Yükseköğretim Kurulu; Mevlana değişim programı, Farabi değişim programı, 100/2000 YÖK doktora bursu, yabancı uyruklu öğrencilere burs, YÖK destek bursu, proje tabanlı uluslararası değişim programı, YÖK Türkoloji bursu, yurt dışı araştırma bursları, YÖK-yabancı dil eğitim bursu ve öğretim üyesi yetiştirme programı (ÖYP) kapsamında Yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları ile öğrencilere burs ve destek vermektedir. Bu burs ve desteklerle ilgili üniversitelere kaynak aktarmakta ve üniversiteler de hak sahiplerine ödeme yapmaktadır.

Yükseköğretim Kurumları Arasındaki Öğrenci ve Öğretim Üyesi Değişim Programına İlişkin Yönetmeliği'nin 34'üncü maddesine göre, Yükseköğretim kurumlarının değişime ilişkin taleplerini Yüksek Öğretim Kurulu’na ilettikleri ve protokollerinde yer alan programa katılabilecek öğrenci ve öğretim üyelerinin sayıları ile değişim sürelerini dikkate alarak oluşturdukları talepleri, ilgili yükseköğretim kurumunun toplam öğrenci ve öğretim üyesi sayısı, ilgili kurumun ikili Farabi Değişim Programı protokolleri, bu protokollerde yer alan

toplam değişim kontenjanları ile bir önceki yıla ilişkin değişim talebi ve gerçekleşen değişim oranlarının dikkate alınarak Yüksek Öğretim Kurulu tarafından değerlendirileceği, değerlendirme sonucunda belirlenen tutarların, Yürütme Kurulu kararı ile yükseköğretim kurumları hesaplarına aktarılacağı ifade edilmiştir.

2020 yılı Bütçe Kanunu'nun “Bazı Ödeneklerin Kullanımına ve Harcamalara İlişkin Esaslar” başlıklı (E) Cetveli'nin 64' üncü maddesinin (a) bendinde; denetim, kontrol ve performans ölçümü ile ilgili olarak merkezi istatistik veri tabanının kurulması öngörülmekte ve son fıkrada da desteklerin harcanması ile ilgili sınırlamalar getirilmektedir.

Söz konusu burs ve desteklerle ilgili üniversitelerden sadece genel bilgi alındığı, hatta bazı üniversitelerden bu bilgi akışında aksaklıklar olduğu görülmüştür. Burs ve desteklerle ilgili üniversitelerce sağlanan bilgilerin kontrol edilemediği anlaşılmıştır. Şöyle ki, destek burslarından üniversitelerce iade edilenlerin kontrol ve takip veri tabanı olmadığı ve iade edilen tutarların mahiyeti bilinmediği için Yükseköğretim Kurulu tarafından emanet hesaplarda tutulduğu anlaşılmaktadır.

Kurumun 2020 yılı mali tablolarında, destek burslarından üniversitelerce iade edilen tutarların oldukça yüksek olması kurulan burs takip sisteminin tam etkin çalışmadığını göstermektedir.

Kamu idaresi cevabında, bursları takip sisteminin kurulduğu ve 17/02/2020 tarihinde sistemin çalışmaya başladığı belirtilmiştir.

İdare cevabında burs takip sisteminin kurulduğu ifade edilmekle birlikte, Kurumun 2020 yılı mali tablolarında üniversitelerce iade edilen ve 600 Gelir hesabına kaydedilen tutar 16.693.348,07 TL ve mahiyeti belli olmadığı için 333.99.99 numaralı emanet hesabına kayıtlı yaklaşık 18.840. 082,99 TL olmak üzere toplam 35.533.431.10 TL iade edilmiş görünmektedir. Bu iade tutarları kurulduğu ifade edilen sistemin tam etkin çalışmadığı göstermektedir.

Bu nedenlerle, 2018 ve 2019 yılı Sayıştay denetim raporlarında da yer verilen tüm burs ve desteklerle ilgili takip, kontrol ve performans ölçümünü sağlayan merkezi veri tabanının bir an önce etkin olarak çalışır vaziyette kurulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.