5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 11’inci maddesinin birinci fıkrasına istinaden belediyeler toptancı hallerindeki işyerlerini kiralama veya satış yoluyla işletebilmektedir. Bu maddenin altıncı fıkrasının (a) bendinde kira bedeli veya tahsis ücretini belediyenin yazılı uyarısına rağmen ödemeyenler ile teminatını süresinde vermeyenlerin veya eksilen teminatını süresinde tamamlamayanların, kira sözleşmelerinin feshine ya da satış işlemlerinin veya tahsislerinin iptaline belediye encümenince karar verileceği belirtilmiştir.

31.12.2018 tarihi itibariyle Bayrampaşa Halinde bulunan 14 işyerinin ve Ataşehir Halinde bulunan 4 işyerinin birikmiş kira borçları olup İdarenin yazılı uyarısında 5 gün içerisinde birikmiş kira bedellerinin ödenmesi istenmesine rağmen, öngörülen süre zarfında ödeme işlemlerinin gerçekleştirilmediği tespit edilmiştir. 5957 sayılı Kanun çerçevesinde kira bedelini belediyenin yazılı uyarısına rağmen ödemeyenlerin kira sözleşmelerinin belediye encümenince feshine karar verilmesi gerekmektedir.

5957 sayılı Kanun’un 11’inci maddesinin yedinci fıkrasında ise “Kira sözleşmesinin feshine ya da satış işleminin veya tahsisin iptaline ilişkin kararın kendilerine tebliğinden itibaren, belediye toptancı halinde faaliyet gösterenler işyerlerini otuz gün içinde, pazar yerlerinde faaliyet gösterenler ise satış yerlerini yedi gün içinde tahliye etmeye mecburdur. Bu süre sonunda tahliye edilmeyen yerler, belediye zabıtası tarafından tahliye ettirilir.” hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm doğrultusunda kira bedellerini belediyenin yazılı uyarısına rağmen ödemeyenlerin belediye encümenince kira sözleşmeleri feshedilmeli, tahliye işlemleri için gereken çalışmalar yapılmalıdır.

Tahliyesi sağlanan işyerlerine ilişkin olarak da Kanun’un 11’inci maddesinin birinci fıkrasına istinaden “...İşyerlerinin kiralanması veya satılması 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılır. Kira süresi en fazla on yıldır. ” hükmünün işletilmesi gerekmektedir.

Ayrıca 07.07.2012 gün ve 28346 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in “Kiralama ve Satışın İptali” başlıklı 50’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde “Kira bedelini belediyenin yazılı uyarısına rağmen ödemeyenler ile teminatını süresinde vermeyenler veya eksilen teminatını süresinde tamamlamayanların, kira sözleşmesinin feshine ya da satış işleminin iptaline belediye encümenince karar verilir.” düzenlemesi, ilgili maddenin ikinci fıkrasında da “Kira sözleşmesinin feshine ya da satış işleminin iptaline karar verilenler, bu kararın kendilerine tebliğinden itibaren işyerlerini otuz gün içinde tahliye etmeye mecburdur. Bu süre sonunda tahliye edilmeyen yerler, belediye zabıtası tarafından tahliye ettirilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıdaki açıklamalar sonucunda Hal Müdürlüğü Bünyesinde bulunan Bayrampaşa ve Ataşehir Hallerinde, İdarenin yazılı uyarısına rağmen kira bedellerini zamanında ödemeyenlere ilişkin belediye encümenince kira sözleşmelerinin feshine ilişkin bir karar alınmadığı, encümen kararı olmaması nedeniyle tahliye işlemlerinin gerçekleştirilemediği ve tahliyesi sağlanmayan işyerlerinin faaliyetlerine hali hazırda devam ettikleri tespit edilmiş olup, bu işyerlerinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre kiralanması uygulamasının yerine getirilmesi gerekmektedir.

Söz konusu bulguya 2016 ve 2017 yılları Sayıştay Denetim Raporunda da yer verilmiş ancak söz konusu mevzuata aykırı uygulamanın Bayrampaşa ve Ataşehir Hallerinde birikmiş kira borcu olan işyeri sayısı azalmasına karşın 2018 yılında da devam ettiği tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; “Belediyemizce başlattığımız çalışma neticesinde kira bedelini ödeyemeyen işyeri sayısı azalmaya devam etmekte olup, 2019 yılı sonu itibari ile halimizdeki işyeri kira bedellerinin tamamının zamanında tahsil edilmesi ve sürecin bu şekilde sürdürülmesi planlanmaktadır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi tarafından Bayrampaşa ve Ataşehir Hallerinde kira bedelini ödeyemeyen işyeri sayısının azaltılmaya devam edildiği ve 2019 yılsonu itibariyle

söz konusu hatalı uygulamanın tamamen ortadan kaldırılacağı belirtilmiş olup bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.