Belediye sınırları içinde oluşan köpek saldırıları ve ısırmaları nedeniyle davalar açıldığı ve Belediye aleyhine sonuçlanan bu davalar neticesinde Belediye bütçesi üzerinde mali yük oluştuğu görülmüştür.

5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ile hayvanlara rahat yaşam alanı yaratmak, onlara iyi ve uygun muamele edilmesini temin etmek, hayvanların acı, ıstırap ve eziyet çekmelerine karşı en iyi şekilde korunmalarını, her türlü mağduriyetlerinin önlenmesini sağlamak amaçlanmıştır.

Kanun’un 7'nci maddesi ile belediyeler;

Sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların toplatılması, kısırlaştırılması, aşılanması, gerekli tıbbî bakımlarının yapılması ve işaretlenmesi, alındığı ortama geri bırakılması, sahiplendirilenlerinin kayıt altına alınmasıyla,

Sahipsiz hayvanları kaydederek müşahede altına almakla, gerekli tedavilerin yapılmasını, kısırlaştırıp aşılanmasını ve işaretlenmesini müteakip alındığı ortama bırakmakla,

Geçici bakımevlerine gelen hayvanların sahiplenilmesi için yerel hayvan koruma görevlileri ve gönüllü kuruluşlar ile işbirliği yapmakla,

Bölge ve mahallerindeki, özellikle köpekler ve kediler olmak üzere, sahipsiz hayvanların bakımları, aşılarının yapılması, işaretlenmesi ve kayıtlarının tutulmasının sağlanması, kısırlaştırılması, alındığı ortama geri bırakılması ve sahiplendirilmelerinin yapılması için hayvan geçici bakımevlerine gönderilmesi gibi yapılan tüm faaliyetlerde yerel hayvan koruma görevlileri ve gönüllü kuruluşlar ile belediye veteriner hekimlerinin koordinasyonunun sağlanmasıyla sorumlu tutulmuşlardır.

Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği’nin 7’nci maddesi de sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların toplatılması, kısırlaştırılması, aşılanması, gerekli tıbbî bakımlarının yapılması, işaretlenmesi ve alındığı ortama geri bırakılması, sahiplendirilenlerin kayıt altına alınmasıyla ilgili hususlarda belediyeleri gerekli tedbirleri almakla yükümlü kılmıştır.

Bu düzenlemeler çerçevesinde belediyelerin veteriner işleri müdürlükleri, sokak hayvanları için “Kısırlaştır, Aşıla ve Yerinde Yaşat” çalışması yapmak zorunda kalmakta; belediye sınırları içinde yaşayan ilçe sakinlerinin maruz kaldığı hayvan saldırıları ve ısırmalarda etkin mücadele sağlayamamaktadır. Sokak hayvanlarının kısırlaştırılması, aşılanması ve rehabilite edilmelerinden sonra “alındıkları ortama” yani sokağa salıverilmeleri bir kanun hükmü olduğu için belediyelerin bu hayvanları alıkoyma yetkileri bulunmamaktadır.

Sahipsiz sokak hayvanları sorunu belediyelerin en önemli sosyal sorunlarından biri haline gelmiştir. Bu sorunla baş etmede artan köpek popülasyonunun dengelenmesi, mevcut Kanun’daki eksikliklerin (alındığı ortama bırakılması yerine kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği içinde uygun ortama bırakılması gibi) giderilmesi, hayvan severlere de yerel yönetimler gibi sorumluluk yüklenmesi, hayvan edinilmesi ve salıverilmesini disiplin altına alıcı önlemler alınması zorunluluğu doğduğu müşahede edilmiştir. Büyükşehir Belediyesi Veteriner İşleri Şube Müdürlüğü bünyesinde bu sorunları gidermeye yönelik çalışmalar yürütülmekle beraber il düzeyinde bütüncül bir mücadele olmadığı için yetersiz kalındığı görülmüştür. Yapılan denetimde sahipsiz sokak köpeği saldırısı ve ısırma vakalarından dolayı Büyükşehir Belediyesine davalar açıldığı; yalnızca 2022 ve 2023 esas tarihli davalar neticesinde 31.12.2023 tarihine kadar yaklaşık 540.000,00-TL tazminat ve 100.000,00-TL vekalet ücretinin belediye tarafından ödendiği görülmüştür.

Ayrıca vatandaşların ihbar, şikayet ve isteklerinin alındığı “Başkent 153” platformu üzerinden 2023 yılında yapılan başvuruların incelenmesi neticesinde, sahipsiz ve tehlike yaratan sokak hayvanlarının toplanması ile ilgili istek ve şikayetlerin büyük oranda Ankara Büyükşehir Belediyesinin ilgili birimlerine iletilmeksizin ilçe belediyelerine yönlendirildiği, ölü hayvanların toplanması ile ilgili isteklerin ise bir kısmının Ankara Büyükşehir Belediyesi ekiplerince yerine getirildiği fakat yine büyük bir kısmının ilçe belediyelerine yönlendirildiği, sokak hayvanları ile ilgili ihbarların büyük bir kısmına matbu cevaplar verilerek sürecin yürütüldüğü görülmüştür. Başvuru metninde “köpek” ifadesi geçen 27.000 başvurunun olduğu; bunlardan 247’sinin ortalama 180 gündür “beklemede” olduğu, konusu “Ankara Genel Sokak Hayvanları” olan 11.000 isteğin ise yalnızca %15’inin Ankara Büyükşehir Belediyesi bünyesinde işlem gördüğü ve kalan %85’inin ilçe belediyelerine yönlendirildiği tespit edilmiştir.

Sonuç olarak insanların, sürüler halinde gezen hayvanların saldırısından korunması, can güvenliğinin sağlanması ve huzur içinde yaşaması belediyenin temel görevlerindendir. Bu mücadelede gerek merkezi idare gerekse büyükşehir ve ilçe belediyeleri arasında karşılıklı iletişim, iş birliği ve koordinasyona dayalı daha etkin bir yöntem geliştirilmesi için gerekli çalışmalar yapılarak, uygulamaya konulması gerekmektedir.