Karar Künyesi
İdarenin yapım işlerindeki inşaat sigortası (bütün riskler) poliçesi uygulamalarına ilişkin yapılan denetim sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Yapım İşlerine İlişkin İnşaat Sigortası (Bütün Riskler) Poliçesinde Sigortacının Sorumluluk Başlangıç Tarihi ile İşyeri Teslim Tarihinin Farklı Olması
Yapım işlerine ilişkin inşaat sigortası (bütün riskler) poliçesinde, sigortacının sorumluluk başlangıç tarihinin, işe başlama tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde düzenlenmediği görülmüştür.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1421’inci maddesinde, aksine sözleşme hükmü yoksa sigortacının sorumluluğunun primin veya ilk taksitinin ödenmesi ile başlayacağı, 1431’inci maddesinde de sigorta priminin tamamının taksitle ödenmesi kararlaştırılmışsa, ilk taksitin sözleşme yapılır yapılmaz ve poliçenin teslimi karşılığında ödenmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “İş ve İşyerlerinin Korunması ve Sigortalanması” başlıklı 9’uncu maddesinde yüklenicinin, sözleşme konusu yapım işinin işe başlama tarihinden kesin kabul tarihine kadar işyerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar ve tesislerin korunmasından sorumlu olduğu ifade edilmiştir. Bu sorumluluk kapsamında ihale dokümanında belirtildiği şekilde işin başlangıcından geçici kabulüne kadar oluşabilecek her türlü riske karşı inşaat sigortası (bütün riskler) yaptıracağı, geçici kabul tarihinden kesin kabul tarihine kadar geçecek süreye ilişkin ise yürürlükteki inşaat sigortası (bütün riskler) genel şartları çerçevesinde genişletilmiş bakım devresi teminatını içeren sigorta yaptırmak zorunda olduğu belirtilmiştir.
Yukarıda ifade edilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere yükleniciler yapım işi ihalelerinde işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar geçen süre içinde her türlü riske karşı inşaat sigortası (bütün riskler), geçici kabul tarihinden kesin kabul tarihine kadar geçecek süreye ilişkin ise yürürlükteki inşaat sigortası (bütün riskler) genel şartları çerçevesinde kapsamı ihale dokümanında belirtilen genişletilmiş bakım devresi teminatını içeren sigorta yaptırmak zorundadır. Sigortacının sorumluluğu sigorta priminin peşin olarak ödenmesi kararlaştırılmış ise tamamının, taksitle ödenmesi kararlaştırılmışsa ilk taksitin ödenmesi ile başlayacağından bu ödeme tarihleri ile yapım işinin başlama tarihinin aynı olması gerekmektedir. Diğer taraftan Türk Ticaret Kanunu’nun 1421’inci maddesinde belirtildiği üzere sigorta poliçelerine “Sigorta primlerinin tamamı veya taksitle ödenmesi kararlaştırılmış ise peşinatı (ilk taksiti) işe başlama tarihinden farklı olsa bile sigortacının sorumluluğu işe başlama tarihinden itibaren başlayacaktır.” şeklinde açık hükümler konularak sigortacının sorumluluğunu işe başlama tarihinden itibaren başlatmak da mümkündür.
Yapılan incelemede, Kız Öğrenci Yurdu ve Mutlu Yaşam Merkezi Yapım İşlerine ilişkin inşaat sigortası (bütün riskler) poliçelerinde, sigorta primlerinin tamamının veya ilk taksitlerinin ödeme tarihlerinin işe başlama tarihlerinden farklı olması nedeniyle sigortacının sorumluluk başlangıç tarihinin, işe başlama tarihlerinden itibaren geçerli olacak şekilde düzenlenmediği ayrıca sigorta poliçelerinde Türk Ticaret Kanunu’nun 1421’inci maddesine göre sigortacının sorumluluğunun sigorta primleri ödenmemiş veya geç ödenmiş olsa bile işe başlama tarihinden itibaren başlayacağı şeklinde ifadelerin de yer almadığı tespit edilmiştir.
Bu husustaki sorumluluk yükleniciye ait olmakla birlikte zararın oluşması durumunda, yargı mercilerince idarenin de yükleniciyle beraber kusurlu sayıldığı ya da yüklenicinin acze düşmesi nedeniyle, ortaya çıkan hasar ve zararı karşılayamadığı hallerde idare aleyhine doğacak külfetlerin bu hususta kusur, ihmal veya tedbirsizliği bulunan idare görevlilerine rücu yoluyla tazmin ettirilmesi talebi gündeme gelebilmektedir.
Kamu İdaresince, bulguda tespit edilen hususlara ilişkin olarak gerekli işlemlerin yapılmasının sağlanacağı belirtilmiştir.
Sigorta priminin peşin olarak ödenmesi kararlaştırılmış ise tamamının, taksitle ödenmesi kararlaştırılmışsa ilk taksitin ödendiği tarih ile yapım işinin başlama tarihinin aynı olması gerekmektedir. Bu koşul sağlanmadığı takdirde Türk Ticaret Kanunu’nun 1421’inci maddesinde belirtildiği üzere sigorta poliçelerine “Sigorta primlerinin tamamı veya taksitle ödenmesi kararlaştırılmış ise peşinatın (ilk taksiti) ödenme tarihi işe başlama tarihinden farklı olsa bile sigortacının sorumluluğu işe başlama tarihinden itibaren başlayacaktır.” şeklinde açık hükümler konularak sigortacının sorumluluğunun işe başlama tarihinden itibaren başlatılması gerekmektedir.
Yapım İşlerine İlişkin İnşaat Sigortası (Bütün Riskler) Poliçesinde Muafiyet Oranlarının Mevzuatta Öngörülen Sınırlardan Yüksek Belirlenmesi
Yapım işlerinde yükleniciler tarafından yaptırılan inşaat sigortası (bütün riskler) kapsamında yer alan bazı risk kalemlerinde, Yapım İşleri Genel Şartnamesinde belirtilen sınırlardan daha yüksek oranda muafiyet uygulandığı görülmüştür.
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “İş ve İşyerlerinin Korunması ve Sigortalanması” başlıklı 9’uncu maddesinde, sigorta poliçesinde tüm riskler için uygulanabilecek muafiyet oranının azami %2 olabileceği ve deprem, sel, su baskını, toprak kayması ve terör riskleri için uygulanabilecek koasürans (sigorta edilen riskin çeşitli taraflar arasında bölüşülmesi) oranının ise azami %20 olabileceği ve bunun dışında kalan riskler için koasürans uygulanmayacağı belirtilmiştir.
Yapılan incelemede, yapım işlerinin tamamına ilişkin inşaat sigortası (bütün riskler) poliçelerinde açıklanan mevzuatta yer alan sınırlardan daha fazla oranlarda veya mevzuatın öngörmediği riskler için de muafiyet uygulandığı tespit edilmiştir.
Sigorta poliçesinde muafiyet oranlarının açıklanan mevzuatta yer alan sınırlardan daha fazla oranlarda olması yüklenicinin nihai sorumluluğunu kaldırmamakla birlikte, İdarenin karşılaşabileceği riski artırması bakımından önem arz etmektedir.
Kamu İdaresince, bulguda tespit edilen hususlara ilişkin olarak gerekli işlemlerin yapılmasının sağlanacağı belirtilmiştir.
Yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerine göre İdarece yaptırılan yapım işlerindeki inşaat sigortası (bütün riskler) poliçelerinde, muafiyet açısından tüm riskler için uygulanabilecek azami oranın %2 olması bunun yanı sıra deprem, sel, su baskını, toprak kayması ve terör riskleri için uygulanabilecek azami koasürans oranlarının toplam hasar bedelinin %80’i sigortacıya ait %20’si sigortalıya ait olacak şekilde belirlenmesi ve bunun dışında kalan riskler için koasürans uygulanmaması gerekmektedir.
Yapım İşlerine İlişkin İnşaat Sigortası (Bütün Riskler) Tutarlarının ve Sürelerinin Fiyat Farkı, İş Artışı ve Süre Uzatımı Hallerinde Revize Edilmemesi