Belediye tarafından parasal limitlerin altında kalmak amacıyla mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinden kısımlara bölünerek açık ihale usulü yerine doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirilenler olduğu görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun “Temel İlkeler” başlıklı 5'inci maddesinde, idarelerin bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu, eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği, açık ihale usulü ile belli istekliler arasında ihale usulünün temel usuller olduğu belirtilmiş olup diğer usullerin Kanun’da belirtilen özel hallerde kullanılabileceği ifade edilmiştir.

Kanun’un “Doğrudan Temin” başlıklı 22'nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde ise;

“Büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idarelerin onbeş milyar, diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirasını aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.” hükümleri yer almaktadır.

Kanun’da yer alan eşik değerler ve parasal limitlerin 01.02.2023 tarihinden itibaren uygulanması ile ilgili olarak, 25.01.2023 tarihli ve 32084 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2023/1 numaralı Kamu İhale Tebliği'nde, 2023 yılında büyükşehir sınırı dâhilinde bulunan idareler için doğrudan temin limiti 431.810,00 (KDV Hariç) TL olarak belirlenmiştir. Buna göre büyükşehir sınırı dâhilinde bulunan idareler, 431.810,00 (KDV Hariç) TL altındaki ihtiyaçları için ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin yöntemine başvurabileceklerdir.

Yapılan incelemede, Belediye tarafından 2023 yılı içerisinde aynı mahiyette, aynı harcama birimi tarafından, birbirlerine çok yakın tarihlerde yapılan alımların 4734 sayılı Kanun'da belirtilen temel ihale usulleri yerine Kanun'da özel alım usulü olarak belirtilen doğrudan temin yöntemi ile kısımlara bölünerek gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

Parasal limitlerin altında kalmak amacıyla kısımlara bölünerek doğrudan temin yöntemi ile gerçekleştirilen işlere aşağıdaki tabloda örnekler verilmiştir.

‌Tablo 9 : Kısımlara Bölünerek Doğrudan Temin Yöntemi ile Gerçekleştirilen İşler

“Hayvan Barınağı Yapımı” amacıyla mal alımı kısımlara bölünerek toplamda 982.674,60 TL, “Beton Kilit Parke Yapımı” amacıyla mal alımı kısımlara bölünerek toplamda 1.803.744,79 TL., “Andezit ve Bordür Alımı” amacıyla mal alımı kısımlara bölünerek toplamda 1.149.650,00 TL harcama yapıldığı tespit edilmiştir.

İdare cevabında bulgu konusuna iştirak edildiği, belediye faaliyet alanlarının genişlemesi, gelirlerinin az olması, nakdi sıkıntılarının var olması, iş makinaları, taşıtlar ve dayanıklı demirbaşların standart olmayışı nedenleriyle bazı mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin bölünerek temin edilme yoluna gidildiği, konu ile ilgili olarak ilgili harcama yetkilileri ve belge düzenleyicilerin yazılı olarak bilgilendirileceği, 4734 ve 4735 Sayılı Kanunların gereğinin yapılmasının sağlanacağı belirtilmiştir.

Sonuç itibarıyla; 4734 sayılı Kanun'un 19'uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyaçların, Kanun'un 22'nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle aynı Kanun'un 22'nci maddesinin (d) bendine göre temini, 4734 sayılı Kanun'un temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiğinden, Kanunun temel ilkelerine dikkat edilmesi gerekmektedir.