Kanalizasyon ve su tesisleri harcamalarına ilişkin katılma paylarının mevzuata uygun olarak hesaplanıp tahakkuk ettirilmediği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesi ile belediye sınırları içindeki su ve kanalizasyon hizmetlerinin yapılması veya yaptırılması görevi belediyelere verilmiştir. Çayeli Belediyesi de yer verilen Kanun hükmü kapsamında belediye sınırları içindeki su ve kanalizasyon hizmetlerini yerine getirmekte, bu hizmetlerin gördürülmesinden, bunlara ilişkin altyapı ve tesislerin işletilmesinden doğan giderleri bütçesinden karşılamaktadır.

Bununla birlikte, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 87’nci maddesi ile yeni kanalizasyon tesisi yapılması veya mevcut tesislerin sıhhi ve fenni şartlara göre ıslah edilmesi şeklinde kanalizasyon tesisi yapılması halinde, bunlardan faydalanan gayrimenkul sahiplerinden “kanalizasyon harcamalarına katılma payı” alınacağı hükme bağlanmıştır. Aynı Kanun’un 88’inci maddesinde de, yeni içme suyu şebeke tesisleri yapılması veya mevcut şebeke tesislerinin tevsii ve ıslahı şeklinde su tesisi yapılması halinde, dağıtımın yapıldığı saha dâhilindeki gayrimenkullerin sahiplerinden “su tesisleri harcamalarına katılma payı” alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, yukarıda yer verilen şekillerde kanalizasyon ve su tesisi yapılması (Mevcut tesislerin ıslahı da bu kapsamdadır) halinde, Kanunda belirlenen kişilerden katılma payı alınması gerekmektedir. Bu payların nasıl hesaplanacağı mezkûr Kanun’un 89’uncu maddesinde açıklamış olup, payların tutarının yukarıda belirtilen hizmetler için yapılan giderlerin tamamından oluşacağı belirtilmiştir. Aynı Kanun’un 90’ıncı maddesinde söz konusu payların tahakkuk şekline ilişkin düzenlemeler yapılarak, payların gayrimenkul sahipleri arasında nasıl dağıtılacağı belirlenmiş, 91’inci maddesinde payların ne zaman tahakkuk edeceği, 92’nci maddesinde payların ilanının şekli ve zamanı, 93’üncü maddesinde de payların nasıl tahsil edileceği açıkça belirlenmiş bulunmaktadır. Söz konusu Kanunun 94’üncü maddesinde de harcamalara katılma paylarına ilişkin usul ve esasların Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceği hükme bağlanmıştır. Bu hükme uygun olarak, söz konusu yönetmelik 264 sayılı Belediye Gelirleri Kanunun Harcamalara Katılma Payları ile İlgili Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik adıyla Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Yönetmelik’te harcama katılma paylarının hesaplanmasına, tahakkukuna, tahsiline ve tebliğine ilişkin ayrıntılı düzenlemeler mevcuttur.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, Çayeli Belediyesinin 5393 sayılı Kanun kapsamında yürütmekte olduğu su ve kanalizasyon hizmetleri için 2464 sayılı Kanun’da

açıklanan su ve kanalizasyon tesislerine ilişkin harcamaların, yine aynı Kanun’da belirlenen usul ve esaslar dâhilinde ilgililerden tahsil edilmesi hukuki açıdan zorunluluk arz etmektedir.

Yer verilen mevzuat hükümleri kapsamında gider ve gelir kayıtları üzerinde yapılan incelemede, Kurumca 2020 yılı ve önceki yıllarda su ve kanalizasyon tesislerinin yapımı ve bunların ıslahına ilişkin olarak harcamalar yapıldığı, ancak bu harcamalara ilişkin katılma paylarının tahakkuk ve tahsiline ilişkin gerekli çalışmaların yapılmadığı görülmüştür. Oysa yer verilen Kanun hükümleri uyarınca, su ve kanalizasyon harcamalarına katılma payının konusunu oluşturan bu harcamaların ilgililerden mevzuatta belirlenen usul ve esaslar dairesinde tahsil edilmesi gerekirdi. Bu durum, bahsedilen yasal düzenlemelere aykırılık teşkil etmesinin yanında söz konusu payların tahsil edilmemesi nedeniyle Kurumun gelir kaybına uğramasına da neden olmaktadır. Bu ise 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunda belirlenen kamu kaynağının kullanımı esasları ile örtüşmemektedir.

Bu itibarla, Kurumca yasal düzenlemelerin yerine getirilmesini ve kamu kaynaklarının etkin, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılmasını teminen, söz konusu harcamalara ilişkin katılma paylarının tahsili için mevzuatta belirlenen usul ve esaslar dâhilinde gerekli çalışmalara başlanması gerekmektedir.