Kamu İdaresi, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunundan kaynaklanan bazı gelirleri ile idari para cezalarının tahakkuku ve tahsilinde sorunlar yaşamaktadır.

Bazı gelirlerde eksik tahakkuklar bulunurken, tahakkuku yapılan bazı gelirlerin ise tahsil oranları düşük kalmaktadır. Belediyelerin öz gelirleri hizmetin kalitesi ve devamlılığı açısından çok önemlidir. Vergi gelirleri de öz gelirler içinde önemli bir paya sahiptir. Nitekim On birinci Kalkınma Planında (2019-2023) yerel yönetimlerin mali imkânlarını güçlendirmek için yerel yönetim öz gelirlerinin artırılması planlanmaktadır. Vergi gelirleri ile idari para cezalarının tahakkuk ve tahsilindeki sorunların çözümü öz gelirlerin artmasını sağlayacaktır.

İdare tarafından gelir tahakkukları 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve diğer alt mevzuat hükümlerine göre yapılmaktadır. İlçe ve il belediyeleri ayrıca 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu gereği emlak vergisi toplamaya yetkilidir.

Tahsilat/tahakkuk oranı; idarelerce tahakkuk ettirilen gelirlerin ne kadarının tahsil edilip bütçe gelirine dönüştüğünü, dolayısıyla kamu idarelerinin tahsil kabiliyetini ölçen bir göstergedir. Bu oran, idarenin gelir performansına ilişkin bir ölçüt olarak kabul edilmektedir. İdeal olan, tahakkuk etmiş tüm gelirlerin tahsil edilebilmesidir.

Yapılan incelemede;İmar para cezaları, zabıta para cezaları, çevre temizlik vergisi,ilan ve reklam vergisi, eğlence vergisi, büfe kiraları,atıkların toplanması ve değerlendirilmesi gelirleri, arazi vergisi,taksi durağı işgarharcı ve ambalaj atık toplama ve taşınma kaynaklı cezalar kalemlerinde tahsilat oranlarının çok düşük olduğu tespit edilmiştir.

Bazı gelir kalemlerinde tahsilat/tahakkuk oranının düşük olmasının sebepleri arasında; belediyelerin kendilerinden kaynaklanan sorunlar ile mevzuattan ve diğer kurumlardan kaynaklanan sorunlar gösterilebilir. Nispeten daha küçük bütçeli belediyelerde etkin bir icra biriminin olmayışı veya icra biriminin hiç olmayışı tahsilat işlemlerinin istenildiği gibi yapılamamasına yol açabilmektedir.

Belediye cevabında; personel sayısının yeterli hale getirileceğini, e-haciz ve e-tebligat yöntemlerinin kullanılarak tahsil oranın iyileştirileceğini ifade etmiştir.

Sonuç olarak; ilgili gelir kalemleri itibariyle tahsilat/tahakkuk oranlarında düşüklük olduğu açıktır. Bu orandaki düşüklük sürdürülebilir bir finansal yapının kurulmasında eksikliğe yol açmaktadır. Finansal olarak daha sağlam bir yapının kurulabilmesi için belediyelerin tahsil kapasitelerini yükseltmeye yönelik olarak personel sayısının yeterli hale getirilmesi, e-haciz ve e-tebligat yönteminin uygulanması gibi tüm araçların kullanılması, kurumlar arası veri paylaşımının sağlanması ve uygulayıcı personelin etkin eğitimi gibi unsurların bir bütün halinde değerlendirilmesi gerekmektedir.