ESKİ Atıksuların Kanalizasyon Şebekesine Deşarj Yönetmeliği’ne göre, endüstriyel atıksu üreten işletmelerin alması gereken Deşarj Kalite Kontrol Ruhsatını(DKKR) almaksızın faaliyette bulunduğu tespit edilmiştir.

Anılan Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 2’nci maddesinde; Atıksu:“Evsel, endüstriyel, tarımsal ve diğer kullanımlar sonucu kirlenmiş veya özellikleri değişmiş suları”, Endüstriyel Atıksu: “Evsel atıksu dışında kalan, endüstrilerin, imalathanelerin, ticari işletmelerin, sanayi sitelerinin her türlü üretim, işlem ve prosesinden kaynaklanan atıksular”, ve Deşarj Kalite Kontrol Ruhsatı ise, “ESKİ tarafından düzenlenen ve endüstriyel atıksuların kanalizasyon şebekesine bağlanma koşullarını belirleyen belge” olarak tanımlanmıştır.

Anılan Yönetmelik’in “Endüstriyel Atıksuların Kanalizasyon Şebekesine ve Alıcı Ortama Deşarj Koşullarını” düzenleyen IV. Bölümünün “Atıksu Abonesi Durum Tespit Esasları” başlıklı 12’nci maddesinde, ESKİ sorumluluk alanı içerisinde bulunan kurulu her endüstri atıksu kaynağında, en az iki teknik elemanı tarafından durum tespit çalışmaları yaptırılacağı, anılan endüstrinin; isim, üretim, hammadde, su, atıksu, kanal durumu ve arıtma önlemleri ve benzeri açılardan inceleneceği ve sonucunda bir rapor tanzim edileceği düzenlenmiştir.

İnceleme sonucunda işyerinden endüstriyel nitelikte atıksu kaynaklandığı tespit edilirse, söz konusu işyerinin atıksu abonesi yapılması işlemlerine başlanılmakta ve dâhil olduğu endüstri kategorisi Çevre Kanunu Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde verilen sınıflandırmalar çerçevesinde tespit edilmektedir.

Sınıflandırma işleminden sonra işyerinde yapılan tespitler veya literatür bilgileri ile atıksularının kirleticiliği belirlenmekte, atıksu niteliklerinin belirlenmesini takiben işyerinin deşarj kısıtlamaları, kanalizasyona deşarj durumuna göre tespit edilmekte, atıksuyun kirleticilik nitelikleri birlikte değerlendirilerek o işyeri için esas alınacak kirletici parametre ve kirlilik katsayısı belirlenmektedir.

Yukarıdaki tespitlerden sonra firma atıksu abonesi olarak kaydedilerek, kirlilik önlem payı tahakkuku işlemlerine başlanmaktadır. Akabinde Deşarj Kalite Kontrol Ruhsatı düzenlenmekte ve ilgili Yönetmelik’te belirtilen iş ve işlemlerim yürütülmesine devam edilmektedir.

Benzer şekilde, Deşarj Yönetmeliği’nin yayımlandığı tarihte kurulu olan endüstriler için yararlanma onayı-deşarj kalite kontrol ruhsatı alınmasının esasları 13’üncü maddede detaylı bir biçimde düzenlenmiştir.

Yeni kurulacak endüstriler için yararlanma onayı ile deşarj kalite kontrol ruhsatı alınmasının esasları ise 14’üncü maddesinde düzenlenmiştir.

Ayrıca anılan Yönetmelik’in Geçici 2’nci maddesinde, Yönetmelik kapsamına giren ve faaliyette olan tüm kuruluşların bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak üç (3) ay içerisinde İdareye başvurarak Deşarj Kalite Kontrol Ruhsatı’nı yenilemek zorunda oldukları hüküm altına alınmıştır.

Özet olarak yukarıdaki hükümlerden, atıksularını kanalizasyon hattına deşarj eden her endüstriyel atıksu kaynağının bir DKKR almak zorunda olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca Yönetmelik’in yayımlandığı tarihte kurulu bulunan endüstriler için ise yapılması gereken işlemler detaylı bir şekilde düzenlenmiştir.

Kurum uygulaması incelendiğinde, sadece beş işletmenin DKKR’ye sahip olduğu başta bazı endüstriyel kuruluşlar olmak üzere, oto yıkama merkezleri, halı yıkama merkezleri, akaryakıt istasyonları gibi daha birçok işletmenin Atıksuların Kanalizasyon Şebekesine Deşarj Yönetmeliği’nde belirtildiği şekilde söz konusu belgeye sahip olmaksızın faaliyette bulunduğu

görülmektedir. Kurumun bu belgenin yerine “deşarjında sakınca yoktur” ifadesi yer alan “deşarj izni konulu” yazı ile izin vererek bu işletmelerin faaliyetine izin verdikleri görülmektedir. Kurum tarafından ilgili Yönetmelikte de belirtildiği şekilde, DKKR yerine kullanılan “deşarj izni” ifadesinin mevcut durumda DKKR olarak düzeltildiği belirtilmiş olup uygulamanın bu haliyle yürütülmesine devam edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Öte yandan ESKİ Tarifeler Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4/p maddesinde, Deşarj Kalite Kontrol Ruhsatı (Deşarj izni): “ESKİ tarafından düzenlenen ve endüstriyel nitelikli atık sularla sanayi tesislerinde meydana gelen evsel nitelikli atıksuların kanalizasyon şebekesine bağlanma ve/veya arıtma tesisine boşaltım koşullarını belirleyen belge” olarak ifade edilmiştir.

Tarifeler Yönetmeliği’nin “Sanayi ve atık su arıtma tesisleri” başlıklı 33/7’nci maddesinde ise; “Deşarj kalite kontrol ruhsatı ücreti; ESKİ tarafından düzenlenen ve endüstriyel nitelikli atık sularla sanayi tesislerinde meydana gelen evsel vasıflı atıksuların kanalizasyon şebekesine bağlanma ve/veya arıtma tesisine boşaltım koşullarını belirleyen ruhsat karşılığında alınacak ücreti Yönetim Kurulu belirler” hükmü yer almaktadır.

Tarifeler Yönetmeliği’nin anılan hükmü uyarınca, 28.11.2019 tarih ve 2/5 sayılı Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ESKİ Genel Kurul Kararı ile belirlenen 2020 yılına ilişkin su satış tarifesinde DKKR ücreti 350 TL olarak belirlenmiştir.

Yukarıdaki açıklamalar bağlamında, Kurum tarafından düzenlenen ve endüstriyel nitelikli atık sular ile sanayi tesislerinde meydana gelen evsel vasıflı atık suları kanalizasyon şebekesine boşaltan tüm işletmelerden 350 TL DKKR ücreti alınması gerekmektedir.

Ancak yapılan incelemede, Tarifeler Yönetmeliği uyarınca alınması gereken DKKR ücretinin başta endüstriyel kuruluşlar olmak üzere akaryakıt istasyonları, oto yıkama işletmeleri, halı yıkama merkezleri dahil olmak bugüne değin hiçbir işletmeden alınmadığı görülmüştür.

Kurum tarafından hem deşarj kalite kontrol ruhsatı hem de evsel nitelikli atıksu uygunluk yazısı düzenlenen işletmelerden Tarifeler Yönetmeliği’nin 33/7’nci maddesi kapsamında ücret alınmaya başlandığı ifade edilmiştir.

Ayrıca Atıksuların Kanalizasyon Şebekesine Deşarj Yönetmeliği’nin uygulanmasında yaşanan sıkıntıların giderilebilmesi ve tereddüte sebep olan kısımların düzeltilmesi için

güncelleme yapılmasının planlanladığı belirtilmiş olup bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.