İdarenin yeni hizmet binasına ilişkin herhangi bir ihale yapmadığı, yapının ihalesiz bir şekilde yapılmaya devam ettiği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda olduğu ifadelerine yer verilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde, belediyeler ile belediyelerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketlerin her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinin bu Kanun hükümlerine göre yürütüleceği belirtilmiştir. Mezkûr Kanun’un “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde idarelerin, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit

muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu hükmüne yer verilmiştir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi işlemlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği; “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde Kanun’un uygulanmasında, trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisinin, Borçlar Kanunu ile Türk Medeni Kanununun trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile ilgili maddelerinde gösterilmiş işlemleri ifade ettiği belirtilmiştir.

Buna göre, İdare kamu kaynağından karşılanan yapım işlerini 4734 sayılı Kanun hükümlerine ve temel ilkelerine göre yürütmeli; kamu harcamasını gerektirmeyen trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi usullerinde ise 2886 sayılı Kanun hükümlerini uygulamalıdır. Şu halde, İdarenin herhangi bir hizmet binası yaptırabilmesi, kamu harcaması yapılıp yapılmamasına göre 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ya da 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde mümkündür.

Yapılan incelemede, Maltepe ilçesi Çınar Mahallesinde yapımı süren ve İdare personeli tarafından yapılan arazi çalışması sonucunda düzenlenen 07.11.2022 tarihli tutanakta inşaat seviyesi %51,75 oranında belirlenen belediye yeni hizmet binası yapımının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ya da 2886 sayılı Devler İhale Kanunu kapsamında herhangi bir ihale yapılmadan ve kamu kaynağı harcanmadan yürütüldüğü tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından; hizmet binasının yapımında herhangi bir kamu kaynağı kullanılmadığı, kaynak kullanılması durumunda 4734 sayılı Kanun ya da 2886 sayılı Kanun’a göre işlem yapıldığı, İdarenin yapım, inşaat ve taşınmaz ile ilgili iş ve işlemlerinin tabi olduğu mevzuat hükümlerine göre yürütülmesi için gereken hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.

İdare tarafından hizmet binasının kamu kaynağı kullanılmadan yapıldığı belirtilse de nasıl yapıldığına dair detaylı bir açıklama yapılmamıştır. Hizmet binası şayet bağış yolu ile yapılıyor ise, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 18’inci maddesine göre şartlı bağışları kabul etmek belediye meclisinin; 38’inci maddesine göre şartsız bağışları kabul etmek de belediye başkanının görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. İdarenin duruma göre ilgili mevzuat hükümleri kapsamında iş ve işlemler yapması, hukuk devletinin gereğidir.

İdarenin yapım, inşaat ve taşınmaz ile ilgili iş ve işlemlerinin tabi olduğu mevzuat

hükümleri göre yürütülmesi kamu kaynaklarının hukuka uygun olarak kullanılması ve elde edilmesi açısından önem arz ettiği gibi gerek kamuoyu denetiminin gerekse de idari ve yargısal denetimin etkin olarak yürütülmesi açısından da elzemdir.