Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde müşteriler veya firmalar tarafından şirket bünyesindeki şubelerin banka hesaplarına gönderilmek istenen tutarların sehven merkezin banka hesabına gönderildiği ve bu tutarların merkezden şubelere iade edilene kadar 393 Merkez ve Şubeler Cari Hesabında izlendiği tespit edilmiştir.

Vilayetler Birliği Ana Tüzüğü’nün 5’inci maddesinin (j) bendinde;

“Ekonomik, turistik, kültürel, sportif, eğitim ve sosyal amaçlı tesisler yapmak,

yaptırmak, işlettirmek, işletmeler ve şirketler kurmak ve bu konuda da gerektiğinde merkezi idare ile işbirliği yapmak. Kamuya ait kültür varlıklarını korumak amacıyla tarihi eser konumundaki binaların restorasyon çalışmalarına destek olmak. Ayrıca vakıf kurmak ve mevcut vakıflara ortak olmak,” ifadesine yer verilmektedir.

Aynı Tüzüğün 8’inci maddesinin (p) bendinde ise;

“Bütçe içi işletmeler ile Türk Ticaret Kanununa tabi ortaklıklar kurmak veya bu ortaklıklardan ayrılmaya karar vermek.” denilmektedir.

14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Defter tutma ve envanter” başlıklı 64’üncü maddesinin 1’inci bendinde;

“Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.”,

Aynı maddenin 5’inci bendinde;

“...Bu Kanunun defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümleri 213 sayılı Kanun ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmez.” hükümlerine yer verilmektedir.

26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Seri No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları” başlıklı (c) bendinde;

“...

393- MERKEZ VE ŞUBELER CARİ HESABI

Merkezin şubelerle, şubelerin merkezle veya kendi aralarındaki borç ve alacak ilişkilerinin izlendiği borçlu ve alacaklı olarak çalışan hesaptır. Bu hesap dönem içinde kullanılır, füzyon da kapatılır.

Merkezin şubelerden, şubelerin diğer şubelerden veya merkezden olan alacakları bu hesaba borç, borçları da alacak kaydedilir.

…

399. DİĞER ÇEŞİTLİ YABANCI KAYNAKLAR

Bu hesap grubu içinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli yabancı kaynakların izlendiği hesaptır.

İşleyişi:

Yukarıdaki hesaplar dışında oluşan diğer yabancı kaynaklar bu hesabın alacağına, ödemeler ise borcuna kaydolunur.

…” denilmektedir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre 393 Merkez ve Şubeler Cari Hesabı merkez ile şubelerinin birbirleri ile yaptıkları işlemler neticesinde doğan borç ve alacakların izlenmesinde kullanılmaktadır.

Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde yapılan denetimlerde merkez ve şubeler arasında herhangi bir borç veya alacak ilişkisine bağlı olmayan, şubelerin banka hesabına müşteriler veya firmalar tarafından yatırılması gereken tutarların, sehven merkezin banka hesabına yatırılmasından kaynaklanan 10.147.097,53 Türk Liralık tutarın 393 Merkez ve Şubeler Cari Hesabında izlendiği tespit edilmiştir. Oysa bu tutarın merkez ile şube arasındaki borç veya alacak ilişkisinden kaynaklanmaması nedeniyle 399 Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar Hesabında takip edilmesi gerekmektedir.

Bu itibarla Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde şubelerin banka hesabına yatırılması gerekirken sehven merkezin banka hesabına yatırılan 10.147.097,53 Türk Liralık tutarın 393 Merkez ve Şubeler Cari Hesabında takip edilmesi mali tabloların doğruluğunu ve güvenilirliğini olumsuz etkilemektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Şirketimizin merkezi ile şubeleri arasında para aktarımı, borç ödemesi gibi sebeplerle oluşan borç alacak tutarları 393 sayılı Merkez ve Şubeler Cari Hesabında izlenmektedir. Raporda yer alan bulgu ve öneriler doğrultusunda söz konusu

hesabın kullanılmasına dikkat edilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında, raporda yer alan bulgu ve önerilerin dikkate alınarak bu konuda daha dikkatli davranılacağı belirtilmiştir.

Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketine borçlu kişiler tarafından sehven hatalı banka hesaplarına yatırılan tutarlara ilişkin Şirketin merkez ve şubeleri arasında mahsup işlemleri 399 Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar Hesabında takip edilmelidir.