Doğrudan temin yöntemiyle yapılan alımlarda mal, hizmet ve yapım işlerine ilişkin işin niteliklerinin gösterilmediği ve bazı alımlarda yasaklılık sorgulamasının yapılmadığı tespit edilmiştir.

1. Yasaklılık Sorgulamasının Yapılmaması

   
   

   Bazı müdürlüklerin, doğrudan teminle yaptıkları alımlarda yasaklılık sorgulaması yapmadığı tespit edilmiştir.

   Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5.4’nci bendinde “4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesi uyarınca doğrudan temin yoluyla alım yapılması halinde alım yapılacak kişi ya da firmanın ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı teyit ettirilmeyecektir. Ancak, anılan Kanun’un 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen parasal limit dâhilinde

   
   

   yapılan alımlarda, alım yapılacak gerçek veya tüzel kişinin Kurumun internet sayfasındaki yasaklılar listesinde bulunup bulunmadığının kontrol edilmesi ve yasaklı olduğunun belirlenmesi durumunda, söz konusu kişiden alım yapılmaması gerekmektedir.” denilmektedir. Fakat ödeme emirleri üzerinden yapılan incelemede doğrudan teminlerde bu sorgulamanın yapılmadığı anlaşılmıştır.

   
   

2. Mal, Hizmet ve/veya Yapım İşlerine İlişkin Bazı Alımlarda, İşin Teknik Özelliklerinin Belirtilmemesi

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 22.1.1.2’nci bendinde:

“Söz konusu hükümler uyarınca anılan maddede belirtilen nitelikteki ihtiyaçların karşılanmasında kolaylık sağlanması amaçlanmış olmakla birlikte, ihtiyacın niteliğine göre, ilan yapılması, teminat alınması, ihale komisyonu kurulması, isteklilerde belirli yeterlik kriterlerinin aranması ile şartname ve sözleşme düzenlenmesi gibi hususlar idarelerin takdirindedir.” denilmektedir.

Belediyeye tanınan bu tercih hakkını sınırsız olarak kabul etmek, bütün mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin niteliklerinin belirlenmeksizin yapılabileceğini kabul etmek demektir. Burada tanınan yetki daha çok standart malzemelerin alımında getirilen bir kolaylık olarak görülmelidir. Örneğin kırtasiye veya gıda malzemelerinin standartları hemen hemen her üretici için benzerdir. Ya da tüketim süresi cari yılla sınırlı olan ve genelde tek kullanımlık tüketim malzemeleri için de teknik şartname hazırlanmasının bir faydası olmayabilmekte, hatta bazen zaman kaybına da neden olmaktadır. Ancak demirbaşlar gibi alımlarda, ya da hizmet ve özellikle yapım işlerinde işin teknik özelliklerinin gösterildiği belgelerin düzenlenmesi hem ihtiyaçların görülmesi hem de bu ihtiyaçların istenen nitelikte olup olmadığını kontrol eden komisyonların görevlerini yerine getirmesinde önem arz etmektedir.

Yapılan incelemede, bazı ödeme emri ve eki belgelerinde yapılan işe ilişkin ayırt edici teknik özelliklere yer verilmediği, genel nitelikte bir tanımlama yapıldığı, yapım işlerindeyse sadece ihtiyaç duyulan malzemenin sayıldığı, bunların teknik özellikleri veya projeleri gibi dokümanların eksik olduğu tespit edilmiştir. Yüklenicilerin teklif verirken ve işi yaparken yararlanacağı bu belgelerin eksik olması, fiyat araştırmasından işin yapılmasına kadar olan sürecin sağlıklı yürütülmemesine ve bulgunun diğer bentleriyle beraber değerlendirildiğinde rekabetin oluşmamasına neden olacağından uygulamanın mevzuata uygun olarak yürütülmesi gerekmektedir.