Şirkette ticari işleme konu bir mal bulunmamasına rağmen mevcut bir taşıtın Ticari Mallar Hesabı’na kaydedildiği görülmüştür.

26/12/1992 tarih ve 21447 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 Seri No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile gertirilen düzenlemenin; bilanço usulünde defter tutan gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin faaliyet ve sonuçlarının sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tablolar aracılığı ile ilgililere sunulan bilgilerin tutarlılık ve mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerçek durumu yansıtmasının sağlanması ve işletmelerde denetimin kolaylaştırılması amacıyla yapıldığı belirtilmiştir.

Aynı Tebliğ’in V-Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları başlığında; işletmelerin, muhasebe sistemlerini tekdüzen hesap çerçevesi ve hesap planı doğrultusunda kurmak zorunda olduğunu ve hesapların çalışmasının hesap planı açıklamalarında belirtildiği gibi gerçekleşmesi gerektiğini belirtmiştir. Tebliğ’in C-Hesap Planı Açıklamaları ile 153 Ticari Mallar başlığında ise hesabın; herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile işletmeye alınan emtia ve benzeri kalemlerin bu hesapta yer alacağı belirtilmiştir. Hesabın işleyişinde de; satın alınan ticari mallar (emtia) maliyet bedeli ile bu hesaba borç, satılması veya herhangi bir nedenle ambardan çekilmesinde ise maliyet bedeli ile alacak kaydedileceği belirtilmiştir.

Vergi Usul Kanunu’nun “Özel usulsüzlükler ve cezaları” başlıklı 353'üncü maddesinde; bu Kanuna göre belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ve kullanılmasına ilişkin kural ve standartlara uymayanlara 250.000.000 (40.000 TL) lira özel usulsüzlük cezasının kesileceği belirtilmiştir.

Yapılan incelemede, şirketin bir personel şirketi olmasına ve şirkette ticari işleme konu bir mal (emtia) mevcut olmamasına rağmen, 2010 model ford çift kabin transit kamyonetin ticari mallar hesabında takip edildiği görülmüştür. Ayrıca mevcut aracın satılması sonucu 621 Satılan Ticari Malların Maliyeti Hesabı kullanılmış ve 370.000,00 TL bu hesapta izlenmiştir. Dolayısıyla Taşıtlar Hesabı’nda takip edilmesi gerekirken 153 Ticari Mallar ve 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti hesaplarının kullanılması sebebiyle bilanço, mizan ve gelir tablosu bu tabloların kullanıcılarına hatalı bilgi üretmiştir.

İdare cevabında, Şirketin deftere ve tablolara yapacağı kayıtları tek düzen hesap planına uygun düzenleyeceğini belirtmiştir.

Sonuç olarak, işletmenin özel usulsüzlük cezasına muhatap olmaması ve ayrıca faaliyet ve sonuçlarının sağlıklı ve güvenilir bilgi üretmesi açısından deftere ve tablolara yapılacak kayıtların tek düzen hesap planına uygun olması gerekmektedir.