Belediyenin mülki sınırları içerisinde yer alan ve 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun hükümlerinden muaf tutulan avukatlık büroları, serbest muhasebeci mali müşavirlik büroları, muayenehane ve mühendis ve mimar meslek mensuplarınca açılan bürolar gibi yerlerden emlak vergisi beyannamelerini mesken olarak verenlere iş yeri çevre temizlik vergisinin tahakkuk ettirilmediği ve emlak vergisinin tahakkukunun mesken üzerinden yapıldığı tespit edilmiştir.

A - Belediyeden Ruhsat Alma Zorunluluğu Bulunmayan İşyerlerine Çevre Temizlik Vergisi Tahakkukunun Yapılmaması

3572 sayılı Kanun hükümlerinden muaf oldukları için Belediyeden ruhsat alma zorunluluğu bulunmayan işyerlerine Çevre Temizlik Vergisi tahakkukunun yapılmadığı tespit edilmiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “4. Çevre Temizlik Vergisi” başlıklı mükerrer 44’üncü maddesinde; belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binaların çevre temizlik vergisine tabi olduğu, verginin mükellefinin, binaları kullananlar olduğu, mükellefiyetin binanın kullanımı ile başlayacağı, işyerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisinin, Kanunda belirtilen tarifeye göre alınacağı ve büyükşehirlerde % 25 artırımlı uygulanacağı, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisinin, belediyelerce binaların tarifedeki derecelere intibak ettirilmesi üzerine her yılın Ocak ayında yıllık tutarı itibarıyla tahakkuk etmiş sayılacağı, tahakkuk eden verginin, bir defaya mahsus olmak üzere, belediyelerin ilan mahallerinde bir ay süreyle topluca ilan edileceği ve iş yeri ve diğer şekilde kullanılan binalarla ilgili olarak tahakkuk eden bu verginin her yıl emlak vergisinin taksit sürelerinde ödeneceği hüküm altına alınmıştır.

3572 sayılı Kanun’un 2’nci maddesine göre avukatlık büroları, serbest muhasebeci ve mali müşavirlik hizmeti veren işyerleri, muayenehaneler, mühendis ve mimar meslek mensuplarınca açılan bürolara bu Kanun hükümlerinin uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır. İlgili kanunlarında da bu yerlerin işyeri açmak için faaliyet sahalarına göre bakanlıklar ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından faaliyetleri ile ilgili izin alacakları ve bu izin belgelerinin de işyeri açma ve çalışma ruhsatı niteliğinde olacağı belirtilmiştir.

Uygulamada iş yerleri için çevre temizlik vergisi mükellefiyetleri Belediyeye iş yeri açma ve çalışma ruhsatı almak için yapılan başvuruda oluşturulmaktadır. Yukarıda bahsi geçen ve iş yeri açma ve çalışma ruhsatından muaf olan iş yerleri için ise çevre temizlik vergisi mükellefiyeti oluşturulamamaktadır.

Sonuç olarak, bu durumun önüne geçebilmek adına mükellefiyet tespiti amacı ile gerekli çalışmaların yapılarak bahsi geçen işyerleri için çevre temizlik vergisi tahakkuklarının mevzuata uygun olarak yapılması gerekmektedir.

B - Belediyeden Ruhsat Alma Zorunluluğu Bulunmayan İşyerlerine Emlak Vergisi Tahakkukunun Mesken Üzerinden Yapılması

3572 sayılı Kanun hükümlerinden muaf oldukları için Belediyeden ruhsat alma zorunluluğu bulunmayan işyerlerine emlak vergisi tahakkukunun mesken üzerinden yapıldığı tespit edilmiştir.

1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun bina vergisine ilişkin “Mükellef” başlıklı 3’üncü maddesinde; Bina Vergisini, binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edenlerin ödeyeceği, “Nispet” başlıklı 8’inci maddesinde ise; bina vergisinin oranının meskenlerde binde bir, diğer binalarda ise binde iki olduğu, bu oranların, 5216 sayılı Kanun’un uygulandığı büyük şehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde %100 artırımlı uygulanacağı ifade edilmiştir.

Aynı Kanun’un “Vergi değerini tadil eden sebepler” başlıklı 33’üncü maddesinin üçüncü bendinde ise bir binanın kullanış tarzının tamamen değiştirilmesi veya bir binanın ikamete mahsus mahallerinden bir kısmının dükkan, mağaza, depo gibi ticaret ve sanat icrasına mahsus mahaller haline kalbedilmesinin vergi değerini tadil eden sebeplerden biri olduğu, bu hükmün uygulanmasında bir apartmanın her dairesinin bir bina sayılacağı ve tadil sebebinin, yalnız kullanış tarzı tamamen veya kısmen değiştirilen daire için geçerli olacağı ifade edilmiştir.

Emlak vergisi, mükelleflerin beyannameleri esas alınarak tahakkuk ve tahsil edilmektedir. Kanun’un “Bildirim verme süresi” başlıklı 23’üncü maddesine göre aynı Kanun’un 33’üncü maddesinde sayılan hususlar nedeniyle vergi değerinde değişiklik yapılmasının gerekmesi halinde emlak vergisi bildirimi verilmesinin zorunlu olduğu belirtilmiştir.

İş yerleri için emlak vergisi mükellefiyeti Belediyeye iş yeri açma ve çalışma ruhsatı almak için başvuruda bulunulduğunda otomatik olarak oluşturulmaktadır. Yukarıda bahsi geçen ve iş yeri açma ve çalışma ruhsatından muaf olan iş yerlerinin mükellefiyetleri ise vermiş oldukları emlak vergisi beyannamesinde belirtmiş oldukları bina kullanım şekli üzerinden oluşturulmaktadır.

Bu kapsamda Belediye sınırları içerisinde yer alan bazı avukatlık büroları, serbest muhasebeci ve mali müşavirlik hizmeti veren işyerleri, tabipler, mimar ve mühendisler gibi meslek gruplarının iş yeri olarak kullandıkları binaların emlak vergisinin mesken üzerinden tahakkuk ve tahsil edildiği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, emlak vergisinin mevzuata uygun olarak tahakkuk ve tahsilinin sağlanması gerekmektedir.

Kamu idaresince, Vergi Dairesi Müdürlüklerinin vergi mahremiyeti gerekçesi ile mükellef bilgilerini vermediği, emlak vergisi kayıtlarında yer alan işyeri adreslerine yoklama yapılarak çevre temizlik vergisi, ilan ve reklam vergisi, eğlence vergisi kayıtlarının oluşturulduğu ifade edilmiştir.