01/01/2018-30/03/2019 dönemini kapsayan TÜM YEREL-SEN ile Bergama Belediyesi arasında ve 01/04/2019-31/12/2019 dönemini kapsayan BEM-BİR-SEN ile Bergama Belediyesi arasında yapılan Toplu İş Sözleşmelerinde, mevzuatta belirlenen tavan tutarın üzerinde sosyal denge tazminatı ödeneceğine dair hükümlerin konulduğu görülmüştür.

375 sayılı KHK’nın ek 15'inci maddesinde;

“(Ek: 4/4/2012-6289/33 md.) Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebilir. Sosyal denge tazminatının ödenebilecek aylık tutarı, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’na göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında anılan Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirlenir.” hükmü yer almaktadır.

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun 32'nci maddesinde;

“Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması Madde 32 – (Değişik: 4/4/2012-6289/22 md.)

27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. Bu sözleşme bu Kanunun uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılmaz ve bu kapsamda Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulamaz.

Yapılacak sözleşme, toplu sözleşme dönemi ile sınırlı olarak uygulanır ve sözleşme süresi hiçbir şekilde izleyen mahalli idareler genel seçimi tarihini geçemez. Mahalli idareler genel seçim tarihini izleyen üç ay içerisinde de toplu sözleşme dönemiyle sınırlı olmak üzere sözleşme yapılabilir. Bu sözleşmeye dayanılarak yapılan ödemeler kazanılmış hak sayılmaz.

İlgili mahalli idarenin; vadesi geçmiş vergi, sosyal güvenlik primi ile Hazine Müsteşarlığına olan borç toplamının gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin yüzde onunu aşması, ödeme süresi geçtiği halde ödenmemiş aylık ve ücret borcu bulunması veya gerçekleşen en son yıla ilişkin toplam personel giderinin, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin belediyelerde yüzde otuzunu, il özel idaresinde yüzde yirmibeşini aşması hallerinde bu madde kapsamında sözleşme yapılamaz. Sözleşmenin yapılmasından sonra

bu koşulların oluşması durumunda mevcut sözleşme kendiliğinden hükümsüz kalır.

…” hükümleri yer almaktadır.

25.08.2017 tarihli ve 30165 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2018 ve 2019 Yıllarını Kapsayan 4. Dönem Toplu Sözleşmenin dördüncü bölümünün 1'inci maddesinde;

“DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

YEREL YÖNETİM HİZMET KOLUNA İLİŞKİN TOPLU SÖZLEŞME

Sosyal denge tazminatı

Madde 1- (1) Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanun’un 32 nci maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %100'üdür. Sosyal denge tazminatının verilmesi yönünde yapılabilecek sözleşmelerde, tavan tutarı aşmamak kaydıyla ödenebilecek tazminatın aylık tutarı, görev yapılan birim ve iş hacmi, görevin önem ve güçlüğü, görev yerinin özelliği, çalışma süresi, kadro veya görev unvanı ile derecesi gibi kriterlere göre farklı olarak belirlenebilir.

…” denilmektedir.

Ancak, Bergama Belediyesinde yapılan incelemelerde; 01/01/2018-30/03/2019 dönemini kapsayan TÜM YEREL-SEN ile Bergama Belediyesi arasında ve 01/04/2019- 31/12/2019 dönemini kapsayan BEM-BİR-SEN ile Bergama Belediyesi arasında yapılan Toplu İş Sözleşmelerinde, sosyal denge tazminatının tavan tutarın üzerinde belirlendiği görülmüştür.

Kamu idaresi cevabında sosyal denge tazminatının hakem kurulu kararına uyularak aylık katsayı çarpı en yüksek memur maaş katsayı hesabına göre işlem yapılarak ödendiği belirtilmiştir.

Ancak idarede ile yetkili sendika arasında imzalanan toplu iş sözleşmeleri incelendiğinde sadece toplu sözleşme ücreti adı altında yapılan ödemelerin net tutarı yasal tavan sınırını aşmaktadır. Kaldı ki toplu sözleşme ücretine ek olarak dini bayramlarda toplu sözleşme ücreti kadar bir ödeme, ulaşım yardımı, yakacak yardımı ve eğitim yardımı

kalemleride eklenerek ödemeler yapılmıştır.

Sonuç olarak tavan tutarın üzerinde sosyal denge tazminatının ödeneceğine dair toplu iş sözleşmelerine hükümler konulması mevzuata aykırıdır.