Belediyenin mal alımı ihalelerinin incelenmesi neticesinde, iş artışlarına ilişkin gerekçe raporlarının yeterli düzeyde açıklayıcı olmadığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” denilmektedir.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 24’üncü maddesinde;

“Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş;

  1. Sözleşmeye esas proje içinde kalması,

  2. İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,

Şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin

% 10'una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20 'sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.

Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, Bakanlar Kurulu bu oranı sözleşme bazında % 40 'a kadar artırmaya yetkilidir. …”

Hükmüne yer verilmiştir.

Buna göre, ilave işlerin aynı sözleşme kapsamında aynı yükleniciye yaptırılabilmesi için iş artışının başlangıçta öngörülemeyen nedenlere dayalı olarak ortaya çıkması, artışa konu işlerin yapılmasında zorunluluk bulunması, ilave işlerin idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması ve yasal sınırlar dâhilindeki iş artışlarının işin tamamlanması amacıyla yaptırılması gerekir.

Yapılan incelemede; Muhtarlık İşleri Daire Başkanlığı tarafından yapılan mal alımlarının çok büyük bir kısmında iş artışına gidildiği, artışa ilişkin gerekçe raporlarında yer alan dayanaklardan bazılarının; sair nedenler ve iş yoğunluğundaki artışlar gibi soyut ifadelerden oluştuğu görülmüştür.

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerine göre iş artışlarının öngörülmeyen durumlar nedeniyle gerekli görülmesi ön şarttır. Öngörülmeyen durumların ise gerekçe raporunda açıkça ve dayanaklarıyla birlikte açıklanması zaruridir. Bir başka deyişle artışa konu ihtiyacın tam anlamıyla ne olduğu gerekçeli rapor ile izah edilmesi gerekmektedir. Anılan Daire Başkanlığının neredeyse tüm mal alımlarında iş artışına gitmesi, öngörülemeyen durumların ortaya çıkmasından ziyade mal alım süreçlerinin plansız bir şekilde yürütüldüğü izlenimini vermektedir.

Bu itibarla, yürütülecek bütün alım süreçlerinde kurumsal bir organizasyon ve kamu idaresi olmanın gereği olarak plan ve programlara dayalı şekilde hareket edilmesi, yapılan alımlarda iş artışı uygulamasına Kanunda öngörülen çerçevede gerçek bir ihtiyacın ortaya çıkması durumunda ve zorunlu hallerde başvurulması gerekmektedir.

Sonuç olarak, iş artışı uygulamasına ilgili mevzuat kapsamında uygun şartların oluşması ve zorunlu hallerde başvurulması, iş artışına başvurulduğu durumlarda düzenlenecek gerekçe raporlarının gerçek durumu yansıtacak şekilde detaylı, açık ve anlaşılabilir şekilde düzenlenmesi önem arz etmektedir.

Kararla ilgili sorunuz mu var?