İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisince 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine dayanarak, işletme hakkı Şirkete verilen ticari alan vasfındaki taşınmazlar, üçüncü kişilere mevzuata aykırı olarak ihalesiz olarak kiralanmıştır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde; belediyelerin satım, kira, trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi işlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği, “İlkeler” başlıklı 2’nci maddesinde ise ihalelerde açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu hüküm altına alınmıştır.

2886 sayılı Kanun’un ilgili hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, belediyelerin, gelir getirici nitelikteki işlerini, açıklık ve rekabet ilkelerini de sağlayacak şekilde mezkûr Kanun hükümleri çerçevesinde ihale yolu ile yapmaları gerekmektedir.

Diğer yandan, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun “Şirket Kurulması” başlıklı 26’ncı maddesine göre; büyükşehir belediyeleri, meclislerince belirlenecek bedel ve süre ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26’ncı maddesine dayanarak sermayesinin %50’sinin doğrudan ya da dolaylı olarak sahibi olduğu şirketlerine yine bu Kanun’da belirtilen alanları 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabi olmaksızın işlettirebilir Ancak, bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir. Dolayısıyla, belediye şirketlerince kullanılan mezkûr taşınmazların ihale edilmeksizin üçüncü kişilere kiralanması mümkün değildir.

Şirketin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin 14.04.2006 tarihli ve 611 sayılı kararı ile; İkitelli Toplu Konut Alanı 4. ve 5. Etap

2. Kısım 1/1000 ölçekli uygulama imar planında yaklaşık olarak 550.000 m2 yüzölçümlü alanın, park ve rekreasyon alanı olarak planlandığı; bu alan üzerinde Şirket tarafından hazırlanan ve kapsamında büfelerin, otoparkların ve çay bahçelerinin bulunduğu park ve rekreasyon projesinin, bütün masraflarının Şirket tarafından karşılanmak üzere yaptırılmasına karar verildiği; proje kapsamında işletmeye müsait tesislerin mevcut imar planlarına uygun olarak yapılması karşılığında, ticari işletme vasfındaki alanlarla sınırlı kalan kısımların 30 yıl süre ile Şirket tarafından işletilmesi veya işlettirilmesine, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanun’unun 26’ncı maddesi çerçevesinde karar verildiği;

Ancak, söz konusu taşınmazlardan 12 tanesinin işletme hakkının 12.11.2012 tarihinden önce mevzuata aykırı olarak üçüncü kişilere devredildiği, 7 tanesinin ise 12.11.2012 tarihinden sonra 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre ihale yoluyla devredilmesi gerekirken ihale yapılmaksızın üçüncü kişilere devredildiği tespit edilmiştir.

Öncelikle belirtmek gerekir ki, söz konusu yerlerin 30 yıl süre ile Şirket tarafından işletilmesi veya işlettirilmesi yönündeki Meclis Kararında yer alan “işlettirilmesi” ifadesi mevzuata uygun olmayıp, mezkûr Kararın alındığı tarihte belediye Şirketlerine işletme hakkı devredilen yerlerin üçüncü kişilere devri/kiralanması kanunen mümkün değildir.

Diğer yandan, park ve rekreasyon alanına ilişkin projenin Şirket tarafından gerçekleştirilmesi karşılığında, projede yer alan 19 adet ticari işletme vasfındaki alanın işletme hakkı Şirkete verilmiş bulunduğundan; söz konusu yerlerin ya bizzat Şirket tarafından işletilmesi veya üçüncü kişilere 2886 sayılı Kanun’a göre ihale edilerek kiraya verilmesi gerekmektedir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından; bulguda belirtilen 12 ticari bağımsız bölüm 12.11.2012 tarihinden önce kiraya verildiği; bu tarih öncesinde Kanun’un ilgili maddesinde bunların üçüncü kişilere kiraya verilmesinin yasak olduğuna dair net bir hüküm bulunmadığı belirtilip söz konusu ticari bağımsız bölümlerle ilgili hukuki sürecin başlatılacağı ifade edilmiştir. Ancak, mevzuat değişikliğine ilişkin tarihten önce üçüncü kişilere devri yapılan 12 ticari bağımsız bölümün Kanun’da böyle bir yetki verilmediğinden mümkün olamayacağı değerlendirilmiştir. Şöyle ki, üçüncü kişilere devrin icazeti mevzuat değişikliği dolayısıyladır. Nitekim buna izin veren mevzuat henüz ortada yokken, şirkete belediyece ihalesiz olarak işletme hakkı verilen yerlerin, üçüncü kişilere devredilebileceğine ilişkin bir düzenleme olmaması, söz konusu devrin mümkün olduğu sonucunu doğurmamakta, böyle bir devrin yapılmasının mevzuata aykırılık teşkil ettiği düşünülmektedir.

Sonuç olarak, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisince 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine dayanarak, işletme hakkı Şirkete verilen taşınmazların, üçüncü kişilere kiralanması 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılmalıdır.