Karar Künyesi
a) Avukatlık Vekalet Ücretinin Ödenmesinde Mevzuatta Belirtilen Yönteme Uyulmaması
İdare lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hükme bağlanarak karşı taraftan tahsil edilen vekalet ücretlerinin dağıtımı mevzuatta belirtilen usul ve esaslara uygun olarak yapılmamıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Avukatlık ücretinin dağıtımı” başlıklı 82’nci maddesinde;
“Belediye lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hükme bağlanarak karşı taraftan tahsil olunan vekâlet ücretlerinin; avukatlara (49 uncu maddeye göre çalıştırılanlar dâhil) ve hukuk servisinde fiilen görev yapan memurlara dağıtımı hakkında 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekâlet Hakkında Kanun hükümleri kıyas yolu ile uygulanır.” denilmektedir.
659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname’nin “Yürürlükten
kaldırılan ve uygulanmayacak hükümler ile atıflar” başlıklı 18’inci maddesinin birinci fıkrasında;
“2/2/1929 tarihli ve 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekâlet Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır. Diğer mevzuatta 1389 sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanun Hükmünde Kararnameye yapılmış sayılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer alan yasal düzenlemelerden görüleceği üzere; 5393 sayılı Kanun’un avukatlık vekalet ücretinin dağıtımına ilişkin maddesinde, 1389 sayılı Kanun’a atıf yapılmıştır. 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin yürürlükten kaldırılan ve uygulanmayacak hükümler ile atıflara ilişkin maddesinde ise, 1389 sayılı Kanun’a yapılan atıfların 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye yapılmış sayılacağı ifade edilmiştir. Bu doğrultuda, avukatlık vekalet ücretinin dağıtımının 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin ilgili hükümlerine göre yapılması gerekmektedir.
Anılan Kararname’nin “Davalardaki temsilin niteliği ve vekalet ücretine hükmedilmesi ve dağıtımı” başlıklı 14’üncü maddesinin ikinci fıkrasında;
“İdareler lehine karara bağlanan ve tahsil olunan vekalet ücretleri, hukuk biriminin bağlı olduğu idarenin merkez teşkilatında bir emanet hesabında toplanarak idare hukuk biriminde fiilen görev yapan personele aşağıdaki usul ve sınırlar dahilinde ödenir.
Vekalet ücretinin; dava ve icra dosyasını takip eden hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü veya avukata %55’i, dağıtımın yapıldığı yıl içerisinde altı aydan fazla süreyle hukuk biriminde fiilen görev yapmış olmak şartıyla, hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara %40’ı eşit olarak ödenir.
(…)
c) Yapılacak dağıtım sonunda arta kalan tutar, hukuk biriminde görev yapan ve (b) bendindeki tutarları dolduramayan hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara ödenir. Bu dağıtım sonunda arta kalan tutar üçüncü bütçe yılı sonunda ilgili idarenin bütçesine gelir kaydedilir.”
hükümleri yer almaktadır.
Kararname uyarınca, vekalet ücretlerinin dağıtımına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla “Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” yayımlanmıştır.
Yönetmelik’in “Limit dışı vekalet ücretinin dağıtımı” başlıklı 7’nci maddesinde;
“Bu Yönetmeliğin 5 inci ve 6 ncı maddelerine göre vekalet ücreti ödenen ve limitini dolduramayan hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara ödenecek tutarlar, mali yılı takip eden Ocak ayı sonuna kadar tahakkuka bağlanmak suretiyle hukuk biriminin bağlı olduğu merkez muhasebe birimince emanet hesabındaki limit dışı vekalet ücretinden ödenir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; avukatlık vekalet ücretinin %55’inin dava ve icra dosyasını takip eden hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü veya avukata, %40’ının hukuk birimindeki davayı takip etmeyen hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara eşit olarak ödenmesi, vekalet ücretlerinin ödenmesinde öncelikle yıl içerisinde tahsil edilen vekalet ücretlerinin dağıtımının yapılması, limitini dolduramayan hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara mali yılı takip eden ocak ayının sonuna kadar emanet hesabındaki limit dışı vekalet ücretinden ödeme yapılması gerekmektedir. Ayrıca %40’lık payın ödenmesinde, dağıtımın yapıldığı yıl içerisinde altı aydan fazla süreyle hukuk biriminde fiilen görev yapmış olmak şartının aranması, dağıtım sonunda arta kalan tutarın üçüncü bütçe yılı sonunda gelir kaydedilmesi gerekmektedir.
İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; yıl içerisinde tahsil edilen vekalet ücretlerinin yılı geçtikten sonra hukuk biriminde fiilen görev yapan ve vekalet ücreti almaya haiz tüm personele eşit olarak üst sınırdan dağıtıldığı, dağıtım sonunda arta kalan tutarın üçüncü bütçe yılı sonunda gelir kaydedilmediği tespit edilmiştir.
Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından özetle; 2022 yılında, avukatlık vekalet ücretinin belirtilen mevzuata uygun şekilde dağıtımının yapılmaya başlanıldığı ifade edilmiştir. Ancak vekalet ücretinin mevzuata uygun şekilde dağıtımının yapılmaya başlanıldığına ilişkin herhangi bir belge gönderilmemiştir.
Sonuç itibarıyla; İdare lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hükme bağlanarak karşı taraftan yıl içerisinde tahsil edilen vekalet ücretlerinin mevzuatta belirtilen hesaplama yöntemleri ve hukuk birimindeki fiili görev süreleri dikkate alınarak yıl içerisinde dağıtılması, limitini dolduramayan hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve
avukatlara mali yılı takip eden ocak ayının sonuna kadar emanet hesabındaki limit dışı vekalet ücretinden ödeme yapılması, dağıtım sonunda arta kalan tutarın üçüncü bütçe yılı sonunda gelir kaydedilmesi gerekmektedir.
Avukatlık Vekalet Ücretinin %5’lik Kısmının Bütçeye Gelir Kaydedilmemesi
İdare lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hükme bağlanarak karşı taraftan tahsil edilen vekalet ücretlerinin %5’lik kısmı bütçeye gelir kaydedilmemiştir.
659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname’nin “Davalardaki temsilin niteliği ve vekalet ücretine hükmedilmesi ve dağıtımı” başlıklı 14’üncü maddesinin ikinci fıkrasında;
“İdareler lehine karara bağlanan ve tahsil olunan vekalet ücretleri, hukuk biriminin bağlı olduğu idarenin merkez teşkilatında bir emanet hesabında toplanarak idare hukuk biriminde fiilen görev yapan personele aşağıdaki usul ve sınırlar dahilinde ödenir.
Vekalet ücretinin; dava ve icra dosyasını takip eden hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü veya avukata %55’i, dağıtımın yapıldığı yıl içerisinde altı aydan fazla süreyle hukuk biriminde fiilen görev yapmış olmak şartıyla, hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara %40’ı eşit olarak ödenir.
(…)
c) Yapılacak dağıtım sonunda arta kalan tutar, hukuk biriminde görev yapan ve (b) bendindeki tutarları dolduramayan hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara ödenir. Bu dağıtım sonunda arta kalan tutar üçüncü bütçe yılı sonunda ilgili idarenin bütçesine gelir kaydedilir.”
hükümlerine yer verilmiştir.
Söz konusu Kararname’de avukatlık vekalet ücretinin %55’inin dava ve icra dosyasını takip eden hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü veya avukata, %40’ının hukuk birimindeki davayı takip etmeyen hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara eşit olarak ödeneceği ifade edilmiş ancak geriye kalan %5’lik kısmının kullanımına ilişkin bir düzenleme getirilmemiştir. Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul
ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile birlikte vekalet ücretlerinin %5’lik kısmının kullanımına açıklık getirilmiştir.
Yönetmelik’in “Ödenecek vekalet ücretinin limiti ve dağıtım şekli” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi;
“Dağıtımı yapılmayan %5’lik kısım muhasebe birimince Hazineye gelir kaydedilir.”
şeklinde düzenlenmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; İdare lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hükme bağlanarak karşı taraftan tahsil edilen vekalet ücretlerinin 333 Emanetler hesabında muhasebeleştirilmesi, toplanan vekalet ücretlerinin %55’inin dava ve icra dosyasını takip eden hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü veya avukata,
%40’ının hukuk birimindeki davayı takip etmeyen hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara eşit olarak ödenmesi, geriye kalan %5’lik kısmının muhasebe birimince gelir kaydedilmesi gerekmektedir.
İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; 333 Emanetler hesabında vekalet ücreti olarak 2019 yılında toplanan 231.128,92 TL tutarın 11.556,45 TL’si (%5’lik kısım), 2020 yılında toplanan 208.845,98 TL tutarın 10.442,30 TL’si (%5’lik kısım) ve 2021 yılında toplanan 642.717,93 TL tutarın 32.135,90 TL’sinin (%5’lik kısım) muhasebe birimince gelir kaydedilmediği tespit edilmiştir.
Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından özetle; avukatlık vekalet ücretinin dağıtımından geriye kalan %5’lik kısmının yılsonunda gelir kaydedileceği ifade edilmiştir.
Sonuç itibarıyla; İdare lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hükme bağlanarak karşı taraftan tahsil edilen vekalet ücretlerinin mevzuatta belirtilen usul ve esaslara uygun olarak %95’inin hukuk biriminde fiilen görev yapan personele dağıtılması geriye kalan
%5’lik kısmının muhasebe birimince gelir kaydedilmesi gerekmektedir.
BULGU 6: Zabıta Hizmetlerinin Yürütülmesinde Hatalı Uygulamaların Bulunması
Zabıta Personeli Görevlendirilmesi ve Maktu Mesai Ücreti Ödenmesinde Mevzuata Uyulmaması
Kadro unvanları zabıta olmayan personellerden bir kısmı asli zabıta hizmetlerinde görevlendirilmiş ve bu personellere maktu mesai ücreti ödenmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Zabıtanın görev ve yetkileri” başlıklı 51’inci maddesinin dördüncü fıkrasında;
“… Belediye zabıta ve özel güvenlik hizmetlerinde fiilen çalışanlara, fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.” denilmektedir.
7258 sayılı 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na ekli K Cetvelinin “Aylık Maktu Fazla Çalışma Ücreti” başlıklı bölümünde;
“Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç), görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç), belediye meclisi kararı ile tespit edilen tutar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir…” hükmüne yer verilmiştir.
Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin “Başka memurluklardan naklen geçiş” başlıklı 16’ncı maddesinde;
“Belediye hizmet birimlerinde memur kadrosunda çalışanlardan, belediye zabıta memurluğuna geçmek isteyenler; 35 yaşını aşmamaları, bu Yönetmeliğin 13/A maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde yer alan şartları taşımaları, 13/E maddesinde öngörülen sınavda başarılı olmaları kaydıyla 657 sayılı Kanuna ve diğer mevzuat hükümlerine uyularak zabıta memurluğuna atanabilir.” hükmü yer almaktadır.
Aynı Yönetmelik’in “Geçici görevlendirme” başlıklı 41’inci maddesinde;
“(1) Zorunlu hallerde, belediye memurlarından ihtiyacı karşılayacak sayıda personel zabıta biriminin sadece büro hizmetlerinde geçici olarak görevlendirilebilir.
(2) Geçici görev süresi bir yıl içinde altı ayı geçemez.”
şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden; maktu mesai ücretinin destek hizmeti yürüten personel hariç zabıta hizmetlerinde fiilen çalışan personele ödenebileceği, İdarenin
hizmet birimlerindeki asil memurların zabıta memurluğuna geçebilmesi için yukarıda yer verilen düzenlemelerde sayılan şartları taşıması ve sınavda başarılı olması gerektiği, belediye memurlarının zabıta biriminin sadece büro hizmetlerinde geçici olarak görevlendirilebileceği dolayısıyla zabıta biriminde destek hizmetlerinde geçici olarak görevlendirilebilecek personele maktu mesai ücretinin ödenemeyeceği anlaşılmaktadır.
İdarenin personel işlemlerinin incelenmesi neticesinde; kadro unvanları zabıta olmayan personellerden bir kısmının asli zabıta hizmetlerinde görevlendirildiği ve bu personellere maktu mesai ücretinin ödendiği tespit edilmiştir.
Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından özetle; kadro unvanları zabıta olmayan personellerden bir kısmının zabıta hizmetlerinin aksamaması için asli zabıta hizmetlerinde görevlendirildiği, kadro unvanları zabıta olmayan personel ve büro personelinin 2022 mart ayı itibarıyla maktu mesai ücretlerinin kesildiği, süreklilik arz eden zabıta hizmetlerinin Belediye Zabıta Yönetmeliği’ne göre istihdam edilen personel tarafından yerine getirileceği, personel ihtiyacının Yönetmelik’te belirlenen şekilde giderilmesine ilişkin sürecin başlatılacağı ifade edilmiştir.
Sonuç itibarıyla; süreklilik arz eden zabıta hizmetlerinin Belediye Zabıta Yönetmeliği’ne göre istihdam edilen personel tarafından yerine getirilmesi, zabıta teşkilatının personel ihtiyacının giderilmesinde Yönetmelik’te belirlenen sürecin işletilmesi ve maktu mesai ücretinin ödenmesinde ilgili mevzuat hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
İdarenin Şirketlerinde İstihdam Edilen İşçilerin Zabıta Hizmetlerinde Görevlendirilmesi
İdarenin şirketlerinde istihdam edilen işçilerden bir kısmı asli zabıta hizmetlerinde görevlendirilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Zabıtanın görev ve yetkileri” başlıklı 51’inci maddesinde;
“(…)
Belediye zabıta teşkilâtının çalışma usûl ve esasları, çalışanların görev ve yetkileri, memurluğa alınması için taşımaları gereken nitelikler, alacakları meslek içi eğitim, görevde yükselme, giyecekleri kıyafet ve savunma amaçlı olarak kullanacakları aletler ile zabıta teşkilâtında hizmet gereklerine göre oluşturulacak birimler, İçişleri Bakanlığının görüşü
alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Belediye, bu yönetmeliğe aykırı olmamak üzere ek düzenlemeler yapabilir.
Zabıta hizmetleri kesintisiz olarak yürütülür. Zabıta personelinin çalışma süresi ve saatleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın, hizmetin aksatılmadan yürütülmesini sağlayacak şekilde düzenlenir…”
hükümlerine yer verilmiştir.
Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin;
“Kadro ve unvanlar” başlıklı 6’ncı maddesi;
“Belediye zabıta teşkilatı personel kadro ve unvanları; Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmeliğe göre belirlenmiş; zabıta daire başkanı, zabıta müdürü, zabıta şube müdürü, zabıta amiri, zabıta komiseri ve zabıta memuru unvanlı kadrolar ile hizmet için gerekli diğer kadrolardan oluşur.” şeklinde düzenlenmiştir.
“Görevleri” başlıklı 10’uncu maddesinde; belediye sınırları içinde beldenin düzenini, belde halkının huzurunu ve sağlığını korumak, kanunların belediyelere görev olarak verdiği takip, kontrol, izin ve yasaklayıcı hususları yerine getirmek zabıta personelinin görevleri arasında sayılmıştır. Maddenin devamında zabıta personelinin görevleri hakkında ayrıntılı düzenlemelere yer verilmiştir.
“Yetkileri” başlıklı 11’inci maddesinde; görevleri ile ilgili konularda işyerlerinde denetim yapmak, sahip veya işletenlerinden ilgili belgeleri istemek ve haklarında tutanak düzenlemek, umumi yerlerde aşırı derecede gürültü yapanlara, çevreyi kirletenlere, pazar ve panayır yerlerinde geliş ve gidişi zorlaştıranlara gerekli ikaz ve tembihatta bulunmak, uymayanlar hakkında gerekli yasal işlemi yapmak zabıta personelinin yetkileri arasında sayılmıştır. Maddenin devamında zabıta personelinin yetkileri hakkında ayrıntılı düzenlemeler yer almaktadır.
“Sınav ve Atamaya İlişkin Esaslar” başlıklı dördüncü bölümünde zabıta memurluğuna atanmada aranan başvuru ve sınav şartları ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; zabıta hizmeti kesintisiz olarak yürütülen bir hizmettir. Zabıta daire başkanı, zabıta müdürü, zabıta şube müdürü, zabıta amiri,
zabıta komiseri ve zabıta memuru unvanlı kadrolar ile hizmet için gerekli diğer kadrolardan oluşan zabıta teşkilatı, kaynakların etkili ve verimli kullanılması, zabıta hizmetlerinin kalitesinin artırılması, ihtiyaç duyulan nitelik, unvan ve sayıda personel istihdamının sağlanması gözetilerek oluşturulmalıdır. Belediye sınırları içinde beldenin düzenini, belde halkının huzurunu ve sağlığını korumak zabıta personelinin görevleri arasındadır. Kanuni düzenlemeler ile getirilen yasaklara uymayanlar hakkında gerekli yasal işlem yapma yetkisi bulunan zabıta personelinin idari kolluk görev ve yetkisi bulunmaktadır. Asli zabıta hizmetlerini yürütmekle görevlendirilen personelin mevzuatta aranan başvuru ve sınav şartlarını yerine getirmesi gerekmektedir.
İdarenin personel işlemlerinin incelenmesi neticesinde; Gazibel AŞ ve Gazi Ağaç AŞ şirketlerinde istihdam edilen işçilerden 58 işçinin asli zabıta hizmetlerinde görevlendirildiği tespit edilmiştir.
Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından özetle; İdare şirketlerinde istihdam edilen işçilerden bir kısmının zabıta hizmetlerinin aksamaması için asli zabıta hizmetlerinde görevlendirildiği, süreklilik arz eden zabıta hizmetlerinin Belediye Zabıta Yönetmeliği’ne göre istihdam edilen personel tarafından yerine getirileceği, personel ihtiyacının Yönetmelik’te belirlenen şekilde giderilmesine ilişkin sürecin başlatılacağı ifade edilmiştir.
Sonuç itibarıyla; süreklilik arz eden zabıta hizmetlerinin Belediye Zabıta Yönetmeliği’ne göre istihdam edilen personel tarafından yerine getirilmesi ve zabıta teşkilatının personel ihtiyacının giderilmesinde Yönetmelik’te belirlenen sürecin işletilmesi gerekmektedir.