Karar Künyesi
Kırklareli Üniversitesince ihalesi gerçekleştirilen personel servis hizmeti alım işi incelendiğinde, yüklenici ile araç sahipleri arasında yapılması ve idareye sunulması gerekli olan sözleşmenin İdareye sunulmadığı, kontrol teşkilatınca işçi ücretlerinin ödenmesine yönelik yapılması gerekli kontrollerin yapılmadığı, sözleşme konusu iş günlük ifa edilmesi suretiyle yapılan sürekli nitelikte bir iş olmasına rağmen yüklenici ile birlikte kontrol teşkilatı tarafından tutulması gereken kayıtların günlük olarak tutulmadığı ve iş kapsamında düzenlenen sözleşmenin ödeme yeri ve şartları maddesinin üst çerçeve mevzuata uygun düzenlenmediği görülmüştür.
Yüklenici ile Araç Sahipleri Arasında Yapılması ve İdareye Sunulması Gerekli Sözleşmenin Sunulmaması
Personel servis taşımacılığı ihalesi kapsamında mevzuat gereği idareye sunulması gereken sözleşmenin sunulmadığı görülmüştür.
30.09.2020 tarih ve 31260 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin eki Ek-8’de yer alan Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Alt yükleniciler” başlıklı 18’inci maddesinin sekizinci fıkrasında, personel taşıma hizmetlerinde kullanılacak mülkiyeti yükleniciye ait olmayan her bir aracın sahibi ile yüklenici arasında ihale konusu personel taşıma işine ilişkin olarak yazılı sözleşme yapılacağı ve bu sözleşmenin işe başlama tarihinden önce idareye sunulmasının zorunlu olduğu, işin devamı sırasında araçların değiştirilmesi veya mevcut araç sayısının artırılması halinde bu araçların sahipleri ile de aynı şekilde yazılı sözleşme yapılarak taşıma hizmetine başlamadan önce bu sözleşmelerin de idareye sunulması gerektiği, yüklenici ile araç sahibi arasında yapılacak sözleşmede işin adı, süresi, sözleşme bedeli ve ödeme şartları ile tarafların hak ve yükümlülüklerin belirtilmesi gerektiği hususları düzenlenmiştir.
Mezkur Şartnamenin 18’inci maddesinin dokuzuncu fıkrasında da İdarenin yükleniciye hakediş ödemesi yapabilmesi için yüklenici ile araç sahibi arasındaki sözleşme hükümleri dikkate alınarak hesaplanacak tutarın araç sahibine ödendiğini gösteren banka dekontunun veya makbuzunun ya da yükleniciden bir önceki hakediş dönemine ait herhangi bir alacağının bulunmadığına ilişkin araç sahibince imzalanmış yazılı beyanın idareye verilmesi zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, personel taşıma ihalelerinde çalıştırılacak servis araçları arasında yükleniciye ait olmayan araçların bulunması halinde bu araçların sahipleri ile yüklenici arasında yazılı bir sözleşmenin yapılması ve yükleniciye hakediş ödemesi yapılabilmesi için bu sözleşmenin de İdareye sunulmasının zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. Söz konusu sözleşmelerin İdareye sunulmaması halinde ise İdare hakediş ödemesi aşamasında yüklenici ile araç sahipleri arasında ne kadarlık bir alacak borç ilişkisi olduğunu bilemeyecektir ve bu durumda hakediş ödemesi yapamayacaktır.
Yapılan denetimlerde, 2021/593773 İhale Kayıt Numaralı Personel Taşıma Hizmet Alımı İşinde, servis güzergâhlarında çalıştırılan bazı araçların yüklenicinin mülkiyetinde bulunmadığı dolayısıyla araç sahipleri ile yüklenici arasında sözleşme yapılması gerektiği anlaşılmakla birlikte İdareye sunulması gerekli olan bu sözleşmelerin İdareye sunulmadığı tespit edilmiştir.
Kamu İdaresi cevabında, bulguda belirtilen konuya iştirak edilmiş olup bundan böyle yapılacak ihalelere ilişkin iş ve işlemlerin yürütülmesinde idari ve teknik şartnameler ile sözleşme hükümlerinin uygulanmasına özen gösterileceği belirtilmektedir.
Bu itibarla, belirtilen mevzuat hükmüne riayet edilerek yüklenici ile araç sahipleri arasında imza edilecek sözleşmelerin İdare tarafından aranması ve İdareye sunulmasının sağlanması gerekmektedir.
Kontrol Teşkilatınca İşçi Ücretlerinin Ödenmesine Yönelik Yapılması Gerekli Kontrollerin Yapılmaması
İdarece gerçekleştirilen ihale ve hakedişlerin incelenmesi neticesinde, personel istihdam edilen ihaleye ilişkin İdare bünyesinde kurulan kontrol teşkilatınca işçi ücretlerinin ödendiğine yönelik yapılması gereken kontrollerin yapılmadığı görülmüştür.
30.09.2020 tarih ve 31260 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hizmet Alımı İhaleleri
Uygulama Yönetmeliği’nin eki Ek-8’de yer alan Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Çalışanların özlük hakları” başlıklı 38’inci maddesinin ikinci fıkrasında, kontrol teşkilatının, yüklenici veya alt yüklenici tarafından istihdam edilen işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenip ödenmediğini her ay resen kontrol etmekle ayrıca bu konuda kendisine ulaşan başvuruları (talep ve ihbarları) ivedilikle değerlendirmekle yükümlü olduğu;
Anılan maddenin üçüncü fıkrasında, yüklenicinin hakediş istemesi üzerine, bu istek ve hakedişin ödeneceği tarih (yaklaşık olarak), şantiye şefliği, işyeri ilan tahtası veya işçilerin toplu bulunduğu yerler gibi işçilerin görebileceği yerlere yazılı ilan asılmak suretiyle duyurulacağı ve ilanın yapıldığı hususunun kontrol teşkilatının ve yüklenici veya vekili ile işçi temsilcisinin imzaladıkları bir tutanakla tespit edilerek ilgili tutanağın bir kopyasının hakedişin yapılacağı ödeme yerine gönderileceği,
Maddenin devamında ise personel alacaklarının kontrol edilebilmesi için yüklenici, teknik ve yönetici personeli ile işçilerine yaptığı ödemelerin bordrolarından birer kopyasını, bordroların düzenlenmesi tarihinden başlayarak en çok bir ay içinde, kontrol teşkilatına verecek ve bu bordrolarda teknik ve yönetici personel ile işçilerin sanatları ve çalıştıkları yerler, ad ve soyadları ile doğum yerleri ve tarihlerinin belirtileceği ve bordrolarda yüklenicinin veya vekilinin imzasının bulunacağı,
Hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda yer verilen hükümler uyarınca kontrol teşkilatının, yüklenici tarafından istihdam edilen veya ettirilen işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenip ödenmediği hususunda kontrol yükümlülüğünün bulunduğu ve bu yükümlülüğü resen her ay tatbik etmesi gerektiği, ayrıca kontrol teşkilatının işin yüklenicisine yapılacak hakediş ödemesi öncesinde işçilerin görebileceği veya haberdar olabileceği şekilde yükleniciye hakediş ödemesinin yapılacağına dair bir bilgilendirmeyi işçilere yapmış olması gerektiği ve bu bilgilendirmeyi bir tutanakla tevsik ederek ilgili hakediş ödemesinin yapılacağı yere göndermesi gerektiği gibi belli başlı görev ve sorumlulukları olduğu anlaşılmaktadır.
Yapılan denetimlerde, 2021/438729 ihale kayıt numaralı Öğrenci Taşıma Hizmet Alımı işi ile 2021/593773 ihale kayıt numaralı Personel Taşıma Hizmet Alımı işinde kontrol teşkilatınca, yüklenici veya alt yükleniciler tarafından istihdam edilen işçilerin ücretlerinin ödenip ödenmediğine yönelik kontrollerin yapılmadığı görülmüştür. Ayrıca kontrol teşkilatınca, hakediş ödemelerinden önce yükleniciye hakediş ödemesi yapılacağına dair
işçilere yönelik herhangi bir bilgilendirmenin yapılmadığı, bunu tevsik edici bir belgenin ilgili hakediş ödemesi yapacak olan birime gönderilmediği tespit edilmiştir.
Kamu İdaresi cevabında, bulguda belirtilen konuya iştirak edilmiş olup bundan böyle personel çalıştırılmasını ihtiva eden ihalelere ilişkin hakedişlerin hazırlanması ve ödenmesi sırasında bu hususa riayet edileceği belirtilmektedir.
Bu itibarla, söz konusu husus yükleniciler ile işçiler arasında doğabilecek ücret ihtilaflarında İdareyi üst işveren olarak ileride yükümlülük altına sokabilecek bir durum olduğundan sözleşme sürecinde görev alan kontrol teşkilatında görevli personelin mevzuat hükümlerine uygun şekilde gerekli kontrolleri yapması gerekmektedir.
Sözleşme Konusu İş Günlük İfa Edilmesi Suretiyle Yapılan Sürekli Nitelikte Bir İş Olmasına Rağmen Yüklenici İle Birlikte Kontrol Teşkilatı Tarafından Tutulması Gereken Kayıtların Günlük Olarak Tutulmaması
İdarece gerçekleştirilen ihalelerin incelenmesi neticesinde, personel ve öğrenci taşıma hizmet alımı kapsamında alınan hizmetin sözleşme ve eklerine ve iş programına uygun olarak yapılmasını temin ve bunun kontrolü için yüklenici ile birlikte kontrol teşkilatı tarafından tutulması gereken kayıtların günlük olarak tutulması gerektiği halde bu kayıtların günlük olarak tutulmadığı görülmüştür.
30.09.2020 tarih ve 31260 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin eki Ek-8’de yer alan Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “ilgili kayıtlar” başlıklı 34’üncü maddesinde işyerinde, işin sözleşme ve eklerine ve iş programına uygun olarak yapılmasını temin ve bunun kontrolü için idarenin sözleşmesinde belirlediği kayıtların, yüklenici ile birlikte kontrol teşkilatı tarafından tutulacağı, sözleşme konusu işin, belli bir hizmetin dönemler halinde ( günlük, haftalık, vs ) ifa edilmesi suretiyle yapılan sürekli nitelikte bir iş olması halinde ise, yukarıda sözü edilen kayıtların bu dönemler itibariyle tutulacağı ve kayıtlara itirazın da kayıtların tutulduğu sırada yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca mezkur Şartname’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesi birinci fıkrasında ise yüklenici tarafından yapılan işin bedelinin sözleşmedeki kayıtlara ve sözleşmenin ödemeye ilişkin hükümleri çerçevesinde kendisine ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Yapılan denetimlerde, günlük olarak ifa edilmesi suretiyle yapılan sürekli bir iş olmasına rağmen 2021/438729 ihale kayıt numaralı Öğrenci Taşıma Hizmet Alımı İşi ile
2021/593773 ihale kayıt numaralı Personel Taşıma Hizmet Alımı İşi kapsamında yüklenici ile birlikte kontrol teşkilatı tarafından tutulması gereken kayıtların günlük olarak tutulmadığı, bu kayıtların aylık olarak tutulduğu tespit edilmiştir. Bu durumda hakediş ödemelerine esas günlük tutulması gereken kayıtların günlük tutulmaması hizmetin tam ve eksiksiz bir şekilde alınıp alınmadığının kontrolünde zafiyete sebebiyet verebilecektir.
2021/438729 ihale kayıt numaralı Öğrenci Taşıma Hizmet Alımı İşi Sözleşmesi’nin “işin yürütülmesine ilişkin kayıt ve tutanaklar” başlıklı 19’uncu maddesinde taşınan öğrenci sayılarıyla ilgili tutanakların Sağlık Bilimleri Fakültesi ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunca tutulacağı, gidiş sayısından fazla öğrenciyle dönüş yapılmayacağı,
2021/593773 ihale kayıt numaralı Personel Taşıma Hizmet Alımı İşi Sözleşmesi’nin “işin yürütülmesine ilişkin kayıt ve tutanaklar” başlıklı 19’uncu maddesinde de işin sözleşme ve eklerine ve iş programına uygun olarak yapılmasını temin ve bunun kontrolü için İdarenin sözleşmesinde belirlediği kayıtların, yüklenici ile birlikte kontrol teşkilatı tarafından tutulacağı, bu tutanakların aylık dönemler itibarıyla tutulacağı ve kayıtlara itirazında kayıtların tutulduğu sırada yapılacağı, bu kayıt ve itirazların hem hakediş ödemelerinde hem de sözleşmenin sona erdiği tarihte kabul komisyonu tarafından gerçekleştirilecek kabul işlemlerinde esas alınacağı,
Hüküm altına alındığı görülmüş olup bu sözleşmelerin de Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 34’üncü maddesi kapsamında revize edilmesi gerekmektedir.
Kamu İdaresi cevabında, bulguda belirtilen konuya iştirak edilmiş olup bundan böyle personel ve öğrenci taşıma hizmet alım ihalelerinde işin yürütülmesine ilişkin kayıt ve tutanakların kontrol teşkilatı tarafından zafiyete sebep verilmeyecek şekilde yüklenici ile birlikte hazırlanması hususunda gereken özenin gösterileceği belirtilmektedir.
Bu itibarla, bulgu metninde ifade edilen eksikliklerin giderilmesi gerekmektedir.
Personel Taşıma Hizmet Alımı Kapsamında Düzenlenen Sözleşmenin Ödeme Yeri ve Şartları Maddesinin Üst Çerçeve Mevzuata Uygun Düzenlenmemesi
İdarece temin edilen personel taşıma hizmet alımı kapsamında düzenlenen sözleşmenin ödeme yeri ve şartları maddesinin gerek Kamu Kurum ve Kuruluşları Personel Servis Hizmet Yönetmeliği’ne gerekse de Hizmet Alımı Genel Şartnamesi’ne uygun olarak düzenlenmediği görülmüştür.
25.02.2004 tarih ve 25384 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve
Kuruluşları Personel Servis Hizmet Yönetmeliği’nin “amaç” başlıklı 1’inci maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, kamu kurum ve kuruluşlarının personel servis hizmetlerinin düzenli ve güvenli hale getirilmesi amacıyla, taşıma yapacak kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin yeterlilik ve çalışma şartları ile kullanılacak taşıtların niteliklerini belirlemek olduğu, “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde ise bu Yönetmeliğin, kamu kurum ve kuruluşlarını kapsadığı,
Mezkur Yönetmelik’in “taşımacılar tarafından sağlanan servis hizmetlerinin ücreti” başlıklı 8’inci maddesi üçüncü fıkrasında ise, kamu kurum ve kuruluşlarının taşıma işini üstlenen gerçek ve tüzel kişilere ödenecek ücretin %75’inin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından araç sahiplerinin kendisine veya bildireceği banka hesap numarasına doğrudan ödeneceği,
“Personel servis hizmeti bulunan kamu kurum ve kuruluşlarının sorumluluğu” başlıklı 10’uncu maddesinde ise personel servis hizmetinin ilgili kanunlar ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun bir şekilde düzenlenmesinden ve çalıştırılmasından ilgili kurumun en üst amiri veya yetkilendireceği personel sorumlu olduğu,
Hüküm altına alınmıştır.
Diğer yandan 30.09.2020 tarih ve 31260 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin eki Ek-8’de yer alan Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Alt yükleniciler” başlıklı 18’inci maddesi dokuzuncu fıkrasında İdarenin, ihale sözleşmesindeki ödeme yeri ve şartları maddesinde yer alan düzenlemeler çerçevesinde yükleniciye hakediş ödemesi yapabilmesi için bir önceki hakediş dönemi içerisinde yüklenici ile kontrol teşkilatının birlikte tuttuğu kayıtlar ve yüklenici ile araç sahibi arasındaki sözleşme hükümleri dikkate alınarak hesaplanacak tutarın araç sahibine ödendiğini gösteren banka dekontunun veya makbuzun ya da yükleniciden bir önceki hakediş dönemine ait herhangi bir alacağının bulunmadığına ilişkin araç sahibince imzalanmış yazılı beyanın idareye verilmesinin zorunlu olduğu hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kamu kurum ve kuruluşlarının personel servis hizmet alımına çıkarken Kamu Kurum ve Kuruluşları Personel Servis Hizmet Yönetmeliğindeki ve Hizmet İşleri Genel Şartnamesindeki hükümlere uymak zorunda olduğu ve bu Yönetmelik ve Şartnamede belirlenen genel çerçeve hükümlere uygun olarak sözleşmelerini düzenlemesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Yapılan denetimlerde, 2021/593773 ihale kayıt numaralı Personel Taşıma Hizmet Alımı İşi kapsamında hazırlanan Sözleşmenin “ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinde, sözleşme bedelinin genel şartnamenin hatalı, kusurlu ve eksik işlere ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla aylık periyotlarla, hizmet verilen aydaki sefer sayısı ile orantılı aylık hakediş faturası ile beraber hakediş talep yazısının kuruma intikalinden 60(altmış) gün içerisinde ve bütçe uygulama talimatları kapsamında serbest bırakılan ödenek dilimleri dahilinde ödemelerin yapılacağı, hakediş raporunun tahakkuka bağlanmasından itibaren 30(otuz) gün içerisinde de ödemenin yapılacağı hükme bağlandığı görülmüş olup bu maddenin gerek Kamu Kurum ve Kuruluşları Personel Servis Hizmet Yönetmeliğinin 8’inci maddesi gerekse de Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 18’nci maddesindeki hükümlere uygun olarak düzenlenmediği tespit edilmiştir.
Kamu İdaresi cevabında, bulguda belirtilen konuya iştirak edilmiş olup personel taşıma hizmet alım ihalelerinde düzenlenecek sözleşmelerin ilgili kanun ve mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenlenmesi hususunda gereken özenin gösterileceği belirtilmektedir.
Bu itibarla, gerçekleştirilecek sözleşmelerin üst çerçeve mevzuata uygun düzenlenmesine özen gösterilmesi gerekmektedir.