Üniversite tarafından kiraya verilen taşınmazların kira tahakkukuna ilişkin yapılan muhasebe kayıtlarında, hatalı kayıtlar gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

27.12.2014 tarihli ve 29218 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezî Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’nın niteliğini düzenleyen 51’inci maddesinde, anılan hesabın mevzuatı gereğince gelir olarak tahakkuk ettirilen vergi gelirleri, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri, alınan bağış ve yardımlar ile diğer gelirler, duran varlıklar ana hesap grubu içindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ile bunlardan yapılan tahsilat ve terkinlerin izlenmesi için kullanılacağı; anılan Yönetmeliğin “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 52’nci maddesinde, bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tahsili gereken tutarların bu hesaba, bir yıldan daha uzun sürede tahsili gereken

tutarlar ise duran varlıklar ana hesap grubunda yer alan gelirlerden alacaklar hesabına kaydedilerek izleneceği; “Hesabın İşleyişi” başlıklı 53’üncü maddesinde ise, duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan faaliyet dönemi sonunda vadesi bir yılın altına inenlerin 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’na borç, 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’na alacak kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Mezkûr Yönetmeliğin 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’nın niteliğini düzenleyen 138’inci maddesinde, anılan hesabın mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen ve bir yıldan daha uzun bir sürede tahsili gereken gelirlerden alacakların izlenmesi için kullanılacağı, ilgili Yönetmeliğin “Hesabın işleyişi” başlıklı 139’uncu maddesinde ise, gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inen tutarlar 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’na alacak, 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’na borç kaydedileceği düzenlenmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, Üniversitenin taşınmaz satışı veya taşınmazlarını kiraya verme gibi teşebbüs ve mülkiyet geliri elde edecekleri işlemlerini söz konusu gelirlerin tahsil sürelerine göre mali tablolarda tahakkuk ettirmeleri gerektiği; dolayısıyla tahsil süresi 1 yılın altında olan teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinin 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’nda, tahsil süresi 1 yıldan daha uzun olan teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinin 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’nda izlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Ayrıca 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’nda tahakkuk ettirilen uzun vadeli teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinden, tahsil süresi 1 yılın altına inen tutarların dönem sonlarında dönemsellik ilkesi gereği kısa vadeli 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’na aktarılması gerekmektedir.

Üniversitenin taşınmazlarına ilişkin kiralama dosyaları ve muhasebe kayıtları incelendiğinde, 2022 yılı hesap dönemi sonunda 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’nda takibi yapılan teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinden tahsil süresi bir yılın altına inen tutarların 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’na aktarılmadığı görülmüştür. 2022 hesap yılı içinde “Açıklama: 2021 yılı devri sonrasında 220'li kodların 120'ye dönmediği anlaşılmış olup, mevcut alacak dosyası kapatılıp yenisi açılacaktır.” ibaresiyle 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’ndaki tahsil süresi 1 yılın altında kalan tutarlar, kısa vadeli hesap olan 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’na aktarılmadığı için söz konusu kira alacaklarına ilişkin tahakkukların 630 Giderler Hesabı ile kapatılarak yeniden kira alacaklarına ilişkin tahakkuk kayıtları yapıldığı görülmüştür.

Söz konusu teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinin tahakkukuna ilişkin yapılan bu hatalı kayıtlar neticesinde, 2022 yılı ile ilişiği olmayan ve ilgili dönemin giderini oluşturmayan

5.293.309,26 TL’lik tutar 2022 yılı 630 Giderler Hesabı’nda dönem gideri olarak mali tablolara yansıtılmış olmaktadır. Oysa tahsil süresi 1 yılın altına düşen teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinin, kısa vadeli alacakların izlendiği 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı’na aktarılması gerekmektedir.

Üniversite, bulguda tespit edilen hususların Bütünleşik Kamu Mali Yönetim Bilişim Sistemi içerisinde otomatik olarak kayıt edilmesi gerektiğini, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü ile yapılan yazışmalarda alacak dosyalarında manuel güncelleme yapılarak sorunun çözülebileceğini belirtmiş ve bazı alacak dosyalarını 10.05.2023 tarih 11381, 11420 sayılı ve 24.05.2023 tarih ve 12254 sayılı muhasebe işlem fişleri ilgili hesaplara aktardığını ifade etmiştir.