İdarece yapılan taşınmaz satış ihalesine ait şartnamede, 2886 sayılı Kanun hükümlerine aykırı olarak gerçek kişi isteklilerle ilgili olarak “Ticaret Sanayi Odası veya Esnaf ve Sanatkarlar siciline kayıtlı olmak” şartının konulduğu görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 2’nci maddesinde;

“Bu Kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır.” denilmektedir.

Kanunun “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde artırma sonunda kendisine ihale yapılan istekli veya istekliler “müşteri” olarak tanımlanmıştır. İdare taşınmazlarını satın almaya istekli kişiler müşteri sıfatını taşımaktadır.

İdare tarafından 2023 yılı içerisinde gerçekleştirilen taşınmaz satışlarının incelenmesi neticesinde; Belediye mülkiyetinde bulunan Kemerburgaz-Mithatpaşa Mahallesi 243 ada ve 1 parsel numaralı arsanın satışına ilişkin olarak düzenlenen Taşınmaz Mal Şatış Şartnamesi’nin 7’nci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde, ihaleye katılacak olanlarda aranacak şartlar arasında gerçek kişi olan isteklilerin ilgisine göre Ticaret Sanayi Odası veya Esnaf ve Sanatkarlar siciline kayıtlı olmak şartının yer aldığı görülmüştür.

İdare tarafından bir satın alma yapılması veya bir idare taşınmazının kiraya verilmesi durumunda istekli olacak gerçek veya tüzel kişilerde birtakım şartların aranması tabiidir. Çünkü bu durumlarda ihale sonrası yürütülecek bir süreç vardır. Bu sürecin sağlıklı yürütülmesini sağlamak adına idarelerin birtakım hukuki araçlara ihtiyacı vardır ve bu araçlar ihale mevzuatımızda düzenlenmiştir. Oysa idare malı olan bir taşınmazın satışı söz konusu olduğunda satış işlemi gerçekleşip satış bedeli idare bütçesine kaydedildiği zaman ihale amacına ulaşmış olur. Dolayısıyla satış konusu taşınmazı almaya istekli olan ve bunun için gerekli maddi kaynağa sahip olan her gerçek kişinin müşteri olarak ihaleye katılabilmesini temin etmek gerekir. Söz konusu müşterilerin sanayi ticaret odasına veya esnaf ve sanatkarlar siciline kayıtlı olması gerekmez.

Taşınmaz satış ihalesine katılacak müşterilerle ilgili olarak ihale konusu işin gerektirmediği bazı şartların işe ait şartnamede düzenlenmesi ihaleye katılımı güçleştirerek rekabeti engelleyeceği gibi satış sonucunda Belediyenin elde edebileceğinden daha az bir satış geliri elde etmesine de neden olabilecektir.

2886 sayılı Kanun’a göre, taşınmaz satışı için yapılacak bir ihaleye ilişkin şartnameye olası istekliler yani müşteriler için ihale konusu işin gerektirmediği şartlar konulmasının kamu ihale hukukunun temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiği ve ihalede rekabeti engellediği değerlendirilmektedir.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden İdare tarafından yapılan açıklamada, şartnamede düzenlenen rekabeti engelleyici nitelikteki söz konusu şartın sehven konulduğu ve sonraki ihalelere ilişkin şartnamelerin düzenlenmesi esnasında mevzuat hükümlerinin dikkate alınacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; İdare tarafından yapılacak taşınmaz satış ihalelerine ilişkin düzenlenecek şartnamelerde rekabeti engelleyici düzenlemelere yer verilmemesi hususunda özen gösterilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.