İdare tarafından yürütülen bazı yapım işlerinde, bir teknik elemanın tam zamanlı olarak şantiye şefliği yaparken aynı zamanda başka bir işin şantiye şefliğini de üstlendiği ayrıca yüklenici firma sahibinin kendisini şantiye şefi olarak bildirdiği görülmüştür.

Şantiye Şefleri Hakkında Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde şantiye şefi; konusuna ve niteliğine göre yapım işlerini yapı müteahhidi adına yöneterek uygulayan, mühendis, mimar veya bunlara ilişkin teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip teknik personel olarak ifade edilmiştir.

Aynı Yönemelik’in “Şantiye şeflerinin çalışma usulü” başlıklı 7’nci maddesinin üçüncü fıkrasında şantiye şefinin aynı anda en fazla beş ayrı yapım işinin şantiye şefliğini üstlenebileceği ifade edilmişse de söz konusu madde yürürlükten kaldırılmış ve bu hususta değişikliğe gidilmiştir.

Söz konusu madde de daha önce kamu yatırımları ile ilgili ayrı bir düzenleme bulunmazken son yapılan değişiklikle birlikte kamu yatırımı niteliğindeki yapıların şantiye şeflerinin aynı anda başka bir işin şantiye şefliğini üstlenemeyeceği düzenlenmesi getirilmiş, diğer işlerde ise üstlenilebilecek iş miktarları sayısı yapı inşaat alanına göre yeniden belirlenmiştir. Ancak söz konusu hüküm 31.12.2023 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “İşin yürütülmesi için gerekli personel ve araçlar” başlıklı 19’uncu maddesinde aynen;

“…

(6) Yüklenici, sözleşmesine göre işyerinde bulundurulması istenen teknik personelin isimleri ile belgelerini (diploma, meslek odası kayıt belgesi, noterden alınan taahhütname) Teknik Personel Bildirimi ile birlikte yer tesliminin yapıldığı tarihten itibaren on gün içerisinde İdareye sunmak zorundadır. İdare, bu personel hakkında gerekli incelemeyi yaptıktan sonra kabul edip etmediğini on gün içinde Yükleniciye bildirir. İdare tarafından bu süre içerisinde herhangi bir bildirim yapılmadığı takdirde Teknik Personel Bildirimindeki teknik personel kabul edilmiş sayılır. Teknik personele ait bilgi ve belgelerden herhangi birinin idareye süresinde sunulmaması halinde, söz konusu personelin iş başında bulundurulmadığı kabul edilerek, verilen sürenin bitiminden sonra başlamak üzere usulüne uygun olarak bildirilmeyen her bir teknik personel için sözleşmesinde öngörülen günlük cezalar uygulanır. …” denilmektedir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sözleşmenin yürütülmesinde çalıştırılacak teknik personel” başlıklı 48’inci maddesinin ikinci fıkrasında ise teknik personelin iş programına göre işin kendi mesleğine ilişkin kısmının gerçekleştirilmesi sırasında işyerinde bulundurulması gerektiği, teknik personelin tamamının işin başlangıcından sonuna kadar iş yerinde devamlı olarak bulundurulma zorunluluğunun olmadığı ifade edilmiştir.

Tebliğ’in bu hükmünden anlaşılması gereken; işin elektrik, peyzaj veya mekanik gibi farklı bölümlerinin yürütülmesi sırasında bu alanlara ilişkin tüm teknik personelin iş başında olmasının zorunlu olmadığı bunun yerine iş programına göre teknik personelin kendisini ilgilendiren kısımlarda iş başında olması gerektiğidir.

Ancak şantiye şefi diğer teknik personelden farklı olarak inşaat ve iş organizasyonunun tamamını sağlamakla ve yönetmekle sorumlu olan kişidir. Bu nedenle şantiye şefi o yapım işinin fen ve sanat kuralarına uygun bir şekilde yerine getirilmesi amacıyla iş programının tamamında iş başında bulunması gereklidir. Tip sözleşmelerde teknik personelin iş başında bulunmadığı günlere ceza öngörülmesi ise bu amaçla düzenlenmiştir.

Yapılan incelemede; İdare tarafından ihalesi yapılan belirli bir tarih aralığında veya tamamen aynı dönemde yürütülen birçok farklı yapım işinin tamamında şantiye şefi olarak yüklenici firma sahibinin kendisini bildirdiği, yine diğer teknik personelleri birden fazla iş üzerinden görevlendirdiği görülmüştür.

Şantiye şefi ve teknik personel çalıştırmanın yükleniciler için bir maliyet unsuru olduğu da göz önüne alındığında rekabet koşullarının sağlanabilmesi adına sözleşme öncesi düzenlemelerin sözleşmenin uygulanması sırasında aynen korunması gerekmektedir. Bu şekilde yüklenici firma şantiye şefi istihdam etmeyerek veya aynı personeli birden fazla işte bildirerek kendine maliyet avantajı da sağlamaktadır. Fiilen gerçekleştirilecek işin koşularının aynı olması rekabet, saydamlık, ihtiyaçların uygun şartlarla karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerinin gereğidir.

Sonuç olarak; yapım işlerinin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılabilmesi, işlerin gereği yürütülebilmesi için İdare tarafından teknik personel ile ilgili bildirimlere ve sunulması gereken diğer belgelere azami ölçüde dikkat edilmesi yine Şantiye Şefleri Hakkında Yönetmelik’te yapılan değişikliğin 31.12.2023 tarihinde yürürlüğe girdiğine dikkat ederek yeni Yönetmelik koşullarına uygun olarak kontrollerini sağlaması gerektiği değerlendirilmektedir.