Belediye ile sendika arasında yapılan sosyal denge sözleşmesinde, belediyede görevli kamu görevlilerinin sosyal denge tazminatından yararlanması sözleşmenin tarafı olan sendikaya “sözleşme aidatı” ödenmesine bağlı kılınmıştır.

Sosyal denge tazminatı ödenmesine ilişkin toplu iş sözleşmenin ‘‘Sözleşmesinin Kapsamı ve Yararlanma Koşulları’’ başlıklı 5'inci maddesinde

b) Bu sosyal denge tazminatı sözleşmesinden tüm kamu görevlileri sözleşme aidatı ödemek kaydıyla faydalanır. Sözleşme aidatı oranı … üyesi kamu görevlileri için taban aylığın

%1’i … üyesi olmayan kamu görevlileri için bu oranın iki katıdır.

hükmü yer almaktadır.

Danıştay Onikinci Dairesi tarafından 18.12.2019 tarihli Esas No:2019/4940 sayılı 01.09.2019 tarih ve 30875 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 28.08.2019 tarih ve 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı’nın ''Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar’’ başlıklı 4. bölümünün ‘‘Sosyal denge tazminatı’’ başlıklı 1 inci maddesinin 2 nci fıkrasında yer alan ‘’Sosyal denge sözleşmesinin taraf sendikası, üyesi olmayan kamu görelilerinden, aynı unvanlı üyesinden aldığı aidatın iki katına kadar sosyal denge sözleşmesi

aidatı alabilir. Bu aidatı ödeyen kamu görevlileri, söz konusu sözleşmeden aynı usul ve esaslar dahilinde yararlanır’’ hükmünün iptali istemiyle açılan davada verdiği yürütmeyi durdurma kararında; ‘‘… sosyal denge sözleşmesinde taraf olan sendikanın dışında kalan sendikaların üyesi olan ve hiçbir sendikaya üye olmayan kamu görevlilerinden dayanışma aidatı veya başka adlar altında farklı oranlar üzerinden ödenti (aidat) alınmasına ilişkin hükümlerin, sosyal denge tazminatının ödenmesinde aynı kadro veya pozisyonlarda bulunan kamu görevlileri arasında ayrım (eşitsizlik) yaratacağı açık olduğundan, dava konusu düzenlemede hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle;… ''Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklar’’ başlıklı 4. bölümünün ‘‘Sosyal denge tazminatı’’ başlıklı 1. maddesinin 2. fıkrasının YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA, … oybirliği ile karar verildi.’’ denilmektedir.

Benzer şekilde Danıştay Onbirinci Dairesi tarafından 09.01.2018 tarihli ve Esas:2017/2112 numaralı 2018 ve 2019 yıllarını kapsayan 4. Dönem Toplu Sözleşmesinin ''Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme’’ başlıklı 4. bölümünün 1 inci maddesinin 2 nci fıkrasında yer alan düzenlemenin yürütmesi durdurulmuş, Danıştay’ın aynı Dairesi tarafından 3. Dönem Toplu Sözleşmenin ‘‘Yerel Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme’’ başlıklı 4. bölümünün 1 inci maddesinde yer alan aynı hüküm, 19.12.2017 tarih ve Esas No:2016/1698 Karar No:2017/6225 kararıyla iptal edilmiştir.

Devlet Personel Başkanlığı tarafından 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun 32'nci maddesi hükümlerinin uygulamasına ilişkin verilen 17.07.2012-8326 tarih ve sayılı görüşünde ise: ‘‘… 2- 4688 sayılı Kanun’un 32 nci maddesi uyarınca akdedilecek sözleşmenin konusunun, toplu sözleşmelerde belirlenen tavanı aşmamak kaydıyla ilgili kurum ve kuruluşlarda çalışan kamu görevlilerine ödenecek sosyal denge tazminatını belirlemek olduğu, bu sözleşmelerde taraf olan sendikanın dışında kalan sendikaların üyelerinden veya sendika üyesi olmayan kamu görevlilerinden dayanışma aidatı veya başka adlar altında bir ödenti (aidat) alınmasına ilişkin hükümler ile sosyal denge tazminatının ödenmesinde aynı kadro veya pozisyonlarda bulunan kamu görevlileri arasında ayrım niteliği taşıyan hükümler konulamayacağı,…’’ ifade edilmiştir.

Kamu idaresi tarafından dayanışma aidatı konusunda farklı yargı kararları olduğu iddia edilse de Danıştayın yukarıda söz edilen yerleşik kararları gereği dayanışma aidatına dair düzenlemeler ya hukuka aykırı bulunarak iptal edilmekte ya da hakkkında yürütmeyi durdurma kararı verilmektedir.

Bu itibarla, belediyeyle yetkili sendika arasında yapılan sosyal denge sözleşmelerine, sözleşmeyi imzalayan sendikanın üyesi olmayan kamu görevlilerinden dayanışma aidatı veya başka adlar altında farklı oranlar üzerinden aidat alınmasına ilişkin hükümler konulması, aynı kadro veya pozisyonlarda bulunan kamu görevlileri arasında ayrıma ve eşitsizliğe neden olabileceğinden, dayanışma aidatı alınmasına yönelik bir şarta sosyal denge sözleşmelerinde yer verilmemesi gerekmektedir.