Karar Künyesi
İdarenin maddi duran varlık grubunda kayıtlı bulunmasına rağmen bazı varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı, amortisman ayrılan bazı varlıklar için ise amortismana tabi maddi varlığın kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrıldığı görülmüştür.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 25-Maddi Duran Varlıklar hesap grubuna ilişkin olan “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 187’nci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde; amortismana tabi varlıkların neler olduğu, bunlara ilişkin uygulanacak amortisman süre, yöntem ve oranlarına ilişkin esas ve usullerin Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirleneceği, ayrılan amortismanların nasıl muhasebeleştirileceği ve varlıkların amortisman hesaplanmasına esas alınacak değerinin nasıl tespit edileceği düzenlenmiştir.
Maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılan 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabı da aynı Yönetmelik’in 202’nci ve 203’üncü maddelerinde açıklanmıştır.
Amortisman ve tükenme payı ayrılmasına ilişkin usul ve esaslar ile, uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranlarının neler olacağı ise “Amortisman ve Tükenme Payları” başlıklı 47 sıra numaralı Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nde açıklanmıştır.
Yapılan incelemede; yukarıda belirtilen Yönetmelik ve Tebliğ hükümlerine aykırı olarak İdarenin maddi duran varlık grubunda kayıtlı bulunmasına rağmen 2021 yılı sonu itibariyle bazı varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı, amortisman ayrılan bazı varlıklar için
ise amortismana tabi maddi varlığın kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrıldığı tespit edilmiştir.
Aşağıda yer verilen tablolarda bu duruma ilişkin örnekler yer almaktadır:
Tablo 8: Amortisman Ayrılmamış Maddi Varlıklar
Hesap Kodu Tüm Düzeyler | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri (TL) | Amortismanların Toplam Değeri (TL) | Fark (TL) |
251.xx.07.00. | Yollar | 26.765.847,21 | 0,00 | 26.765.847,21 |
251.xx.16.06. | Yolcu Terminalleri (Otogarlar) | 7.045.821,56 | 0,00 | 7.045.821,56 |
251.xx.20.02. | Parklar ve Yeşil Alanlar | 318,09 | 0,00 | 318,09 |
251.xx.20.04. | Rekreasyon Alanları | 2.708,09 | 0,00 | 2.708,09 |
251.xx.20.05. | Otoparklar | 370.382,42 | 0,00 | 370.382,42 |
251.xx.20.07. | Genel Mezarlıklar | 11.063.385,58 | 0,00 | 11.063.385,58 |
251.xx.20.08. | Umuma Ait Binalar | 314,82 | 0,00 | 314,82 |
251.xx.99.00. | Diğer Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri | 45.000.264,27 | 0,00 | 45.000.264,27 |
252.xx.xx.04.04 | Misafirhaneler | 2.116,38 | 0,00 | 2.116,38 |
252.xx.xx.04.07 | Kütüphaneler | 346,33 | 0,00 | 346,33 |
252.xx.xx.04.11 | İbadet Yerleri | 366.436,07 | 0,00 | 366.436,07 |
252.xx.xx.07.01 | Kamu Konutları | 186.858,69 | 0,00 | 186.858,69 |
252.xx.xx.07.99 | Diğer Binalar | 13.394,68 | 0,00 | 13.394,68 |
252.xx.xx.09.05 | Dükkan ve İşyeri | 14.762,43 | 0,00 | 14.762,43 |
253.02.01.. | Tarım ve Ormancılık Makineleri | 331.377,57 | 0,00 | 331.377,57 |
255.07.03.. | Görsel ve İşitsel Kaynaklar | 2.916,00 | 0,00 | 2.916,00 |
Tablo 9: Kayıtlı Değerinden Fazla Amortisman Ayrılmış Varlıklar
Hesap Kodu Tüm Düzeyler | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri (TL) | Amortismanların Toplam Değeri (TL) | Fark (TL) |
251.xx.08.00. | Sulama Kanalları | 0,90 | 93,00 | -92,10 |
252.xx.xx.01.99 | Diğer | -55.000,00 | 751,00 | -55.751,00 |
253.02.01.. | Tarım ve Ormancılık Makineleri ve Aletleri | 0,00 | 433.383,85 | -433.383,85 |
253.02.02.. | İnşaat Makineleri ve Aletleri | 327.312,72 | 379.172,91 | -51.860,19 |
253.02.03.. | Atölye Makineleri ve Aletleri | 1.501.736,96 | 1.527.369,25 | -25.632,29 |
253.02.09.. | Ayırma, Sınıflandırma Makineleri | 41.296,22 | 49.497,22 | -8.201,00 |
253.02.10.. | Matbaacılıkta Kullanılan Makine ve Aletler | 2.468,98 | 2.968,98 | -500,00 |
253.03.01.. | Yıkama, Temizleme ve Ütüleme Cihaz ve Araçları | 295.183,75 | 302.443,76 | -7.260,01 |
253.03.02.. | Beslenme, Gıda ve Mutfak Cihaz ve Aletleri | 982.971,11 | 1.051.102,06 | -68.130,95 |
253.03.04.. | Ölçüm, Tartı, Çizim Cihazları ve Aletleri | 203.715,69 | 215.745,70 | -12.030,01 |
253.03.05.. | Tıbbi ve Biyolojik Amaçlı Kullanılan Cihazlar ve Aletler | 138.282,12 | 156.969,48 | -18.687,36 |
253.03.06.. | Araştırma ve Üretim Amaçlı Cihazları ve Aletleri | 527.148,85 | 545.119,03 | -17.970,18 |
254.01.07.. | Motorsuz Kara Araçları | 21.452,94 | 28.638,82 | -7.185,88 |
254.02.06.. | Tekneler | 275.450,00 | 341.825,00 | -66.375,00 |
255.01.01.. | Döşeme Demirbaşları | 475.308,24 | 752.428,84 | -277.120,60 |
255.01.04.. | Seyahat, Muhafaza ve Taşıma Amaçlı Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar | 30.611,40 | 31.274,00 | -662,60 |
255.02.02.. | Bilgisayar Çevre Birimleri | 465.627,82 | 627.085,20 | -161.457,38 |
255.02.04.. | Haberleşme Cihazları | 767.587,25 | 805.920,85 | -38.333,60 |
255.02.06.. | Aydınlatma Cihazları | 260.565,64 | 262.986,65 | -2.421,01 |
255.02.99.. | Diğer Büro Makineleri ve Aletleri | 386.613,86 | 422.117,73 | -35.503,87 |
255.03.01.. | Büro Mobilyaları | 2.565.504,31 | 2.700.020,21 | -134.515,90 |
255.03.02.. | Misafirhane, Konaklama ve Barınma Amaçlı Mobilyalar | 556.733,98 | 690.767,70 | -134.033,72 |
255.03.03.. | Kafeterya ve Yemekhane Mobilyaları | 415.988,41 | 528.897,91 | -112.909,50 |
255.03.04.. | Bebek ve Çocuk Mobilyası ve Aksesuarları | 2.500,00 | 3.326,51 | -826,51 |
255.04.01.. | Yemek Hazırlama Ekipmanları | 75.314,49 | 83.392,78 | -8.078,29 |
255.08.01.. | Eğitim Mobilyaları ve Donanımları | 36.651,86 | 38.356,96 | -1.705,10 |
255.08.02.. | Öğrenmeyi Kolaylaştırıcı Ekipmanlar | 1.684,08 | 2.676,90 | -992,82 |
255.08.04.. | Okul Bahçesi ve Oyun Demirbaşları | 1.410.103,31 | 1.553.853,29 | -143.749,98 |
255.09.01.. | Doğa Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar | 5.064,00 | 6.304,00 | -1.240,00 |
255.09.02.. | Salon Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar | 563.727,45 | 566.449,29 | -2.721,84 |
255.09.03.. | Saha Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar | 231.870,00 | 246.738,01 | -14.868,01 |
255.10.01.. | Güvenlik ve Korunma Amaçlı Araçlar | 15.632,81 | 15.677,82 | -45,01 |
255.10.02.. | Kontrol ve Güvenlik Sistemleri | 959.473,50 | 1.017.902,55 | -58.429,05 |
255.11.02.. | Duvarda Sergilenen Süs Eşyaları | 18.661,12 | 19.601,12 | -940,00 |
255.11.03.. | Masa ve Sehpalarda Sergilenen Süs Eşyaları | 2.098,07 | 2.365,92 | -267,85 |
255.12.01.. | Yemek, Servis ve Çatal-Bıçak Takımları | 1.188,90 | 4.113,87 | -2.924,97 |
255.99.02.. | Seyyar Tanklar ve Tüpler | 30.776,11 | 33.401,62 | -2.625,51 |
255.99.03.. | Sergileme ve Tanıtım Amaçlı Taşınırlar | 44.474,16 | 50.081,61 | -5.607,45 |
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından hatalı amortismanlarla ilgili çalışmaların yapıldığı, tekrarlanmaması için önlemlerin alındığı ifade edilmiştir.
Ancak, İdarenin maddi varlıklarından bir kısmı için amortisman ayrılmaması, bir kısmı için de varlığın kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrılması; 2021 yılı bilançosunda 257- Birikmiş Amortismanlar Hesabını, aynı zamanda hatalı amortisman ayrılmasına bağlı olarak faaliyet sonuçları tablosunda da amortisman giderleri kadar 630-Giderler Hesabını etkilemektedir.
Sonuç olarak; amortismana tabi maddi duran varlıklar için mevzuata uygun olarak amortisman ayrılması ve muhasebe kayıtları ile bilançonun gerçekçi bilgi içermesi sağlanmalıdır.