Belediye sınırları içerisinde emlak vergisine tabi olan binaların inşaat sınıflarının yanlış belirlenmesi sonucu, bina emlak vergisi matrah değerleri ile buna bağlı olarak emlak vergisi tahakkuk tutarlarının hatalı hesaplandığı tespit edilmiştir.

1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nda binaların bina vergisine, arsa ve arazilerin de arazi vergisine tabi olduğu, verginin matrahının ise bu Kanun hükümlerine göre belirlenen vergi değeri olduğu ifade edilmiştir.

Bina, arsa ve arazinin, vergi değerlerinin takdirinde şehir, kasaba ve köylerin tabii, iktisadi ve bölgesel şartlarına göre nazara alınacak normlar ile uyulacak usul ve esaslar Emlak Vergine Matrah Olacak Vergi Değerlerinin Takdirine İlişkin Tüzük ile belirlenmiştir.

İlgili Tüzük’ün “Binaların inşaat sınıflarına göre ayrımı” başlıklı 10’ uncu maddesinde;

“Binalar, aşağıdaki sınıflara ayrılır:

1- Lüks inşaat, 2- Birinci sınıf inşaat, 3- İkinci sınıf inşaat, 4- Üçüncü sınıf inşaat, 5- Basit inşaat,

Bu sınıflama, binanın yapılış tarzı, işçiliği, çeşitli kısımlarında kullanılan malzemenin cinsi, kalitesi ve benzeri hususlar nazara alınarak yapılır. İnşaat sınıflarının tayinine esas alınacak nitelikler Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan olunur.” ifadesi yer almaktadır.

Bina inşaat sınıflarının belirlenmesi amacıyla, Tüzük’ün 10’uncu maddesine istinaden, Maliye Bakanlığınca 15.12.1982 Tarih ve 17899 Sayılı Resmi Gazetede, “Bina İnşaat Sınıflarının Tespitine Dair Cetvel” yayımlanmıştır.

Söz konusu cetvelde; binanın yapılış tarzı, işçiliği, çeşitli kısımlarında kullanılan malzemenin cinsi, kalitesi ve benzeri hususlar dikkate alınarak bina sınıfları düzenlenmiştir.

Erdek Belediyesi emlak vergisi mükellef kayıtlarının incelenmesi neticesinde; bina inşaat sınıflarına göre bina dağılımları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 12: İnşaat Sınıflarına Göre Bina Sayısı

Yukarıdaki tabloya göre; belediye sınırları içerisinde emlak vergisine tabi toplam 41.649 adet binanın büyük çoğunluğunun ikinci ve üçüncü sınıf inşaat olarak belirlendiği görülmüştür. Ancak söz konusu binaların Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Bina İnşaat Sınıflarının Tespitine Dair Cetvelde bulunan kıstaslara göre değerlendirildiğinde daha üst bir sınıfa dâhil olması gerektiği tespit edilmiştir.

Örneğin ilgili cetvelde; dış duvarları suni taş mermer kaplamalı, çatı örtüsü ısı ve su yalıtımlı, pencereleri pvc veya panjurlu binaların birinci sınıf inşaat olmasına rağmen dış duvarları normal çimentolu sıva veya basit ahşap, çatı örtüsü basit iskelet üzerine kiremit,

pencereleri basit ahşap doğrama üçüncü sınıf inşaat olarak değerlendirilmiştir.

Sonuç itibariyle; emlak vergisine tabi binaların bina inşaat sınıflarının yanlış belirlenmesi bina emlak vergisi matrah değerleri ile buna bağlı olarak emlak vergisi tahakkuk tutarlarının yanlış hesaplanmasına sebebiyet vermektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Binaların inşaat sınıf güncellemeleri devam etmektedir.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi tarafından verilen cevapta bulgu konusu hususa iştirak edilip binaların inşaat sınıf güncellemelerinin devam ettiği ifade edilmiştir.

Belediye sınırları içerisinde emlak vergisine tabi toplam 41.649 adet binanın büyük çoğunluğunun ikinci ve üçüncü sınıf inşaat olarak belirlenmesine rağmen söz konusu binaların Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Bina İnşaat Sınıflarının Tespitine Dair Cetvelde bulunan kıstaslara göre değerlendirildiğinde daha üst bir sınıfa dâhil olması gerektiği düşünülmektedir. Dolayısıyla, emlak vergi beyanları olan binaların yapılış tarzı, işçiliği, çeşitli kısımlarında kullanılan malzemenin cinsi, kalitesi ve benzeri hususlara göre doğru sınıfta olup olmadığının kontrolü gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, emlak vergisine tabi binaların bina inşaat sınıflarının hatalı belirlendiği yönündeki değerlendirmemiz devam etmektedir.