Belediyenin mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazların tümüyle kayıt altına alınmadığı, cins değişikliğine konu olan taşınmazların cins tashihlerinin yapılmadığı, kayıtlı taşınmazların değer tespitlerinin sağlıklı bir şekilde yapılmadığı, birimlerce düzenlenmesi gereken formların ve bu formlardaki bilgilerin konsolidasyonu yoluyla hazırlanması gereken taşınmaz icmal cetvellerinin düzenlenmediği görülmüştür.

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince taşınmaz edinilmesi, yönetilmesi, elden çıkarılması gibi hususların muhasebeleştirilmesi, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun “Taşınır ve taşınmaz işlemleri” başlıklı 44’üncü maddesi hükmüne istinaden çıkarılan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik ile düzenlenmiştir. Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslara ilişkin Yönetmelik ile Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine göre yapılması gereken kayıt ve işlemlere ilişkin incelemelerde aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

A) Tüm Taşınmazların Muhasebe Kayıtlarında Yer Almaması

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinde kamu idarelerinin taşınırların yönetimi, kaydı, muhafazası ve kullanımından sorumlu oldukları belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 187’nci maddesinde maddi duran varlıkların maliyet bedeliyle kayıtlara alınacağı, bağış veya hibe olarak edinilenlerin varsa bilinen değeri ile yoksa değerlemesi yapıldıktan sonra tespit edilen değeriyle ilgili duran varlık ve net değer hesabına kaydedilmek suretiyle hesaplara alınacağı; tahsisli kullanılan taşınmazların ve diğer kamu idarelerine tahsis edilen taşınmazların yardımcı hesap kodlarında izlenmesi gerektiği belirtilmiştir.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’te de söz konusu taşınmazların kayıt sistemi ile ilgili ilke ve esaslar ayrıntılı olarak ortaya konulmuş ve “Mevcut taşınmazların kaydına ilişkin işlemler” başlıklı Geçici 1’inci maddesinde, taşınmazlarla ilgili kayıtların 31.12.2017 tarihine kadar tamamlanması gerektiği belirtilmiştir.

Buna rağmen Belediyenin mülkiyetinde, kullanımında ya da tasarrufunda bulunan tüm arsa, arazi ve binaların envanter çalışmalarının tamamlanmadığı ve bunların tümüyle, gerçek ve güncel değerleri üzerinden mali tablolarda yer almasının sağlanmadığı tespit edilmiştir.

Yasal bir zorunluluk olması ve etkili bir mali yönetimin temel koşullarından olması nedeniyle tüm taşınmazların muhasebe kayıtlarında yer almasının sağlanması gerekmektedir.

B- Taşınmazların Değer Tespitinin Yapılmaması

Belediye envanterinde bulunan taşınmazların değer tespitinin yapılmadığı ve muhasebe kayıtlarında güncel değerleriyle takip edilmediği görülmüştür.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in “Kayıt ve kontrol işlemleri” başlıklı 5'inci maddesinde Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınması olarak tanımlanmıştır.

Söz konusu maddenin devamında taşınmazların hangi değer üzerinden kayda alınacağı açıklanmış olup tapuda kayıtlı olan taşınmazların maliyet bedeli üzerinden veya bu bedel

belirlenemiyorsa rayiç değer üzerinden; tapuda kayıtlı olmayan Taşınmazlardan sadece ekonomik olarak değerlendirmeye konu olanlar ile kamusal ihtiyaçlarda kullanılan taşınmazlar, Orta Malları, Genel Hizmet Alanları ve Bakanlık tarafından iz bedeli ile takip edilmesine karar verilen taşınmazların iz bedeli üzerinden kayıtlara alınacağı ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, belediye taşınmazlarına ilişkin değer tespitlerinin yapılmadığı ve taşınmazların muhasebe kayıtlarında güncel değerleriyle izlenmediği tespit edilmiştir.

Mali tabloların doğruluğu ve güvenilirliği açısından taşınmazlara ilişkin değer tespitlerinin yapılarak ilgili duran varlık hesaplarında güncel değerleri ile izlenmesi gerekmektedir.

1. Taşınmazların Cins Tashihlerinin Yapılmaması

   
   

   Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü ve “Cins tashihlerinin yapılması” başlıklı 10’uncu maddelerinde; cins tashihinin binalar, arazi ve arsalar ile yer altı ve yer üstü düzenlerinin mevcut kullanım şekilleri ile tapu kayıtlarının farklılık göstermesi durumunda tapu kayıtlarının mevcut kullanım şekli dikkate alınarak düzeltilmesi işlemi olduğundan, taşınmazların cins tashihlerinin yapılması gerekliliğinden ve tashihe ilişkin yükümlülüklerden bahsedilmektedir. Bu hükümler çerçevesinde; tapu kayıtlarında Belediye mülkiyetinde görünen taşınmazların tapu kayıtlarına uygun bir şekilde Belediye mali tablolarında da yer alması gerektiği açıktır.

   Sonuç olarak, tapuda kayıtlı taşınmazlar için cins tashihlerinin yapılmadığı hatta tapu kayıtlarında Belediye mülkiyetinde görünen bazı taşınmazlara mali tablolarda hiç yer verilmediği görülmüş olup, söz konusu durumun düzeltmesi yapılarak, İdarenin mali tablolarında taşınmazların doğru ve güvenilir bilgi vermesini sağlaması gerektiği değerlendirilmektedir.

2. Taşınmaz İcmal Cetvellerinin Düzenlenmemesi

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in “Kayıt şekli” başlıklı 7’nci maddesi uyarınca; belediye taşınmazlarının kaydının, söz konusu Yönetmelik eki Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar Formunda, Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar Formunda, Orta Malları Formunda, Genel Hizmet Alanları Formunda, Sınırlı Aynî Haklar ile Kişisel Haklar ve Tahsis Formunda yer alan bilgileri içerecek şekilde bilgisayarda veya deftere

yazılarak tutulması ve bu formlar esas alınarak taşınmaz icmal cetvellerinin oluşturulması gerekmektedir.

Ancak İdareye ait taşınmazlar için söz konusu formların tutulmadığı ve ilgili birimce bu formlar konsolide edilerek taşınmaz icmal cetvellerinin oluşturulamadığı görülmüştür.

Taşınmazların güncel veriler üzerinden kayıtlara aktarılması ve etkin yönetilebilmesi için ilgili Yönetmelikte öngörülen form ve cetvellerini oluşturulması ve taşınmazların bu cetvellerdeki güncel bilgiler üzerinden muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.