İhale usulü ile bir bütün halinde yaptırılması gereken bazı yapım işlerinin doğrudan temin yöntemi ile parçalara ayrılarak mal ve hizmet alımları ile gerçekleştirildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında,

“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde, saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.”

“Doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesinde,

“Aşağıda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir:

1. İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi.

2. Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması.

…

d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin onbeş milyar (Doksanbinüçyüzellisekiz Türk Lirası), diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirasını (2022 için yılı için 218.395TL) aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar. … Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10 uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat

araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir” hükümlerine yer verilmiştir.

Mezkûr Kanun’un “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde,

“(Değişik: 18/4/2007-5625/5 md.) Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. İhale konusu yapım işinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Ancak, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan yapım işlerinde ön veya kesin proje üzerinden, her türlü onarım işleri ile işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya uygulamada imar ve güzergâh değişikliklerinin muhtemel olması nedenleriyle ihaleden önce uygulama projesi yapılamayan, bina işleri hariç, yapım işlerinde ise kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Bu işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımlar için anahtar teslimi götürü bedel, uygulama projesi yapılamayan kısımlarda ise her bir kalem iş için birim fiyat teklif almak suretiyle ihale yapılabilir." hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin “Doğrudan temine ilişkin açıklamalar” başlıklı 22.5.1.1’nci maddesinde,

“Bu bentte belirlenen parasal limitlere bağlı olarak yapılacak ihtiyaç teminlerinde, piyasada yapılan fiyat araştırması sonucunda öngörülen parasal limitin aşılacağının tespit edilmesi halinde, ihtiyacın Kanunun ilgili hükümlerine göre ihale yoluyla temin edilmesi gerekmektedir” denilmiştir.

22.5.1.2’nci maddesinde ise,

“Ayrıca, 4734 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle aynı Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendine göre temini, 4734 sayılı Kanun’un temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiğinden, bu yönde uygulamaların sorumluluk doğuracağı hususuna dikkat edilmesi gereklidir.” hükmüne yer verilmiştir.

Yapılan inceleme sonucunda bazı yapım işlerinin ihale usulü yerine doğrudan temin kapsamında yaptırıldığı görülmüştür. Söz konusu işlere örnek olarak, Mermerli Mahallesi'nde çeşitli sokaklarda yol bakım çalışması yapılmış, toplamda 354.760,00TL olan harcamalar aralarında 4 gün olan iki ayrı olur ile aynı firmaya yaptırılmıştır. Keza Uludere Dershanesinin zemin katına yapılan tadilatlar da yine aynı firmaya ama iki ayrı doğrudan teminle yaptırılmıştır. Önceki denetim raporunda da yer alan bu hususun aynen devam ettiği, idarenin mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde ihaleye çıkmamak için ihtiyaçlarını kısımlara böldüğü görülmüştür.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere kamu idarelerinin ihtiyaçlarını uygun şartlarda ve kaynaklarını etkili ve verimli kullanacak şekilde karşılaması, mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin doğrudan temin yöntemi yerine bir bütün olarak ihale usulü ile yaptırılması, yapım işlerinde uygulama projesi bulunan kısımlar için anahtar teslim götürü bedel teklif üzerinden, uygulama projesi olmayan kısımlar içinse birim fiyat teklif almak suretiyle ihaleye çıkılması gerekir.