Büyükşehir Belediyesinin iktisadi faaliyetleri dışında yürüttüğü hizmetler kapsamında yapmış olduğu giderlere ilişkin Katma Değer Vergisi’nin, giderleştirilmesi veya aktifleştirilmesi gerekirken indirim konusu yapıldığı görülmüştür.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Verginin konusunu teşkil eden işlemler”

başlıklı 1/1-3-g maddesinde, genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve

köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin Katma Değer Vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

Kanun’un “İndirilemeyecek katma değer vergisi” başlıklı 30’uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde de, vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisinin, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyeceği ifade edilmiştir.

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği'nin “Verginin Konusu İle İlgili Hususlar” bölümünün ‘Kamu Kurum ve Kuruluşları, Dernek ve Vakıflar ile Mesleki Kuruluşların Vergilendirilmesi’ başlığı altında “3065 sayılı Kanunun (1/3-g) maddesinde sayılan; (…) belediyelerin (…) ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet kapsamına girmeyen, kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri vergiye tabi değildir.” denilmektedir.

Ayrıca, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “191 İndirilecek katma değer vergisi hesabı” başlıklı 153’üncü maddesinde; “(1) Bu hesap, mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen veya borçlanılan ve kurum açısından indirim hakkı doğuran katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır. (2) Mahalli idareler, bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları Katma Değer Vergisini indirim konusu yaparlar. Bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen Katma Değer Vergisi indirim konusu yapılmaz ve bu tutarlar ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, belediyelerin kuruluş amaçlarına uygun ticari, sinai, zirai ve mesleki faaliyet niteliği bulunmayan faaliyetlerinin verginin konusuna dahil edilmemesi ve KDV’si indirim konusu yapılmayacak olan tüm mal ve hizmet alımlarının doğrudan giderleştirilmesi ya da ilgili malın maliyetine eklenerek aktifleştirilmesi, iktisadi faaliyetleri kapsamında ay içerisinde mal ve hizmet alımları dolayısıyla ödenen KDV’nin mal ve hizmet satışı dolayısıyla tahsil edilen KDV’den fazla

olması durumunda ise aradaki farkın 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabında izlenmesi gerekmektedir.

Bir başka deyişle belediyeler katma değer vergisi tahsilatı yaptıkları faaliyetleri ile ilgili mal ve hizmetler için ödedikleri KDV’yi, tahsil ettikleri hesaplanan KDV’den indirebilecek, bunun haricindeki KDV'leri ya giderleştirmek ya da aktifleştirmek sureti ile muhasebe kayıtlarına alacaklardır.

Yapılan incelemede, Mersin Büyükşehir Belediyesi’nin kuruluş amacına uygun ve ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyeti kapsamına girmeyen, halk sağlığını tehdit eden vektörlerle mücadele için yapılan “Biyosidal Ürün ve Yeşil Alan İnsektisiti Alımı” ihalesi kapsamında teslim alınan mallar için ödenen KDV’nin indirim konusu yapıldığı tespit edilmiştir.

Teslim alınan söz konusu mallar için ödenen katma değer vergisinin, malın maliyetine eklenmesi gerekirken 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına kaydedilmesi uygulamasının son beş yıldır devam ettiği, 2021 yılında 8.478.064,07 TL ve 2017, 2018, 2019 ve 2020 yıllarında 16.154.158,50 TL olmak üzere toplam 24.632.222,57 TL KDV’nin mevzuata aykırı olarak indirim konusu yapıldığı görülmüştür.

Kamu İdaresi cevabında; hatalı KDV kayıtlarının 2022 yılı içerisinde muhasebe kaydı ile düzeltildiği ifade edilmiştir.

Hatalı muhasebe kayıtlarının 2022 yılı içerisinde düzeltildiği belirtilmiş olsa da Büyükşehir Belediyesinde, ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet kapsamına girmeyen, kuruluş amaçlarına uygun hizmetlerine ilişkin edinilen malların KDV’lerinin indirim konusu yapılarak 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına kaydedilmesi neticesinde 2021 yıl sonu mali tablolarında;

191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına hatalı kayıt yapılarak ay sonlarında 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı ile 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının mahsup edilmesi sonucu, 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabının bilançoda 24.632.222,57 TL olması gerekenden yüksek tutarda yer almasına,

Belediye Taşınır Mal Yönetimi Ayrıntılı Hesap Cetvelinden söz konusu malların tamamının kullanıldığı anlaşıldığından, 2021 yılında hatalı olarak indirilen KDV’nin 630 Giderler Hesabının ve dolayısıyla faaliyet sonuçları tablosunda yer alan olumlu faaliyet

sonucunun ve bu nedenle de bilançoda 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabının 8.478.064,07 TL fazla gösterilmesine,

2017, 2018, 2019 ve 2020 yıllarında, giderleştirilmesi gerekirken indirilen KDV nedeniyle 570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabının 16.154.158,50 TL olduğundan yüksek görünmesine neden olunmuştur.