Kurum muhasebe kayıtları üzerinde yapılan incelemelerde, 800-Bütçe Gelirleri Hesabının gerçeği yansıtmadığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü

maddesinde nakit esası; “Gelirlerin nakden veya mahsuben tahsil edildiğinde, giderlerin ise nakden veya mahsuben ödendiğinde muhasebeleştirilmesi” şeklinde tanımlanmıştır.

Yönetmelik’in 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabının niteliğini açıklayan 86’ncı maddesinde;

“(1) Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacakları ile duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan yapılan tahsilat ve terkinlerin izlenmesi için kullanılır.”,

120-Gelirlerden Alacaklar Hesabına ilişkin işlemleri açıklayan 87’nci maddesinde;

“(1) Gelirlerden alacaklar hesabına ilişkin işlemler aşağıda gösterilmiştir.

a) Gelirlerden alacakların tahakkuk işlemleri

1) İlgili servislerce tahakkuk bordroları ile ya da tahakkuk fişleri ile muhasebe birimine bildirilen gelirlerden alacak tahakkukları, düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle ilgili hesaplara alınarak tahakkuk kayıtları yapılır…”,

120-Gelirlerden Alacaklar Hesabının işleyişini açıklayan 88’inci maddesinde;

“(1) Gelirlerden alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Borç

   
   

   1. Gelir tahakkuk tutarları bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

      
      

      …

      
      

2. Alacak

   
   

   1. Bu hesapta kayıtlı alacaklardan, nakden veya mahsuben yapılan tahsilat bir taraftan bu hesaba alacak, 100-Kasa Hesabı, 102-Banka Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç; diğer taraftan 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.

…” hükümleri yer almaktadır.

Aynı Yönetmelik’in 800-Bütçe Gelirleri Hesabının niteliğini açıklayan 382’nci

maddesinde;

“ (1) Bu hesap, mevzuatı gereğince bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilatın izlenmesi için kullanılır.”,

800-Bütçe Gelirleri Hesabının işleyişini açıklayan 383’üncü maddesinde;

“ (1) Bütçe gelirleri hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Alacak

   
   

   1. Bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan her türlü tahsilat bir taraftan ilgisine göre 600-Gelirler Hesabı veya 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara alacak, 100-Kasa Hesabı, 102-Banka Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç; diğer taraftan bu hesaba alacak 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.

      …” denilmektedir.

      
      

      Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre, ilgili hesaplara alınarak tahakkuk kayıtları yapılanlardan nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarlar bir taraftan 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabına alacak, 100-Kasa Hesabı, 102-Banka Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç; diğer taraftan 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.

      Yapılan incelemelerde, yıl içinde nakden veya mahsuben gelir tahsilatı yapılan tutarların kaydedildiği 800-Bütçe Gelirleri ve 805-Gelir Yansıtma Hesaplarının dönem başında 120- Gelirlerden Alacaklar Hesabına tahakkuk kaydı yapılırken de mükerrer olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu hatalı uygulama sonucu 800-Bütçe Gelirleri Hesabı ayrıntısı aşağıdaki tabloda gösterilen toplam 6.364.922,29 TL fazla gözükmektedir.

      Tablo 8: Bütçe Gelirleri Tablosu

      
      

      Hesap	Kayıtlı Tutar	Olması Gereken	Fark
      800.01 Vergi Gelirleri	13.616.137,28	7.740.828,36	5.875.308,92
      800.03 Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri	7.047.578,65	6.662.522,06	385.056,59
      800.05 Diğer Gelirler	22.793.829,56	22.689.272,80	104.556,78
      Toplam	6.364.922,29

      
      

      Kamu idaresi cevabında; “Tespit edilen hata giderilerek, kesin hesaplar Belediye Meclisi tarafından onaylanmıştır.” denilmektedir.

      Sonuç olarak kamu idaresi tarafından verilen cevapta bulgu konusu hususa iştirak edilmekle birlikte mali tablolardaki hata ortadan kalkmadığından 2018 yılı Bütçe Hesaplarının hatalı bilgi sunduğu yönündeki değerlendirmemiz devam etmektedir.