Belediye’nin personel şirketine yapılan ödemelerin dönemsellik ilkesine ve tahakkuk esasına aykırı olarak muhasebeleştirildiği görülmüştür.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde, tahakkuk esasının, bir ekonomik değerin yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilmesini ifade ettiği düzenlenmiştir.

Aynı Yönetmelik’in “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde; dönemsellik kavramı gereği, kamu idarelerinin faaliyetlerinin, belirli dönemlerde raporlanması ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanması gerektiği belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 322-Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabını açıklayan “Hesabın niteliği” başlıklı 251’inci madesinde, bu hesabın, mevzuatla yapılması öngörülen bir hizmet ve husus karşılığı olmak üzere gerçekleştiği halde ödeneği bulunmaması ve benzeri nedenlerle bütçeye gider kaydedilemeyen borçların izlenmesi için kullanılacağı,

“Hesabın işleyişi” başlıklı 253’nci maddesinde, mevzuatınca yapılması öngörülen bir hizmet ve husus karşılığı olmak üzere tahakkuk ettiği halde ödeneği bulunmaması ve benzeri nedenlerle ödeme emrine bağlanamayan tutarlar, ödeneği temin edildiğinde bütçeye mal edilmek üzere, bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına veya ilgili varlık hesabına borç kaydedileceği, bu hesapta kayıtlı tutarlardan ödeme emrine bağlananlar bir taraftan bu hesaba borç, 100-Kasa Hesabı veya 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına ya da 320- Bütçe Emanetleri Hesabına alacak; diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835- Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedileceği,

630-Giderler Hesabını açıklayan “Hesabı niteliği” başlıklı 372’nci maddesinde; bu hesabın, bütçe ile ilgili olsun veya olmasın Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu tarafından belirlenen uluslararası genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk ettirilen her türlü giderin izlenmesi için kullanılacağı,

“Hesabın işleyişi başlıklı” 373’üncü maddesinde; nakden veya mahsuben ödenen giderler bir taraftan bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak; diğer taraftan ilgisine göre 830- Bütçe Giderleri Hesabı veya 834-Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedileceği belirtilmiştir.

Yapılan incelemede Alanya Belediyesi Personel Limited Şirketi’ne; 2022 yılı ekim, kasım ve aralık aylarına ilişkin çalıştırılan personeller için Şirket tarafından fatura ve hakediş düzenlendiği fakat ilgili aylara ilişkin hakediş ödemelerinin 2022 yılı hesaplarında kayıt altına alınmadığı, söz konusu ödemelerin 2023 yılı içerisinde 630-Giderler Hesabı borçlandırılarak ve 320-Bütçe Emanetleri Hesabı alacaklandırılarak kayıtlara yansıtıldığı ve ödemelerin toplam değerinin 73.049.746,2 TL olduğu, yine 2023 ekim, kasım ve aralık ayına ilişkin çalıştırılan personeller için Şirket tarafından fatura ve hakediş düzenlendiği fakat ilgili aylara ilişkin hakediş ödemelerinin 2023 hesaplarında kayıt altına alınmadığı, söz konusu ödemelerin 2024 yılında 630-Giderler Hesabına borç ve 320-Bütçe Emanetleri Hesabına alacak kaydı yapılarak aktarıldığı bu ödemelerin toplam değerinin 154.372.463,79 TL olduğu, tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında, personel şirketine yapılan ödemelerin dönemsellik ilkesine ve tahakkuk esasına aykırı olarak muhasebeleştirilmesi ile ilgili olarak hak edişlerin yılı içerisinde tahakkuk edilmesine, edilememesi durumunda ise yönetmelikte de belirtildiği üzere 322 hesabın kullanılmasına dikkat edileceğini bildirmiştir.

Söz konusu işlemler 2023 defter ve tablolarında yer alan 630-Giderler Hesabının toplam 81.322.717,52 TL ve yine 322-Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabının 154.372.463,79 TL eksik görünmesine sebebiyet vermiştir.

Sonuç olarak, belediyenin personel şirketine yapılan ödemelerin dönemsellik ilkesine ve tahakkuk esasına uygun olarak muhasebeleştirilmesi uygun olacaktır.