Kuruma ait taşınırların hurdaya ayrılmasında kişisel sorumluluk bulunup bulunmadığının tespit edilmesi için herhangi bir işlem yapılmadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 3’üncü maddesinde kamuya ait taşınırlar kamu kaynakları arasında sayılmıştır.

Aynı Kanunun 8’inci maddesinde, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, 11’inci maddesinde de üst yöneticilerin, kamu kaynaklarının kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden sorumlu oldukları belirtilmiştir

Söz konusu Kanunun "Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk" başlıklı 48’inci maddesinde "Kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevliler, taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumludur. Kamu idareleri, verilen zararların sorumlularına ödettirilmesini sağlamakla yükümlüdür." hükmüne yer verilmiştir.

Taşınır Mal Yönetmeliği'nin “Sorumluluk” başlıklı 5’inci maddesinde şu hükümler yer almaktadır:

"(2) Harcama yetkilileri, taşınırlara ilişkin işlem ve kayıtların usule uygun olarak yapılıp yapılmadığını kontrol etmeye veya ettirmeye; kasıt, kusur veya ihmal sonucu kırılan, bozulan veya kaybolan taşınırların ilgililerden tazmini için gerekli işlemleri yapmaya veya yaptırmaya yetkilidir…

(6) Kullanılmak üzere kendilerine taşınır teslim edilen kamu görevlilerinin kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlik ya da dikkatsizlikleri nedeniyle oluşan kamu zararı, değer tespit komisyonu tarafından tespit edilecek gerçeğe uygun değer üzerinden, ilgili mevzuat hükümleri uygulanmak suretiyle tahsil edilir. Ortak kullanım alanına tahsis edilen dayanıklı taşınırlarda meydana gelen kamu zararı ise zararın oluşmasında kasıt, kusur veya ihmali olanlardan tahsil edilir…"

Aynı Yönetmeliğin "Taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri" başlıklı 6’ncı maddesinde taşınır kayıt yetkililerinin görev ve sorumlulukları arasında "Ambarlarında kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan sorumlu olmak" sayılmıştır.

Yine aynı Yönetmeliğin "Kullanılmaz hale gelme, yok olma veya sayım noksanı nedeniyle çıkış" başlıklı 27’inci maddesinde, sayımda noksan çıkan taşınırlar, çalınma, kaybolma gibi nedenlerle yok olan taşınırlar ya da yıpranma, kırılma veya bozulma gibi nedenlerle kullanılamaz hale gelen taşınırlara ilişkin olarak "kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlik olup olmadığı araştırılarak sonuçları ayrı bir tutanakta belirtilir ve 5 inci madde hükmüne göre işlem yapılır" hükmü yer almaktadır.

Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 7’nci maddesinde kontrol, denetim veya inceleme sonucunda tespit edilen zararların tespitine ve tanzimine ilişkin esaslar belirlenmiştir.

Afyon Kocatepe Üniversitesi'nin Ekonomik Ömrünü Tamamlayan Taşınırların Hurdaya Ayrılması ile Hurdaların Muhafazası ve Satışı Yönergesi'nin "Taşınırların Hurdaya Ayırma İşlemleri" başlıklı 5’inci maddesinin ilgili hükümleri şu şekildedir:

"(1) Ekonomik ömrünü tamamlamış veya tamamlamadığı halde teknik ve fiziki nedenlerle kullanılmasında yarar görülmeyerek hizmet dışı bırakılması gerektiği ilgililer tarafından bildirilen taşınırlarla ilgili olarak, hurdaya ayırma işleminden önce harcama yetkilisince, taşınırın özelliğine göre uzman birim veya kişilerden ilgili taşınır hakkında teknik rapor istenir. Düzenlenecek olan teknik raporda; cihazın mevcut durumu, arızası olup olmadığı, arıza varsa kullanıcı kusurunun bulunup bulunmadığı, tamir edilebilir olup- olmadığı, tamirinde kurum yararı olup olmadığı, varsa Üniversite dışı servislerce yapılan inceleme sonunda elde edilen bulgular ve maliyeti vb. hususlara yer verilmelidir. …

1. Taşınırın kaybolma, çalınma ve fire gibi herhangi bir nedenle yok olması veya sayımda noksan çıkması; yıpranma, kırılma veya bozulma ya da teknik ve fiziki nedenlerle kullanılamaz hale gelmesi nedeniyle hurdaya ayrılması ile canlı taşınırların ölmesi gibi nedenlerle kayıtlardan çıkarılmasını sağlamak amacıyla KDİK’ce, usulüne uygun olarak ve iki nüsha KDTOT düzenlenir. Bu tutanakta aşağıdaki hususlara yer verilir; …

   • Kayıtlardan çıkarılacak demirbaşın kayıttan çıkarılma nedeni, varsa kullanıcı kusuru ve sorumlulara ilişkin bilgilere, …

(10) Kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlik ya da dikkatsizlik nedeniyle taşınıra zarar verilmesi durumunda, değer tespit komisyonunca tespit edilecek gerçeğe uygun değer üzerinden, Taşınır Mal Yönetmeliği ile Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre bulunacak tutar tespit edilir. Tespit edilen bu tutar harcama birimince hazırlanan borçlandırma tutanağı ile tazmini amacıyla sorumlusuna tebliğ edilir ve borçlandırma tutanağı ve tebligat tahsili için Muhasebe birimine iletilir…

Görüleceği üzere, mevzuatta taşınırların korunması ile ilgili sorumluluk tanımlanmış ve kişisel kusur sebebiyle kullanılamaz hale gelen veya zarar gören taşınmazlara ilişkin yapılacak işlemler belirlenmiştir. Her ne kadar Taşınır Mal Yönetmeliği'nde hurdaya ayırma işlemlerini tanzim eden maddede kişisel sorumluluk tespitine atıf yapılmamışsa da, yönetmelik ve ilgili

mevzuat hükümlerinin bir bütün olarak değerlendirilmesi sonucunda, taşınırlara ilişkin her türlü yıpranma, kırılma, bozulma ve kaybolma durumunda kişilerin kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliğinin bulunup bulunmadığının tespit edilmesi gerektiği açıktır. 5018 sayılı Kanun, taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumluluğu açık şekilde tanzim etmiştir. Sadece hurdaya ayırma durumunda değil, kullanılmaz hale gelme, yok olma veya sayım noksanı nedeniyle çıkış yapılması durumlarında da sorumluluk tayininin yapılması gerektiği açıktır. Sorumluluk tayininin, hurdaya ayrılacak veya kayıtlardan çıkarılacak taşınır kişilere tahsis edilmemiş ve ortak kullanımda bulunuyor veya ambarlarda muhafaza ediliyor olsa dahi yapılması zorunludur.

Üniversitenin hurda işlemlerini tanzim eden yönergesinde kişisel sorumluluk hususunun düzenlendiği, ancak kurumda hurdaya ayırma işlemlerine ait belgelerin incelenmesi sonucunda kişisel sorumluluğun tespiti için gerekli işlemlerin düzenli şekilde yürütülmediği, kurumsal iş süreçlerinde de bu konunun tanımlanmamış olduğu görülmüştür.

Kamu İdaresi cevabında, hurdayla ilgili iş ve işlemlerde kişisel sorumluluk bulunup bulunmadığının incelenmesi için tüm birimlerin uyarıldığı bildirilmiştir.

Kuruma ait taşınırlardan, ortak kullanımda veya ambarlarda bulunan veya kişilere tahsis edilmiş olanların hurdaya ayrılması veya başka sebeplerle kayıtlardan düşürülmesinde kişisel sorumluluğun bulunup bulunmadığının mevzuata uygun şekilde tayin edilmesi, buna ilişkin iç düzenlemelerin uygulamaya geçirilmesi ve kurumsal iş süreçlerinin tanımlanması gerekmektedir.