İdare ile Belediye ve Özel İdare Çalışanları Birliği Sendikası (Bem-Bir-Sen) arasında akdedilen, yürürlük süresi 15.01.2022 - 31.12.2023 olan Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesi'ne, sözleşme konusu olmayan ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’na aykırı hükümlerin konulduğu görülmüştür.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (KHK) Ek 15'inci maddesinde; belediyelerin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebileceği, ödenebilecek aylık tutarın 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’na göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçemeyeceği ve anılan Kanun’da öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirlenebileceği hüküm altına alınmıştır.

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32'nci maddesinin birinci fıkrasında; 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı KHK’nin ek 15’inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediye başkanı arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda bahsi geçen 32'nci maddenin birinci fıkrasının devamında ise anılan sözleşmenin Kanun'un uygulanması bakımından toplu sözleşme hükümlerini doğurmayacağı ve Kamu Görevliler Hakem Kuruluna başvurulamayacağı belirtilmiştir. Bu düzenlemeye göre imzalanacak sözleşme sosyal denge ödenmesi ile ilgili olmalıdır. Sosyal denge ödemesini ilgilendirmeyen hükümler sözleşmenin konusu değildir.

Akçaabat Belediyesi ile Bem-Bir-Sen arasında imzalanan 15.01.2022- 31.12.2023 yürürlük tarihli "Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesi” nin “Sendikal çalışmalar” başlıklı 9’uncu maddesinde sendika ve sendikal çalışmalardan bahsedilmiş, “Sosyal haklar ve eğitim” başlıklı 10’uncu maddesinde sosyal haklar ve eğitime ilişkin hükümler yer almış, “Haftasonu ve tatil günleri çalışması” başlıklı 13’üncü maddesinde ise çalışma saatlerine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere, belediye başkanı ile sendika temsilcisi sadece ödenecek olan sosyal denge tazminat tutarını kanuni sınırlarda tespit etmek üzere yetkilendirilmiştir. Bunun dışında sözleşme hakkını toplu sözleşme gibi düşünmek ve sosyal denge sözleşmesine sözleşmenin konusu dışında hükümler koymak mümkün değildir. Zira, 4688 sayılı Kanun’un “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32'nci maddesinde mahalli idarelerle imzalanan sözleşmenin Kanun'un uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılamayacağı belirtilmiştir.

İdare tarafından verilen cevapta, sosyal denge tazminatı ödemesine ilişkin yapılacak sözleşmeye, sözleşme konusu olmayan hükümler konulmayacağı, akdedilecek olan ilk sosyal denge sözleşmesinin mevzuat hükümleri doğrultusunda düzenleneceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, sosyal denge tazminatı ödemesine ilişkin yapılacak sözleşmenin ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda sadece sosyal denge tazminatı limitlerini belirlemek üzere düzenlenmesi gerekmektedir.