Büyükşehir Belediye Meclisi Kararı ile Belediye Başkanına; GASKİ Genel Müdürlüğünün elektrik maliyetlerini karşılaşmak üzere yurtiçi kredi kullanımı için garantörlük yetkisi, Yerel Yönetimler Çevre Geliştirme Alt Projesi kapsamında yurtdışı kredi kullanımı için kefalet yetkisi verildiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Borçlanma” başlıklı 68’inci maddesinde, “… d) Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerin, faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarı, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamaz. Bu miktar büyükşehir belediyeleri için bir buçuk kat olarak uygulanır.

e) Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketler, en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarının yılı içinde toplam yüzde onunu geçmeyen iç borçlanmayı belediye meclisinin kararı; yüzde onunu geçen iç borçlanma için ise meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ve İçişleri Bakanlığının onayı ile yapabilir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Yapılan incelemede, 09.01.2023 tarih ve 3 sayılı Belediye Meclisi Kararında; GASKİ Genel Müdürlüğünün elektrik maliyetlerini karşılamak için Enerjisa Toroslar Elektrik Perakende Satış AŞ, Akedaş Elektrik Perakende Satış AŞ, Meram Elektrik Enerjisi Toptan

Satış AŞ ve TEİAŞ Bölge Müdürlüklerine ödemek üzere İller Bankası AŞ, Kamu Bankaları veya Özel Bankalardan nakdi ya da gayri nakdi 400.000.000,00 TL kredi kullanılmasına ihtiyaç doğduğu, borçlanma yapılabilmesi ve Genel Müdürlüğün diğer hizmetlerinde kullanılabilmesi adına,

10.07.2023 tarih ve 379 sayılı Belediye Meclisi kararında; GASKİ Genel Müdürlüğün elektrik maliyetlerini karşılamak üzere Enerjisa Toroslar Elektrik Perakende Satış AŞ için 150.000.000,00 TL, Akedaş Elektrik Perakende Satış AŞ için 160.000.000,00 TL, Meram Elektrik Enerjisi Toptan Satış AŞ için 65.000.000,00 TL ödenmek üzere, İller Bankası AŞ'den toplamda 375.000.000,00 TL nakdi kredi kullanılmasına ihtiyaç duyulduğundan borçlanma yapılabilmesi adına,

10.04.2023 tarih ve 109 sayılı Belediye Meclisi kararında ise, Gaziantep Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’nce Banka’dan 1.500.000.000,00 Japon Yeni tutarında kredi alınmasıyla ilgili Alt Kredi Anlaşması ve ekleri ile diğer gerekli belgeleri müşterek borçlu ve müteselsil kefil sıfatı ile imzalamaya ve kredinin kullanılması ve kredi için her türlü iş ve işlemleri müşterek borçlu ve müteselsil kefil sıfatı ile yapmak üzere, Büyükşehir Belediye Başkanına yetki verildiği ifade edilmiştir.

Ayrıca diğer bazı meclis kararlarında da iştiraklerine kefil olunmasının yolunun açıldığı görülmektedir. (Örneğin 12.06.2023 tarih ve 298 sayılı karar)

Garantörlük ve kefalet kavramları birbirine benzese de farklı yönleri bulunmaktadır. Özetle belirtmek gerekirse; kefalette kefilin borcu asıl borca bağlıdır ve rücu hakkı söz konusudur. Oysa garantörlükte garantör olanın borcu asıl borçlunun borcundan bağımsızdır ve rücu hakkı yoktur. Dolayısıyla kefalette dolaylı yoldan bir borçlanma var iken, garantörlük direkt borçlanma ile sonuçlanmaktadır.

Kamu idaresi cevabında, bulguda tespit edilen hususlara dikkat edileceği ifade edilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri ve açıklamalar doğrultusunda, belediyelerin hangi şartlarla borçlanacağı 5393 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinde sayılmış olup, garantörlük ya da kefalet yoluyla borçlanma bu hükümler arasında yer almadığından, Belediye Meclisi Kararı ile Kurumun GASKİ'ye garantör ya da kefil olmasının mevzuata aykırılık teşkil ettiği değerlendirilmektedir.