İmar planında Pazar alanı (P) olarak görünen yerlerde Pazar Yerleri Hakkında Yönetmelik ve plan notlarına aykırı ticari faaliyetlere yönelik dükkanların olduğu görülmüştür.

Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin “Mekansal kullanım tanımları ve esasları” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde;

“Belediye hizmet alanı: Belediyelerin görev ve sorumlulukları kapsamındaki hizmetlerinin götürülebilmesi için gerekli itfaiye, acil yardım ve kurtarma, ulaşıma yönelik transfer istasyonu, araç ve makine parkı, bakım ve ikmal istasyonu, garaj ve triyaj alanları, belediye depoları, asfalt tesisi, atık işleme tesisi, zabıta birimleri, mezbaha, ekmek üretim tesisi, pazar yeri, idari, sosyal ve kültürel merkez gibi mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçları karşılamak üzere kurulan tesisler ile sermayesinin yarıdan fazlası belediyeye ait olan şirketlerin sahip olduğu tesislerin yapılabileceği alandır” denilmiştir.

Pazar Yerleri Hakkında Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinin (h) fıkrasında; “Pazar yerleri: Belediyelerce tespit edilecek yer ve günlerde kurulan üretici ve semt pazarlarını,” (ı) fıkrasında; “Pazarcı: Malları semt pazarlarında doğrudan tüketicilere perakende olarak satan meslek mensubunu,” (m) fıkrasında; “Tahsis sahibi: Pazar yerlerinde adına satış yeri tahsis edilmiş olan pazarcı ve üreticileri” (o) fıkrasında; “Üretici: Organik ve iyi tarım uygulamaları kapsamında üretilen sertifikalı ürünler dâhil sebze veya meyve üretenleri,” şeklinde tanımlanmıştır.

Aynı Yönetmelik’in “Pazar yerlerinin kurulması ve işletilmesi” başlıklı 5’inci maddesinin 7’nci fıkrasında;

“İmar planlarında pazar yerlerinin belirlenmesinde, bu Yönetmelikte yer alan hükümler belediyelerce göz önünde bulundurulur.” denilmiştir.

Mezkur Yönetmelik’in “Pazar yerinde bulunması gereken hizmet tesisleri ve özellikleri” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrasında; pazar yerlerinde;pazarcı ve üretici satış yerlerinin, zabıta bürosunun, çöp toplama yerinin, elektronik tartıların, hoparlör sisteminin, aydınlatma sisteminin, güvenlik kamerasının ve tuvaletin bulunmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.

“Antalya Büyükşehir Belediyesi Aksu İlçesi Macun, Konak, Cumhuriyet, Fatih Mahalleleri İlave ve Revizyon Uygulama İmar Planı Plan Hükümleri” başlığı altında yer alan “2.2.6 – Pazar Alanı” başlıklı maddesinde;

“Kentin ihtiyacını karşılamak üzere haftanın belirli günlerinde ve/veya kalıcı olmak üzere kurulan kapalı-açık pazar yerlerinin yapılabileceği alanlardır. Bu alanlar içerisinde sadece güvenlik ve kontrolü sağlamak amacıyla zabıta ve/veya muhtarlık hizmet binası, sergi- satış üniteleri ile wc yapılabilir…” denilmiştir.

Görüleceği üzere imar planı, plan hükümlerinde de Pazar Yerleri Hakkındaki Yönetmelik’e paralel olarak yapılacabilecek yapılar düzenlenmiştir.

Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nde, pazar alanları mahalli müşterek ihtiyaçların karşılanmasında kullanılan belediye hizmet alanları olarak tarif edilmiştir. Pazar Yerleri Hakkındaki Yönetmelik’te ise, pazar yerlerinin ancak ilgili odaya kayıtlı pazarcılar ve üreticiler tarafından sebze, meyve ve diğer ihtiyaç maddelerinin perakende satılabildiği kamusal alanlar olduğu ve belediyelerin pazar yerlerini kurarak işletmesi gerektiği, pazar yerleri tespit edilirken belediyelerin Yönetmelik hükümlerini göz önünde bulunduracağı da ifade edilmektedir.

Anlaşılacağı üzere imar planlarında pazar alanı olarak gösterilen alanların, söz konusu Yönetmelik’te belirtilen amaçlar dışında kullanılması mümkün gözükmemektedir.

Yapılan incelemede, imar planında “pazar alanı” olarak görünen Macun Pazar Yeri içerisinde emlakçı, sigortacı, beyaz eşya, kuaför vb. ticari faaliyetlerde bulunan dükkanların bulunduğu tespit edilmiştir. Söz konusu dükkanlar hem Pazar Yerleri Hakkında Yönetmelik hem de plan notları çerçevesinde yapılabilecek yapılardan değildir. Pazar alanlarında, ancak pazarcı ve üretici satış yerleri yapılabilir. Ayrıca Mekansal Planlama Yapım Yönetmeliği ek-1 Uygulama İmar Planı gösterimlerinde Pazar alanları “P” harfi ile işaretlenmiştir. Eğer söz konusu alanlarda farklı fonksiyonlara yer verilmek istenseydi imar planı gösterimlerinde ticaret-konut (TİCK) ticaret-turizm (TİCT) alanlarında olduğu gibi bir gösterimde bulunulması gerekirdi.

Sonuç olarak imar planında pazar alanı olarak görünen yerlerde ilgili odaya kayıtlı pazarcıların ve üreticilerin faaliyette bulunması, bunların dışında yapı niteliğinde ticari faaliyetlere yönelik dükkanların bulunmaması gerekmektedir.