Belediye'de çalışan ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan sözleşmeli personele ödenen sosyal denge tazminatlarının sigorta primine tabi tutulmadığı ve bu suretle ilgili tazminatlara ilişkin işveren sigorta prim paylarının Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmediği tespit edilmiştir.

Mezkûr Kanunda hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması bakımından, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olacakları belirtilmiştir. Sözleşmeli personel de ilgili bende göre sigortalı sayılmaktadır.

Kanun’un ‘Prime esas kazançlar’ başlıklı 80 inci maddesinde sözleşmeli personele ödenen ücret, prim, ikramiye gibi kalemlerin sigorta primine esas kazanca dâhil edileceği belirtilmiştir.

Yine Kanun’un 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, sözleşmeli personelin sigorta primine esas kazancına dâhil edilmeyecek istisnalar sayılmış ve bahsi geçen istisnalar arasında sosyal denge tazminatlarının yer almadığı görülmüştür. İlgili fıkranın (c) bendinde, belirtilen istisnalar dışındaki tüm ödemelerin ve ayni yardım yerine geçmek üzere yapılacak nakdi ödemelerin prime esas kazanca tabi tutulacağı, diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnaların bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, Belediye'de çalışan sözleşmeli personele, yetkili sendika ile imzalanan sözleşmeye binaen ödenen sosyal denge tazminatının sigorta primine tabi tutulması ve bu ödemelere ilişkin işveren paylarının SGK’ya ödenmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak yukarıda anlatılan hatadan dolayı 2018 yılı faaliyet sonuçları tablosunda yer alan giderler hesabının yaklaşık 420.000,00-TL eksik olduğu tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; Sözleşmeli personelin işçi statüsünde olmadığı, bu kişilerin 5510 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılması gerektiği belirtilmiştir. Yine cevapta, Sosyal denge tazminatlarının ek ödeme mahiyetinde olduğu ve "Mahalli İdare Sözleşmeli Personel Ücret Tavanları" konulu Hazine ve Maliye Bakanlığı Genelgelerinde ek ödemelerin prime tabi tutulmayacağının belirtildiği açıklanmıştır.

Sonuç olarak İçişleri Bakanlığının 31.10.2005 tarih ve B050MAH0710001/11493 sayılı Genelgesi'nin 7'nci maddesinde, "5393 sayılı Kanunun 49 uncu maddesinin beşinci fıkrasında, sözleşmeli personel hakkında bu Kanunla düzenlenmeyen hususlarda vize şartı aranmaksızın 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edilenler hakkındaki hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edileceklere ilişkin esas ve usulleri düzenleyen 06.06.1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile 10 uncu ve 11 nci maddelerinden ise, sözleşmeli personelin 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine tabi olacakları anlaşılmaktadır. Bu itibarla, yapılacak sözleşmelerde, sözleşmeli personelin Sosyal Sigortalar Kurumu dışında bir sosyal güvenlik kuruluşu ile ilişkilendirilmesi yönünde herhangi bir hükme yer verilmeyecektir." denilerek belediye sözleşmeli personelinin, eskiden 506 sayılı Kanuna ve değişen düzenleme neticesinde 5510 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olarak sigortalı olacağı belirtilmiştir. Nitekim Balıkesir Büyükşehir Belediyesi sözleşmeli personelinin SGK prim kesintileri incelendiğinde de bu minvalde işlem yapıldığı görülmüştür. Bu nedenle kamu idaresi cevabında yer verilen "bu kişilerin 5510 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılması gerektiği" iddiası yerinde görülmemiştir.

Sözleşmeli personele ödenen sosyal denge tazminatının "Mahalli İdare Sözleşmeli Personel Ücret Tavanları" konulu Hazine ve Maliye Bakanlığı Genelgelerinde yer alan, ek ödemelerin SGK primine tabi olmadığı hükmüne binaen prime tabi tutulmadığı belirtilmişse de, söz konusu genelgelerde bahsedilen 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrasına göre ödenen ek ödemelerdir ve aynı Kararnamenin ek 15’inci maddesine dayanılarak ödenen bulgu konusu sosyal denge tazminatları ile alakası

bulunmamaktadır. Nitekim Sayıştay Temyiz Kurulu Kararlarında (08.03.2016 tarih ve 41625 tutanak no) da “375 sayılı KHK'nın ek 15'inci maddesine istinaden belediyelerde yıllık sözleşmeyle istihdam edilen sözleşmeli personele ödenecek sosyal denge tazminatları üzerinden de, bu ödemeler üzerinden sigorta prim kesintisi yapılmayacağına ilişkin herhangi bir Kanun hükmü bulunmadığından, sigorta prim kesintisi yapılması gerekmektedir.” denilerek, söz konusu ödemelerin sigorta primine tabi tutulması gerektiği açıklanmıştır.

Bu itibarla, bulgumuz doğrultusunda işlem yapılmasının gerekli olduğu değerlendirilmiştir.