İdarenin cari yıla ait mali tabloları ve işlemleri incelendiğinde, bütçe içi işletmenin kullanımında olan bazı kaynakların ve varlıkların muhasebe kayıtlarında hatalı olarak yer aldığı görülmüştür.


  1. Bütçe İçi İşletmeye Herhangi Bir Vade Belirtilmeden Uzun Süreli Olarak Aktarılmış Olan Borç Mahiyetindeki Ödeneğin Dönen Varlık Olarak Takip Edilmesi

    Bütçe içi işletmenin iktisadi ve ticari işleri için vade belirtilmeden uzun süreli olarak verilmiş borç mahiyetindeki ödeneğin, 232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı yerine 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabında takip edildiği görülmüştür.

    Mahalli İdareler Bütçe İçi İşletme Yönetmeliği’nin “Bütçe işlemleri” başlıklı 8’inci maddesinde; işletme ödeneğinin iktisadi ve ticari işler için nakit sermaye olarak kullanılacak kısmının iktisadi sınıflandırmada borç verme kodunda gösterileceği ifade edilmiştir.

    Diğer yandan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabının işleyişinin izah edildiği 102’nci maddesinde; bütçedeki ödeneğine istinaden yapılan ve vadesi bir yıl veya faaliyet dönemi ile sınırlı olan borç verme işlemlerinden doğan alacakların bu hesapta izleneceği, mezkûr Yönetmelik’in 232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabının işleyişinin izah edildiği 174’üncü maddesinde ise; bütçedeki ödeneğine istinaden bir yıldan uzun süreyle verilen borçların bu hesapta takip edileceği belirtilmiştir.

    Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre; bütçe içi işletme ödeneğinin iktisadi ve ticari işler için nakdi sermaye olarak kullanılacak kısmı, İdare tarafından verilmiş bir borç olarak takip edilmeli, mevzubahis borç ise vadesine binaen 132 veyahut 232 no.lu hesapta izlenmelidir.


    İdarenin mali tabloları incelendiğinde; bütçe içi işletmeye iktisadi ve ticari işleri için ayrılmış olan ve verilmiş bir borç olarak takip edilen 6.106.000 TL’lik ödeneğin 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabında takip edildiği anlaşılmıştır. Geri ödenmesine ilişkin vade belirtilmemiş olan ve uzun bir süre içinde geri alınması beklenen mevzubahis meblağın kısa vadeli alacak olarak takip edilmesi sebebiyle; bilançoda 132 no.lu hesap 6.106.000 TL fazla, 232 no.lu hesap ise aynı tutarda noksan olarak görünmektedir.

    İdare tarafından verilen cevapta, 15.02.2023 tarihli 2173 ve 2175 sayılı yevmiye maddeleri ile düzeltme kaydı yapıldığı belirtilmiştir. Ancak bu düzeltmeler 2023 yılı mali tablolarına yansıyacak olup 2022 yılı mali tablolarını etkilememektedir.

    Bütçe içi işletmeye herhangi bir süre belirtilmeden uzun vadeli olarak tahsis edilmiş ödeneklerin, 232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabında takip edilmesi gerekmektedir.

  2. Bütçe İçi İşletmede Kullanılmak Üzere Edinilmiş Olan Menkul Varlıkların Taşınır ve Muhasebe Kayıtlarında Yer Almaması

    Bütçe içi işletmede kullanılmak maksadıyla tedarik edilmiş olan menkul varlıklar için taşınır işlem fişi tanzim edilmediği ve bu varlıkların İdarenin mali tablolarında yer almadığı görülmüştür.

    Taşınır Mal Yönetmeliği’nin “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde; bu Yönetmelik’in genel yönetim kapsamındaki amme idarelerini ve bunlara ait taşınır malları kapsadığı, kapsamdaki idarelerin bünyesinde bulunan fabrika, imalathane ve benzeri imalat yerlerinde kullanılan ilk madde ve malzemeler ile yarı mamul ve mamul maddeler hakkında bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmayacağı, mezkûr Yönetmelik’in “Kayıt zamanı, kayıt değeri ve değer tespit komisyonu” başlıklı 13’üncü maddesinde ise; taşınırların edinme şekline bakılmaksızın amme idaresince kullanılmak üzere teslim alındığında, taşınır işlem fişi vasıtasıyla kayıtlara alınacağı ifade edilmiştir.

    Mahalli İdareler Bütçe İçi İşletme Yönetmeliği’nin “Bütçe işlemleri” başlıklı 8’inci maddesinde; işletmenin iktisadi ticari işlerine ilişkin giderler dışında kalan personel giderleri, sosyal güvenlik kurumuna devlet primi giderleri, mal ve hizmet alımı giderleri ve sermaye giderleri ile transferlerinin mahalli idare bütçesinden yapılacağı, mezkûr Yönetmelik’in “Muhasebe işlemleri” başlıklı 9’uncu maddesinde de; işletme faaliyetlerinin muhasebe işlemleri 10/3/2006 tarihli ve 26104 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mahalli İdareler Bütçe


    ve Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine göre mahalli idarenin muhasebe biriminde tutulacağı ifade edilmiştir.

    Diğer yandan, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 25 Maddi Duran Varlıklar hesaplarının izah edildiği 186’ncı maddesinde; idarece, faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlıkların bu hesap grubunda izleneceği belirtilmiştir.

    Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre; bütçe içi işletmenin iktisadi ve ticari işleri haricinde edindiği ve 15 Stoklar grubu kapsamında yer almayan menkul varlıklar için taşınır işlem fişi tertip edilmeli, bu menkuller 25 Maddi Duran Varlıklar grubunun alakalı hesaplarında izlenmelidir.

    Yapılan incelemede; bütçe içi işletme tarafından ticari işleri haricinde edinilen süpürge, perde, yazıcı, dizüstü bilgisayar ve telefon gibi menkul varlıklara ilişkin İdarenin taşınır işlem fişi tertip etmediği ve bu menkulleri muhasebe kayıtlarında takip etmediği anlaşılmıştır. Bu sebeple, bilançoda 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı 269.218,46 TL, 255 Demirbaşlar Hesabı ise 658.991,40 TL noksan olarak görünmektedir.

    İdare tarafından verilen cevapta, bulguda bahsedilen menkullerin Tesisler Müdürlüğüne bağlı bütçe içi işletme şubelerinde, ticari faaliyetlerinin etkin ve sürdürülebilir bir şekilde yürütülmesi için ticari faaliyet alanlarının temizliğinde, satışı yapılan malzemelerin stok takiplerinin yapılması gibi işlerde kullanılmak üzere edinilmiş ve tamamen ticari faaliyetlerde kullanılan menkul varlıklar olduğu belirtilmiştir. İdarenin yaptığı izahata rağmen, mevzubahis süpürge, perde, yazıcı, dizüstü bilgisayar ve telefon gibi varlıkların bütçe içi işletmenin idari işleri veyahut ücret mukabili olmayan işleri için edinildiği ve kullanıldığı yerinde incelemelerde görülmüş olup bu menkul varlıklar İdare mali tablolarında yer almalıdır.

    Bütçe içi işletmenin iktisadi ve ticari faaliyetleri kapsamında yer almayan menkul varlıklar için, İdare tarafından taşınır işlem fişi tertip edilmesi ve bu varlıkların muhasebe kayıtlarında takip edilmesi gerekmektedir.


Kararla ilgili sorunuz mu var?