Belediye tarafından mal ve hizmet üreten kuruluşlara yatırılan sermaye tutarlarının, hatalı olduğu ve yanlış hesapta izlendiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 181’inci maddesinde, mal ve hizmet üreten kuruluşlara nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarları ve bu sermaye tutarlarının işletilmesinden doğan kar ve zararlar ile bütçeye iade olunan sermayelerin 241- Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında; 184’üncü maddesinde ise malî kuruluşlar, mal ve hizmet üreten kuruluşlar ve döner sermayeli kuruluşlara ortaklık ile ilgili taahhüt edilen sermaye tutarlarının 247- Sermaye Taahhütleri Hesabında izlenmesi öngörülmüştür.

2022 yılı belediye hesaplarında yapılan incelemelerde idarenin mal ve hizmet üreten iki şirket sermayesine iştirak ettiği görülmüştür. 2022 yılı mali tablo ve muhasebe kayıtlarına göre bu şirketlerdeki sermaye paylarını gösteren tablo aşağıdadır:

Tablo 8: Muhasebe Kayıtlarına Göre Belediyenin Doğrudan Hissedarı Olduğu Şirketlerdeki Sermaye Tutarları

2022 yılı fiili duruma göre Belediyenin doğrudan hissedarı olduğu şirketlerin Belediyeye gönderdiği sermaye artırımına ilişkin yazıları ve sermaye hesabı detayını içeren muhasebe kayıtlarına göre sermaye paylarını gösteren tablo aşağıdadır:

Tablo 9: Fiili Duruma Göre Belediyenin Doğrudan Hissedarı Olduğu Şirketlerdeki Sermaye Tutarları

1. 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı (Sermaye Payı Oranı %50'den Fazla Olanlar)

   10.11.2017 tarih ve 2017/137 sayılı Meclis Kararına istinaden Bayındır Belediyesine, belediyenin görev ve hizmet alanlarında faaliyet yürütmek üzere hibe edilen Dostane Organizasyon Turizm İnsan Kaynakları Enerji ve Temizlik İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ’ye

   500.000 TL nakdi sermayenin ve kararda detayı bulunan 9 kalemden oluşan zeytinlik, dükkan, tarla, arsa vb gayrimenkulden oluşan ayni sermayenin verilmesi kararlaştırılmıştır. 500.000 TL nakdi sermayenin başlangıçta 06.02.2018 tarihinde 1/4 oranında 125.000 TL’si yatırılmıştır.

   
   

   Daha sonra unvanı BYNDR Turizm Enerji Org. İns. Eğ. Gıd. Tar. Tem. Güv. Taş. İnş. San. Tic. AŞ olarak değişen şirkete kalan 375.000 TL nakdi sermaye alacağına ve ilave 05.03.2018 tarih ve 2018/43 sayılı Meclis kararı ile onaylanan 50.000 TL sermaye artışına istinaden 2021 yılına kadar muhtelif tarihlerde yapılan sermaye ödemeleri ile toplamda 550.000 TL sermayeye ulaşılmıştır.

   Ayni sermaye için yapılan değer tespiti sonucu 4.100.000 TL, 23.02.2021 tarihinde BYNDR AŞ kayıtlarına alınmış, toplam şirket sermayesi 4.650.000 TL olmuştur. Buna karşın Belediye muhasebe kayıtlarında şirketteki hisse payını gösteren 241-Mal Ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında şirket sermayesine iştirak edilen tutar sadece

   500.000 TL olarak görünmektedir. Bu nedenle Belediyenin 2022 yılı bilançosunda 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının altında 241.01.03-Sermaye Payı Oranı %50’den Fazla Olanlar yardımcı hesabı 4.150.000 TL tutarında eksik görünmektedir.

   İdarenin %50’nin üzerinde sermaye payı oranına sahip olduğu şirket ile ilgili sermaye kayıtlarını, 241.01.03-Sermaye Payı Oranı %50’den Fazla Olanlar Hesabını fiili durum ile uyumlu duruma getirerek tutması gerekmektedir.

2. 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı (Sermaye Payı Oranı %10 'a Kadar Olanlar)

2022 yılı muhasebe kayıtlarına göre; Bayındır Belediyesinin, Baysan AŞ’nin (yeni unvanı: İztarım Eğitim Kurumları Danışmanlık Tarımsal Üretim Satış Pazarlama Sanayi ve Ticaret AŞ) 2022 yılı sonu itibariyle 313.241.441 TL olan sermayesinde %0,0349 oran ile

109.350 TL tutarında pay sahipliği vardır.

Yeni unvanıyla İztarım AŞ’nin Belediyeye gönderdiği sermaye artışlarını ve Belediyenin güncel sermaye tutarını gösteren çeşitli yazıları ve muhasebe kayıtları incelendiğinde; 2022 yılı sonu itibarıyle şirket sermayesinin 313.241.441 TL, Belediyenin sermayesinin 228.352,99 TL olduğu, sermaye oranının ise %0,0729 olduğu görülmüştür.

Belediyenin 2022 yılı muhasebe kayıtları incelendiğinde, Sermaye Payı Oranı %10 'un altında kalan İztarım AŞ’deki sermaye payını gösteren kayıtları, 241-Mal Ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı altında 241.1.1 Sermaye Payı Oranı %10 'a Kadar Olanlar yardımcı hesabı ile izlemesi gerekirken 240-Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı altında, 240.1.1 Sermaye Payı Oranı %10 'a Kadar Olanlar yardımcı hesabı ile ve aynı hesap kodu altında İlbank sermaye kayıtlarıyla ayrıştırılmamış halde izlediği görülmüştür.

Bunun yanı sıra 240.1.1 hesabı için yevmiye kayıtları incelendiğinde İztarım AŞ 2022 yılı sermaye girişlerinin toplam 109.350 TL olduğu görülmüş olup bu tutar, İztarım AŞ’nin bildirdiği, Belediyeye ait mevcut sermaye tutarı olan 228.352,99 TL ile uyum göstermemektedir. Bu duruma Belediyenin sermaye ödemelerinin bir kısmını 2021-2023 yılları arasında 630-Giderler Hesabı altında muhasebeleştirmesi neden oluştur. Sonuç olarak Belediyenin 2022 yılı bilançosunda 241-Mal Ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 228.352,99 TL eksik, 240-Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı

109.350 TL fazla görünmektedir.

İdarenin %10’un altında sermaye payı oranına sahip olduğu şirket ile ilgili sermaye kayıtlarını 240 yerine 241 hesap kodu altında, 241.1.1 Sermaye Payı Oranı %10'a Kadar Olanlar yardımcı hesabında, şirket hesapları ve fiili durum ile uyumlu duruma getirerek tutması gerekmektedir.