek için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde beşi oranında kaynak ayırma yükümlülüğü getirilmiştir. Bahsi geçen düzenleme 14.07.2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği’nin; “Belediyelerin alacağı tedbirler” başlıklı 7’nci maddesinde;
“Belediyeler;
Sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların toplatılması, kısırlaştırılması, aşılanması, gerekli tıbbî bakımlarının yapılması ve işaretlenmesi, alındığı ortama geri bırakılması, sahiplendirilenlerinin kayıt altına alınmasıyla,
Geçici bakımevine gelen hayvanları öncelikle Ek-2 deki Sahipsiz Hayvan Kayıt Defterine kaydederek müşahede altına almakla, gerekli tedavilerin yapılmasını, kısırlaştırıp aşılanmasını ve işaretlenmesini müteakip alındığı ortama bırakmakla, geçici bakımevlerine gelen hayvanların sahiplenilmesi için yerel hayvan koruma görevlileri ve gönüllü kuruluşlar ile işbirliği yapmakla,
Geçici bakımevinde bulunan tüm hayvanların sahiplendirilmesi için belediye ilân panoları ile belediyenin internet ortamı ve diğer tüm yayın organlarında duyuru yapılmasıyla, ç) Bölge ve mahallerindeki, özellikle köpekler ve kediler olmak üzere, sahipsiz hayvanların bakımları, aşılarının yapılması, işaretlenmesi ve kayıtlarının tutulmasının sağlanması, kısırlaştırılması, alındığı ortama geri bırakılması ve sahiplendirilmelerinin yapılması için hayvan geçici bakımevlerine gönderilmesi gibi yapılan tüm faaliyetlerde yerel hayvan koruma görevlileri ve gönüllü kuruluşlar ile belediye veteriner hekimlerinin koordinasyonunun sağlanmasıyla,
Sahipsiz hayvanların beslenmesi amacıyla, bölgesinde bulunan lokanta, işyeri ve fabrikaların sahiplerinin uygun görmesi halinde işletmelerinde ve mutfaklarında oluşan hayvan beslemeye elverişli besin maddelerinin toplanmasıyla,
Geçici bakımevlerinde kaldıkları süre içerisinde; kanunî istisnalar ile bulaşıcı, tedavi edilemez veya tedavi sonrası iyileşme ihtimali olmayan bir hastalığa sahip olduğuna, alındığı ortama bırakıldığında insan ve çevre sağlığını önlenemez derecede tehdit edeceğine geçici bakımevi veteriner hekimince karar verilerek rapor tutulan hayvanların en az acı veren ve en hızlı şekilde ölümünü sağlayan yöntemlerle öldürülmesiyle,
Geçici bakımevlerinden kedi ve köpek almak isteyen kişi, kurum ve kuruluşlar için Ek- 4 deki Sahipsiz Hayvan Edinme Formunu doldurmak, geçici bakımevi sorumlusu ya da sorumlu veteriner hekimin de onayı ile sorumlu veteriner hekimce düzenlenen sağlık karnesini vererek sahiplendirme yapılmasıyla,
Geçici bakımevlerinde oluşan atık ve artıkların çevre ve toplum sağlığına zarar vermesinin önlenmesiyle, ğ) Geçici bakımevlerinde ticarî amaçla hayvan üretiminin engellenmesiyle,
Ev ve süs hayvanı ile kontrollü hayvan ve geçici bakımevlerinde ölen hayvanların, belirlenecek yerlerdeki derin çukurlara gömülerek üzeri sıkıştırılmış toprak ile kapatılması veya yakma ünitesinde yakılmasıyla ve 16/5/1986 tarihli ve 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununa göre enfeksiyon geçirmiş ve zoonoz hastalıktan ölen hayvanların ise bünyesinde bulunan yakma fırınında yakılması veya usulüne uygun olarak kireç ile gömülmesiyle, ı) Ev ve süs hayvanları ve kontrollü hayvanların, Ek-1 deki Sahipli Hayvan Kayıt Defterine kayıtlarının yapılmasıyla,
Ev ve süs hayvanını bulunduran hayvan sahiplerinin, ölümü ya da hayvanına bakamayacak şekilde hastalanması durumunda; hayvan sahiplerinin yakınları tarafından gerekçelerinin belediyeye bildirilmesi halinde, belediye görevlilerince hayvanları geçici bakımevlerine göndermek ya da sahiplendirmekle,
Hayvan geçici bakımevinden ev ve süs hayvanı almak isteyen kişilere, Ek-4 deki Sahipsiz Hayvan Edinme Formu doldurtularak; hayvana ait bilgileri Ek-1 deki Sahipli Hayvan Kayıt Defterine kaydetmekle,
Ev ve süs hayvanı satan işletme sahiplerine verilecek eğitimi organize etmekle,
Yerel hayvan koruma görevlilerine verilecek eğitimi organize etmekle,
Bu Yönetmeliğin 50 nci maddesi gereğince el konulan hayvanların sahiplendirmesini ya da kontrol altına alınmasını sağlamakla ilgili hususlarda gerekli tedbirleri alır.” <span>denilmektedir.</span>
Ayrıca Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından çıkarılan 2013/8 sayılı Geçici Hayvan Bakımevi Yapımı İle İlgili Ödenek Tahsisi Hakkında Genelgede de: Bakanlık bütçesinde geçici bakımevi yapımı için ödenek bulunması halinde talep eden yerel yönetimlere Bakanlıkça uygun görülen miktarlarda mali destek sağlanabileceği ifade edilmektedir.
Yapılan incelemelerde İdarenin Hayvanları Koruma Kanunu’nda öngörülen yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmediği tespit edilmiştir. Tespit edilen hususlara aşağıda yer verilmiştir:
5199 sayılı Kanun’un geçici 4’üncü maddesi ile Bütçeden ayrılması öngörülen kaynağın ayrılmadığı, Bakanlıktan mali destek sağlanabilmesi için girişimlerde bulunulmadığı,
Son üç yıl içerisinde kısırlaştırma işlemi yapılan sadece 25 hayvan olduğu,
Hiçbir hayvanın çiplendirilme işleminin yapılmadığı ve dolayısıyla Bakanlığa bildirmediği,
İdare tarafından bir adet hayvan barınağının kurulduğu, ancak müşahede alanının, muayene odasının ve ameliyat odasının bulunmadığı,
Hayvanların sürekli sıcakta ve soğukta kalmalarını önleyici tedbirlerin alınmadığı görülmüştür.
Sonuç olarak, sokak hayvanlarının bakımı, rehabilitasyonu ve ıslahı için İdareninyerine getirmekle sorumlu tutulduğu hususlarda, mevzuat hükümlerine uygun iş ve işlemleri yerine getirmesi gerekmektedir.