Yüklenici firmalara ödenen avansların hatalı olarak muhasebeleştirildiği görülmüştür. 1 seri no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde yer alan Tek Düzen Hesap

Planında, 159-Verilen Sipariş Avansları Hesabı ile ilgili olarak;

“Yurt içinden ya da yurt dışından satın alınmak üzere siparişe bağlanan stoklarla ilgili olarak yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır.

İşleyişi:

Yapılan ödemeler bu hesaba borç, malın teslimi üzerine alacak kaydedilir.” Aynı Tebliğ’de 340-Alınan Sipariş Avansları Hesabına ilişkin olarak ise;

“İşletmenin satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği tutarların izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Alıcılardan alınan avanslar bu hesabın alacağına, malın teslim edilmesi, hizmetin görülmesi halinde borcuna yazılır. .” hükümlerine yer verilmiştir.

Teslimine bir yıldan uzun zaman olan mal ve hizmetlerle ilgili alınan avansların ise 440- Alınan Sipariş Avansları Hesabında izlenecektir.

Mezkûr mevzuat hükümlerine göre, bir mal veya hizmetin işletme tarafından satın alınmasında, malın teslim alınmasından önce işletmece üçüncü kişilere ödenen avanslar 159- Verilen Sipariş Avansları Hesabına; bir mal veya hizmetin işletme tarafından teslimi durumunda ise, üçüncü kişilerden tahsil edilen avanslar 440-Alınan Sipariş Avansları Hesabına kaydedilmelidir.

Yapılan incelemede; Şirketce hasılat paylaşımı ile yaptırılmakta olan konut projelerine ilişkin olarak söz konusu konutların satışı karşılığında müşterilerinden tahsil edilen avansların 440-Alınan Sipariş Avansları Hesabında izlenmekle birlikte, müteahhitlere ödenen avansların 159-Verilen Sipariş Avansları hesabında izlemediği, bunun yerine 440-Alınan Sipariş Avansları Hesabına borç kaydı yapılarak alacak bakiyesinden düşülmek suretiyle izlediği tespit edilmiştir. Şirketin 31.12.2021 tarihi itibariyle müteahhitlere ödediği ve 159-Verilen Sipariş Avansları Hesabında izlenmesi gereken tutar 1.102.292.531,62 TL’dir.

Buna göre, KİPTAŞ’ın müteaahitlerce inşa edilen konut projelerinde kendisine devredilecek konutlar için yüklenicilere yapılan 1.102.292.531,62 TL’lik avans ödemesinin 159-Verilen Sipariş Avansları Hesabında takip edilmesi gerekirdi.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Şirket tarafından; verilen sipariş avanslarının, 2022 yılından itibaren 159-Verilen Sipariş Avansları Hesabında takip edilmekte olduğu belirtilmiştir. Ancak, verilen sipariş avanslarının hatalı muhasebeleştirilmesi nedeniyle, 2021

yılı bilançosunda 159-Verilen Sipariş Avansları Hesabı ile 440-Alınan Sipariş Avansları Hesabı 1.102.292.531,62 TL eksik tutarlarla yer almıştır.

Sonuç olarak, yüklenici firmalara ödenen avansların mevzuatta belirtilen şekilde muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.