Kamulaştırmasız el atma işlemi sonucu karşılaşılabilen ecrimisil tazminatı ödemelerinden damga vergisi alınmadığı görülmüştür.

488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun “Konu” başlıklı 1’inci maddesinde;

“Bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtlar Damga vergisine tabidir. Bu kanundaki kâğıtlar terimi, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder.”

“Mükellef” başlıklı 3’üncü maddesinde;

“Damga Vergisinin mükellefi kâğıtları imza edenlerdir. Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kâğıtların Damga Vergisini kişiler öder."

“Resmi daire” başlıklı 8’inci maddesinde;

“Bu kanunda yazılı resmi daireden maksat, genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları, belediyeler ve köylerdir.”

“İstisnalar” başlıklı 9’uncu maddesinde;

“Bu Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kâğıtlar Damga Vergisinden müstesnadır.”

“Nispet” başlıklı 14’üncü maddesinde;

“Kâğıtların Damga Vergisi bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı nispet veya miktarlarda alınır.” denilmektedir.

Aynı Kanun’da yer alan ve damga vergisine tabi kâğıtların listelendiği (1) sayılı tablonun "IV. Makbuzlar ve diğer kâğıtlar " başlıklı bölümünün 1/a fıkrasında; Resmî daireler tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler (avans olarak yapılanlar dâhil) nedeniyle kişiler tarafından resmî dairelere verilen ve belli parayı ihtiva eden makbuz ve ibra senetleri ile bu ödemelerin resmî daireler nam ve hesabına, kişiler adına açılmış veya açılacak hesaplara nakledilmesini veya emir ve havalelerine tediyesini temin eden kâğıtların binde 9,48 oranında damga vergisine tabi olduğu belirtilmektedir.

Mezkûr Kanun’un damga vergisinden istisna edilen kâğıtları listelediği (2) sayılı tablonun “IV – Ticari ve medeni işlerle ilgili kâğıtlar” başlıklı bölümünün 5’inci fıkrasında; sigorta ile ilgili sözleşme, kâğıt ve beyannamelerin, “V – Kurumlarla ilgili kâğıtlar” başlıklı bölümün 21’inci fıkrasında ise; sigorta ve emeklilik şirketleri ile emeklilik yatırım fonlarının kuruluşları dâhil her türlü işlemlerinde düzenlenen ve damga vergisi bu şirketler veya fonlar tarafından ödenmesi gereken kâğıtların damga vergisinden muaf oldukları belirtilmiştir.

Mezkûr Kanun’un damga vergisinden istisna edilen kâğıtları listelediği (2) sayılı tablonun “I. Resmî işlerle ilgili kâğıtlar” bölümünün A/9 fıkrasında; Resmi daireler lehine yapılan istimlaklerde düzenlenen kâğıtların damga vergisinden muaf oldukları belirtilmiştir.

Kamulaştırma işlemleri sonucu düzenlenen kâğıtlarda damga vergisi söz konusu olmamaktadır. Bununla birlikte taşınmaz malikinin sahip olduğu taşınmaz üzerindeki mülkiyet ve irtifak haklarına kamulaştırma harici bir usul ile el konulması durumunda yani kamulaştırmasız el atma durumlarında da Sayıştay Temyiz Kurulu’nun 19.02.2020 tarih ve 47229 Tutanak numaralı kararı ile damga vergisi kesilmemesi veya ödenmemesi gerektiği kararlaştırılmıştır.

Kamulaştırmasız el atma işlemlerinde İdareler, taşınmaz malikleri tarafından asliye hukuk mahkemelerinde açılan ecrimisil davaları sonucunda ayrıca ecrimisil tazminatı ödemek durumunda kalmaktadırlar. Ecrimisil; hak sahibi kişinin rızası olmaksızın bir taşınmaz hakkın işgal edilmesi üzerine, hak sahibinin işgal edenden isteyebileceği tazminat olarak tanımlanmaktadır. Müstakar Yargıtay kararlarında taşınmaz mal açısından ecrimisilin bir haksız işgal tazminatı olduğuna hükmedilmekte ve hak durumunu değiştirici bir niteliği bulunmadığından bahsedilmektedir. Bu sebeple yukarıda bahsedilen kamulaştırma veya kamulaştırmasız el atma durumlarında ödenen bedeller ile bir ilgisi olmadığından damga vergisi yönünden de istisnai bir durumu bulunmamaktadır.

Kamulaştırmasız el atma nedeniyle İdare tarafından ecrimisil (haksız işgal) tazminatı ödenmesi durumunda, ödenecek tutarın 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu kapsamındaki istisnalara girmediği ve ilgili Kanun’a ekli (1) sayılı tablonun IV/l-a bölümüne göre binde 9,48 oranında damga vergisi alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.