İdare tarafından sürekli işçiler ile 696 sayılı KHK kapsamındaki Şirket işçileri için yıl sonlarında kıdem tazminatı karşılığı ayrılmadığı, bunun yerine yıl içerisinde tazminat ödemesi olduğu durumda ödenen tutar kadar karşılık ayrıldığı, böylelikle ihtiyatlılık ve dönemsellik kavramına aykırı işlem tesis edildiği görülmüştür.

Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımları Kapsamında İstihdam Edilen İşçilerin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesi Hakkında Yönetmelik’in “Ödeme usulü” başlıklı 8’inci maddesinde, 4734 sayılı Kanun’un 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin bu Yönetmelik hükümlerine göre tespit edilen sürelere ilişkin kıdem tazminatlarının, ilgili kamu kurum veya kuruluşunca mülga 1475 sayılı Kanun’un yürürlükte olan 14’üncü maddesi kapsamında ödeneceği ifade edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 330’uncu maddesinde, mevzuat hükümlerine göre ayrılacak uzun vadeli kıdem tazminatı karşılıklarının bu hesaba kaydedileceği; “Hesabın işleyişi” başlıklı 331’inci maddesinde ise, hesaplanan kıdem tazminatı karşılıklarının 472- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedileceği ve vadeleri bir yılın altına düşen kıdem tazminatı karşılıklarının ise 472-Kıdem Tazminatı Hesabına borç, 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak kaydedileceği ifade edilmiştir.

Mezkûr Yönetmelik’in 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 281’inci maddesinde de, bu hesabın mevzuat hükümlerine göre ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatı karşılıklarının izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere, muhasebenin temel kavramlarından olan ihtiyatlılık ve dönemsellik kavramı gereği sürekli işçiler ile 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Belediye şirketinde istihdam edilmeye başlanan işçilere ilişkin kıdem tazminatı karşılılarının ayrılarak, taşeron usulüyle istihdam edildikleri dönemler de dâhil olmak üzere, ilgili hesaplarda takip edilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, İdare tarafından yıl sonlarında ihtiyatlılık ve dönemsellik kavramı gereği ayrılması gereken kıdem tazminatı karşılıkları ayrılmadığı, bunun yerine yıl içerisinde tazminat ödemesi olduğu durumda ödenecek olan tazminat miktarı kadar karşılık ayrıldığı, böylelikle ilgili dönemlere dağıtılması gereken kıdem tazminatlarının ödenen yılın gideri olarak muhasebeleştirildiği tespit edilmiştir.

Örneğin İdare tarafından 04.02.2021 tarih ve 1553 numaralı yevmiye kaydında bir sürekli işçi personel için hesaplanan 241.905,79 TL’lik toplam kıdem tazminatı tutarı 630- Giderler Hesabının borcu karşısında 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı çalıştırılarak kaydedilmiştir. Böylelikle ilgili dönemlere dağıtılması gereken 241.905,79 TL’lik giderin tamamı 2021 yılı faaliyet dönemine yansıtılmıştır. İdare tarafından bu şekilde 2021 yılı içerisinde 112 ayrı işlemde toplam 8.807.715,16 TL’lik kıdem tazminatı karşılığı ayrılmıştır.

Sürekli işçiler ile 696 sayılı KHK kapsamında Şirkette istihdam edilen işçilerin 2021 yılına ait sadece bir yıllık kıdem tazminatı tutarının 8.757.581,67 TL, 2021 yılı sonu itibariyle toplam kıdem tazminatı tutarının 119.283.688,11 TL ve 2022 yılında emekli olması düşünülen personelin toplam kıdem tazminatının ise 6.545.934,48 TL olduğu tespit edilmiştir.

Böylelikle İdarenin 2021 yılı bilançosunda 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının 112.737.753,63 TL, 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının ise 6.545.934,48 TL olarak yer alması gerekirken, 472- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının 29.019.734,99 TL, 372- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının ise 10.638.621,27 TL olarak yer aldığı anlaşılmıştır.

İdarenin kıdem tazminatı yükümlülüğüne ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Tablo 11: Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesap Tablosu

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, 2021 yılı içerisinde kıdem tazminatı ödemesi yapılması muhtemel karşılıkların izlendiği hesap olan 372 no.lu hesaba ilgili karşılıkların ayrıldığı, 472 no.lu hesapta ise bütçe çerçevesinde gerçek durum olacak şekilde revize işlemi yapıldığı ifade edilmiştir. Ancak, İdare tarafından her ne kadar revize işlemlerinin yapıldığı ifade edilse de söz konusu işlemlere ilişkin olarak herhangi bir kanıtlayıcı belge sunulmamıştır.

Bulguda belirtilen muhasebe kayıtlarının yapılmaması nedeniyle, İdarenin 2021 yılı faaliyet sonuçları tablosunda 630-Giderler Hesabı 50.133,49 TL fazla tutarla, bilançoda 372- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 4.092.686,79 TL fazla tutarla, 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı ise 83.718.018,64 TL eksik tutarla yer almıştır.

Sonuç olarak, Belediye sürekli işçileri ile Belediye şirketinden temin edilen işçilerin kıdem tazminatı karşılıklarının dönemsellik ilkesine uygun olarak ayrılması ve bu karşılıkların mevzuatında belirtildiği şekilde muhasebe kayıtlarına alınıp mali tablolarda gösterilmesi gerekmektedir.