Karar Künyesi
Belediyenin mali tablolarında yapılan incelemede, geçici mizanda yer almaması gereken hesapların Belediyenin 2018 yılı geçici mizanında bulunması nedeniyle bu mali tablonun yanıltıcı bilgi içerdiği tespit edilmiştir.
Kamu İdaresi Hesaplarının Sayıştaya Verilmesi ve Muhasebe Birimleri ile Muhasebe Yetkililerinin Bildirilmesi Hakkında Usul ve Esaslar’ın 5’inci maddesine göre, hesap dönemi sonunda Sayıştaya verilecek mali tablolar arasında geçici ve kesin mizan da yer almaktadır.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 480’inci maddesinde, dönem sonu işlemlerinin mali yılın sonunda geçici mizanın çıkarılmasının ardından yapılan işlemlerden oluştuğu belirtilmek suretiyle, mali tablolar arasında sayılan geçici mizanın Yönetmelik’te sayılan dönem sonu işlemleri yapılmadan önce çıkarılması gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Aynı Yönetmelik’in dönem sonu işlemlerinin tek tek sayıldığı 480’inci maddesinde; “…
b) Bütçe ve ödenek hesapları dışındaki dönem sonu işlemleri
…
Gelirler hesabının alacak bakiyesi, dönem sonunda faaliyet sonuçları hesabına alacak, gelirler hesabına borç kaydedilir.
Giderler hesabının borç bakiyesi, dönem sonunda faaliyet sonuçları hesabına borç, giderler hesabına alacak kaydedilir.
Enflasyon düzeltmesi hesabının alacak bakiyesi, dönem sonunda faaliyet sonuçları hesabına alacak, enflasyon düzeltmesi hesabına borç kaydedilir.
Faaliyet sonuçları hesabının alacak veya borç bakiyesi öz kaynaklar hesap grubu içerisinde yer alan dönem olumlu faaliyet sonuçları hesabı veya dönem olumsuz faaliyet sonuçları hesabıyla kapatılır.” hükmü yer almaktadır. Söz konusu maddede sayılan bu işlemlerin de geçici mizan alındıktan sonra yapılması gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen Yönetmelik hükümlerine göre, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabının nitelik itibariyle yalnızca dönem sonu işlemler yapılırken kullanılması gerekmektedir. Ayrıca, dönemsellik kavramı gereği bu hesap geçmiş yıllardan da devredemeyecektir. Bu nedenle, bu hesap geçici mizanda yer almamalıdır.
Adı geçen Yönetmelik’te işleyişleri açıklanan 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı ya da 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı, hesap dönemi içinde açılış ve
kapanış kayıtları dışında yalnızca iki defa kullanılacaktır. Öncelikle bu hesapların geçen yıldan devreden tutarlarının açılış kaydını takip eden muhasebe kaydıyla ilgisine göre 570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabına ya da 580 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabına aktarılması gerektiğinden 590 ya da 591 hesaplarının geçici mizanda kalan vermemesi gerekmektedir. İkinci kullanım durumu ise, 690 hesabının alacak ya da borç kalanına göre 590 ya da 591 hesaplarına aktarılıp 690 hesabının kapatılmasıdır. Bu işlem, geçici mizan alındıktan sonra yapılacağı için geçici mizandaki tutarları etkilemeyecektir. Kısacası, 590 ya da 591 hesabı Belediyenin geçici mizanında yer alabilir ama bu hesapların geçici mizanda alacak ya da borç kalanı vermemesi gerekmektedir.
Ancak yapılan incelemede, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabının geçici mizanda yer aldığı tespit edilmiştir. Ayrıca, Belediye 2017 yılı sonu itibariyle olumlu faaliyet sonucu elde etmiş olup dönem içi işlemlerde 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabının kullanılmaması gerektiği halde bu hesabın geçici mizanda borç kalanı verdiği tespit edilmiştir. Geçici mizanda yer almaması gereken hesapların bulunması nedeniyle Belediyenin 2018 yılı geçici mizanı yanıltıcı bilgi içermektedir.
Kamu idaresi cevabında; “Faaliyet Sonuçları Hesabı ile Dönem Faaliyet Sonuçları Hesabının yönetmeliğe uygun şekilde kullanılması sağlanarak, Geçici Mizanda yer almaması için gerekli çalışmalar yapılacaktır.” denilmektedir.
Sonuç olarak kamu idaresi tarafından bulgu konusu hususun düzeltilmesine ilişkin gerekli çalışmaların yapılacağı ifade edilmekle birlikte Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’ne göre dönem sonu işlemlerinin mali yıl sonunda geçici mizanın çıkarılmasından sonra yapılması gerektiğinden 690 Faaliyet Sonuçları ve 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesaplarının geçici mizanda yer almaması gerekmektedir.